Στο επίκεντρο, ουσιαστικά, βρίσκεται η στάσις της Λευκωσίας και δη της ΡΑΕΚ που με βάση την τελευταία της απόφαση επιδιώκει να μη μετακυλιστεί κατά τη διάρκεια της κατασκευαστικής περιόδου, ,μέρος της δαπάνης στα τέλη χρήσεως συστήματος που επωμίζονται οι καταναλωτές, όπως προβλέπει η διεθνής πρακτική στα περισσότερα έργα διασυνδέσεων.
Ωστόσο, συμφώνως προς τον ΑΔΜΗΕ, “η απόφαση αυτή ανατρέπει την προηγούμενη απόφαση μεθοδολογίας εσόδου, η οποία είχε ληφθεί όταν το έργο είχε ο προηγούμενος φορέας υλοποίησης και βάσει αυτής ο ΑΔΜΗΕ έλαβε την επενδυτική απόφαση να γίνει φορέας υλοποίησης του έργου, τον Οκτώβριο του 2023.
Όπως μάλιστα υπογραμμίζει ο ΑΔΜΗΕ, με εκφράσεις ιδιαίτερα φορτισμένες, “αυτή η ανατροπή δημιουργεί αρνητική παρούσα αξία άνω των 100 εκατ. ευρώ για το έργο. Δημιουργεί θέμα ασφάλειας δικαίου για την επένδυση και θέμα εμπιστοσύνης στις διοικητικές αποφάσεις και πρέπει να αναθεωρηθεί άμεσα προκειμένου να συνεχιστεί το έργο.”
Παράλληλα, βέβαια, ο ΑΔΜΗΕ τονίζει ότι “είμαστε σε συνεννόηση με τη ΡΑΕΚ για να κατατεθεί αίτηση αναθεώρησης τις αμέσως επόμενες ημέρες” προσθέτοντας ότι “η Ελλάδα έχει ήδη δεσμευτεί μέσω της απόφασης της ΡΑΑΕΥ ώστε οι Έλληνες καταναλωτές να πληρώσουν το μερίδιο που τους αναλογεί στην ηλεκτρική διασύνδεση κατά τη διάρκεια της κατασκευής της ώστε να είναι το έργο βιώσιμο. Αναμένουμε μία αντίστοιχη απόφαση και από την κυπριακή πλευρά. Το ποσό που καλούνται να πληρώσουν οι Κύπριοι καταναλωτές κατά την κατασκευή της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Κύπρου είναι μόλις 0,6 λεπτά του ευρώ ανά KWh, κόστος το οποίο θα ανακτηθεί από τη μείωση που θα προκαλέσει στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, ήδη από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της” σημειώνει ο ΑΔΜΗΕ.
Από την πλευρά του, πάντως, ο Πρόεδρος της ΡΑΕΚ, κ. Ανδρέας Πουλλικκάς, μιλώντας, στη Βουλή της Κύπρου στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας, τις προηγούμενες μέρες κράτησε “ανοιχτούς” τους διαύλους μετά, βέβαια, και τις πιέσεις που ασκούνται και ανέφερε ότι υπάρχει επικοινωνία με τον ΑΔΜΗΕ ώστε να αποφασιστεί τυχόν αναθεώρηση. Στο φόντο αυτής της θέσεωςς στελέχη του ΑΔΜΗΕ είχαν νέες επαφές την εβδομάδα που πέρασε στην Λευκωσία, εν όψει, βέβαια και της επίσκεψης, την εβδομάδα που ξεκινά, του διευθύνοντος συμβούλου του ΑΔΜΗΕ, κ. Μάνου Μανουσάκη στην Κύπρο, όπου αναμένεται να παρουσιάσει στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Κύπρου το πλήρες περιεχόμενο της μελέτης κόστους-οφέλους που διεξήγαγε για το έργο ο Διαχειριστής. Στη συνέχεια αναμένεται και σχετική συνάντηση του Πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Ν. Χριστοδουλίδη στις 20 Ιουλίου, στο περιθώριο των εκδηλώσεων καταδίκης της τουρκικής εισβολής.
Ήδη, δε, σε προηγούμενη σύσκεψη στο Μαξίμου, υπό τον Πρωθυπουργό, με τον ΥΠΕΝ Θεόδωρο Σκυλακάκη και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο του ΑΔΜΗΕ, Μάνο Μανουσάκη έχουν γίνει οι σχετικές επεξεργασίες ώστε να απαντηθούν τα επιχειρήματα της Κυπριακής πλευράς αλλά και να τονιστεί η μεγάλη και κύρια πολιτική σημασία του έργου.
Πρέπει να σημειωθεί πάντως, ότι ήδη ο υπουργός Ενέργειας της Μεγαλονήσου Γιώργος Παπαναστασίου, μιλώντας, στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Ενέργειας, κράτησε αποστάσεις τόσο από την πρόσφατη απόφαση της ΡΑΕΚ, όσο και από την στάση που έχει δείξει να κρατά η Κυπριακή κυβέρνηση σε κάποιες τουλάχιστον φάσεις της υπόθεσης μέχρι τώρα.
“Μπορούμε να εστιάσουμε στον Κύπριο καταναλωτή, αλλά υπάρχουν και γεωπολιτικά οφέλη, η σύνδεση της χώρας με ένα μεγαλύτερο δίκτυο ηλεκτρισμού, η ασφάλεια προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας κλπ" σηξμείωσε λέγοντας ότι "στα 210 εκατ. θα φτάσει το κόστος για τα επόμενα 5 χρόνια (μέχρι την εμπορική λειτουργία). Δεν είναι ένα μεγάλο ποσό, φανταστείτε πως οι ρύποι που πληρώνουμε αυτή τη στιγμή είναι 300 εκατ. το χρόνο” σημείωσε ο υπουργός της Κυπριακής Δημοκρατίας. “Ο ΑΔΜΗΕ ζητάει η επιβάρυνση του καταναλωτή να ξεκινήσει από 1/1/2025, όπως ορίζει η μεθοδολογία. Θα πρέπει να μελετηθεί η απόφαση και να δούμε το ρίσκο που μας βάζει ο ΑΔΜΗΕ, όπως και η ΕΕ που πιθανώς να αποσύρει τα κεφάλαιά της και να μην υπάρχει έργο. Το υπουργικό συμβούλιο στηρίζει το έργο” ανέφερε ο υπουργός της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Πάντως, στην ίδια συνεδρίαση, ανάμεσα σε αυτούς που μίλησαν ήταν ο πρόεδρος του Συνδέσμου Αιολικής Ενέργειας Κύπρου (ΣΑΕΚ) Άκης Έλληνας διερωτήθηκε αν θα ήταν καλό να εξαρτάται η ενεργειακή ασφάλεια και ο ανεφοδιασμός της Κύπρου από μια ιδιωτική εταιρεία. Ο ίδιος προειδοποίησε ότι στην περίπτωση υλοποίησης του έργου και διοχέτευσης του πλεονάσματος ηλεκτρικής ενέργειας της Ελλάδας προς την Κύπρο, “θα μπουν όλα τα έργα ΑΠΕ σε default, θα πτωχεύσουν όλες οι εταιρείες, θα πτωχεύσουν οι τράπεζες”. “Ενώ δεν μπορούμε να διαθέσουμε τη δική μας παραγωγή, θα πάμε να κάνουμε εισαγωγή από το εξωτερικό;” διερωτήθηκε. Σημειώνεται ότι ο ΣΑΕΚ αριθμεί 7 μέλη με εγκατεστημένη ισχύ που ανέρχεται στα 167,5 MW.
Πάντως, τις θέσεις του ΑΔΜΗΕ ενίσχυσαν τοποθετήσεις, την περασμένη Τρίτη, των στελεχών της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και της Γαλλικής εταιρείας Nexans που έχει αναλάβει και κατασκευάζει ήδη (στο εργοστάσιό της στη Νορβηγία) το καλώδιο, συνολικού μήκους 900 χιλιομέτρων. Τα στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διαμήνυσαν στην Κυπριακή πλευρά να προχωρήσει στην αντιμετώπιση των θεμάτων που έχουν ανακύψει και προκαλούν επενδυτική αβεβαιότητα όσον αφορά στο έργο, στην αντίθετη περίπτωση ξεκαθάρισαν το προφανές, ότι δηλαδή η χρηματοδότηση ύψους 657 εκατ. ευρώ, ήτοι το 1/3 του συνολικού προϋπολογισμού της διασύνδεσης Κύπρου-Κρήτης, θα χαθεί. Από την πλευρά της Nexans, εταιρείας, τα στελέχη της κατέστησαν σαφές ότι αναμένουν μέχρι τις 14 Αυγούστου από τον ΑΔΜΗΕ, την τελική δέσμευση για την ανάληψη του συνολικού κόστους 1.4 δισ. για το καλώδιο. Εάν η ημερομηνία παρέλθει χωρίς δεσμευτική εντολή, τότε το καλώδιο που κατασκευάζει η εταιρεία θα το διαθέσει σε άλλο έργο που έχει αναλάβει.
Με βάση πάντως Κυπριακές πηγές, η στάσις της Nexans να συμμετάσχει σε μια προσπάθεια ασκήσεως πιέσεων στη ΡΑΕΚ, δημιουργεί απορίες, τη στιγμή που η εταιρεία είναι ο εργολάβος του ΑΔΜΗΕ. Όπως, μάλιστα, αναφέρουν, αν το έργο δεν προχωρήσει ο ΑΔΜΗΕ θα έχει χάσει τα 48.8 εκατ. που κατέβαλε, όπως ο ίδιος ενημέρωσε τη ΡΑΑΕΥ, στη EuroAsia για να δώσει συνέχεια στη διασύνδεση και τα 82 εκατ. που πλήρωσε στη Nexans για την έναρξη της κατασκευής του καλωδίου.