Τουρκία και Ανατολική Μεσόγειος. Από την Γεωπολιτική της Ενέργειας στην Γεωπολιτική της Αρπαγής

Τουρκία και Ανατολική Μεσόγειος.  Από την Γεωπολιτική της Ενέργειας στην Γεωπολιτική της Αρπαγής
Του Δρ. Κωνσταντίνου Νικολάου*
Πεμ, 22 Οκτωβρίου 2020 - 09:57

Η οικονομία της Τουρκίας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αναπτύχθηκε με ταχύτατους ρυθμούς, με προσέλκυση πολύ μεγάλων ξένων επενδύσεων από την Ευρώπη, την Αμερική και πολλές άλλες χώρες, με επέκταση της βιομηχανίας και των υποδομών της, με έξαρση των εμπορικών της συναλλαγών, γεγονός το οποίο δημιούργησε πλέγμα ισχυρών δεσμών και αλληλεξαρτήσεων μεταξύ των συναλλασσόμενων με αυτήν χωρών. Έτσι σε περίπτωση κρίσεων οι εμπλεκόμενοι κάνουν δεύτερες σκέψεις για να διαφυλάξουν τα συμφέροντα τους.

 

Ταυτόχρονα αναδιάταξε τις κοινωνικές της δομές και δημιούργησε ισχυρές ένοπλες δυνάμεις με ανάπτυξη των ναυτικών της δυνατοτήτων. Για να κινηθεί η Τουρκική οικονομία χρειάσθηκε και χρειάζεται τεράστιους ενεργειακούς πόρους, χωρίς τους θα ήταν αδύνατη η ανάπτυξη της.  Σε αυτόν τον τομέα η Τουρκία είναι απόλυτα εξαρτώμενη από εισαγωγές ενεργειακών πρώτων υλών σε ποσοστό άνω του 80%! Ειδικότερα στον τομέα του Φυσικού Αερίου (ΦΑ) καταναλώνει πάνω από 45 δις κυβ. μέτρα τον χρόνο (πριν 3 χρόνια >50 δις κυβ. μέτρα) , τα οποία εισάγει από την Ρωσία, το (Ιράν το Αζερμπαϊτζάν και σε μεγάλες ποσότητες σαν LNG. Η ενεργειακή της εξάρτηση δημιουργεί πολλαπλά προβλήματα (και άγχη) για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της και την προσπάθεια της να καταστεί περιφερειακή δύναμη. Κάποια από αυτά αμβλύνονται μερικώς με την επιτυχημένη πολιτική της να καταστεί ενεργειακός κόμβος, εκμεταλλευόμενη την γεωγραφική της θέση, ως σταυροδρόμι ενεργειακών διαδρόμων και αγωγών μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών ενέργειας. Παρά τις τεράστιες, πολύχρονες και πολυδάπανες προσπάθειες της για ανακάλυψη δικών της ενεργειακών πόρων αυτό δεν κατέστη  ακόμα εφικτό. Έτσι στράφηκε στους πόρους των γειτόνων της.

 Η εύρεση κοιτασμάτων πετρελαίου από τη Ελλάδα στο Αιγαίο την δεκαετία του 1970 (Πρίνος-Καβάλα), έστρεψε την προσοχή της στο αρχιπέλαγος και άρχισε από τότε να εποφθαλμιά την Ελληνική υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο, με έκδοση χαρτών παραχωρήσεων περιοχών στην τουρκική εταιρία πετρελαίου (ΤΡΑΟ), με σεισμογραφικές έρευνες, (πάντα με συνοδεία πολεμικών σκαφών), δημιουργία κρίσεων (1976,1987),  που είχαν σαν αποτέλεσμα το πάγωμα των ερευνών στο Αιγαίο από την Ελλάδα, σε περιοχές πέραν των χωρικών της υδάτων των 6 μιλίων. Την δεκαετία του 2010 με την ανακάλυψη μεγάλων κοιτασμάτων ΦΑ  στην Ανατολική Μεσόγειο στις θαλάσσιες ζώνες (ΑΟΖ) του Ισραήλ, της Αιγύπτου και της Κυπριακής Δημοκρατίας, η Τουρκία έστριψε την προσοχή της και στην περιοχή αυτή.

Η Τουρκία γνωρίζει πολύ καλά ότι, αν υπήρχε αυστηρή εφαρμογή των αρχών του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS 1982), δεν θα είχε περιθώρια διεκδίκησης μεγάλων περιοχών στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, εξ αιτίας της διάταξης των ελληνικών νησιών και της Κύπρου. Ως γνωστό το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας δίνει πλήρη δικαιώματα θαλάσσιων ζωνών (υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ) στους νησιωτικούς χώρους,  όπως αυτό γίνεται με τους ηπειρωτικούς χώρους (άρθρο 121.2). Έτσι η Τουρκία δεν υπέγραψε και δεν προσχώρησε στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας,  ενώ επικαλείται κάποιο ‘’αλά καρτ’’, δικό της διεθνές δίκαιο, το οποίο δεν αναγνωρίζει δικαιώματα στους νησιωτικούς χώρους! (εξαιρεί μερικώς την υφαλοκρηπίδα του κατεχόμενου από αυτήν ψευδοκράτους των Τουρκοκυπρίων και την Μαύρη Θάλασσα, όπου ήδη προχώρησε σε οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας της με την τ. Σοβιετική Ένωση και τις γειτονικές της χώρες). Ταυτόχρονα ισχυρίζεται ότι ο διαχωρισμός των θαλάσσιων ζωνών  πρέπει να γίνεται στη βάση της μέσης γραμμής μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών των Χωρών της περιοχής, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η όποια επήρεια των νησιών. Με αυτό το τρόπο θέλει να ‘’εξαφανίσει’’ όλα τα νησιά του Αιγαίου και να ‘’βάλει χέρι’’ στις θαλάσσιες τους ζώνες, πέραν των χωρικών τους υδάτων των 6 μιλίων. Το ίδιο θέλει να κάνει και στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου ‘’εξαφανίζει’’ την Κρήτη, Κάσο, Κάρπαθο, Ρόδο, Καστελόριζο και προσπαθεί να σφετερισθεί την υφαλοκρηπίδα τους, ισχυριζόμενη ότι, (ήδη) της ανήκει ΟΛΗ η περιοχή βόρεια της μέσης γραμμής Τουρκίας-Αιγύπτου, Τουρκίας-Λιβύης, ανατολικά της Κρήτης-Ρόδου και δυτικά της Κύπρου, για την οποία έχει στείλει χάρτη συντεταγμένων στον ΟΗΕ!  Για την κατοχύρωση και αρπαγή αυτής της περιοχής έχει εκδώσει NAVTEX και διεξάγει σεισμικές έρευνες με το ORUC REIS (ελληνική υφαλοκρηπίδα) και σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις στην περιοχή της Κυπριακής υφαλοκρηπίδας, προκαλώντας εντάσεις με την Ελλάδα και όχι μόνον.

Πρέπει όμως να εξηγήσω την πάγια, από την δεκαετία του 1970, μεθοδολογία και τις πρακτικές της Τουρκίας, η οποία εκτρέπεται από την ορθολογική αναζήτηση ενεργειακών πόρων στις θαλάσσιες περιοχές δικαιοδοσίας της και καταφεύγει στην γεωπολιτική της αρπαγής  των ενεργειακών πόρων των γειτόνων της, χρησιμοποιώντας την στρατιωτική της ισχύ. Αυτά τα συμπεράσματα εξήγαγα μέσα από την υπερσαρακονταετή εμπειρία μου στην έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, την Κύπρο και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.  Εξ’ άλλου η Τουρκία τις έρευνες υδρογονανθράκων χρησιμοποιεί για την ευόδωση των σχεδίων της στις θαλάσσιες ζώνες. Έτσι λοιπόν:

Αρχικά η Τουρκία επεξεργάζεται και καθορίζει τους Στρατηγικούς της στόχους και τους καθιστά  ενιαία κρατική πολιτική (σήμερα είναι η ‘’γαλάζια πατρίδα’’). Συνεχίζει δε με τα εξής βήματα:

 Α’: ‘’Γκριζοποίηση’’ των στοχευμένων περιοχών με αμφισβήτηση των Κυριαρχικών Δικαιωμάτων και της δικαιοδοσίας της Ελλάδας και της Κύπρου. Αυτό γίνεται με έκδοση χαρτών παραχωρήσεων στην TPAO, εκτέλεση σεισμογραφικών ερευνών με ιδιόκτητα σκάφη [‘’Barbaros’’- ‘’Ορούτς Ρέις’’, (παλαιότερα ‘’Τσανταρλί’’, ‘’Χόρα’’, ‘’Σεισμίκ’’, ‘’Τσεσμέ’’)]  και μετά γεωτρήσεων (‘’Γιαβούζ’’, ‘’Φατίχ’’, ‘’Κανουνί’’). Τα σεισμογραφικά και τα γεωτρητικά της σκάφη είναι πλέον ικανά να επιχειρούν σε βαθιές θάλασσες και οι αεροναυτικές της δυνάμεις, ικανές να επιχειρούν σε μεγάλες αποστάσεις.

Β’: Δημιουργία κλίματος έντασης, με επιδίωξη αρχικά του ‘’παγώματος’’ των  ερευνητικών δραστηριοτήτων και απομάκρυνση των εταιριών που τυχόν δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Αυτό γίνεται με τα παραπάνω (Α) αλλά και με την εμπλοκή πολεμικών σκαφών συνοδείας των σεισμογραφικών σκαφών ή των γεωτρυπάνων. (Αυτό επιτεύχθηκε στο Αιγαίο την δεκαετία του ’80 και πρόσφατα στην Κύπρο).

 Γ’:  Για να αρθεί η ανώμαλη κατάσταση (που η ίδια η Τουρκία δημιουργεί !), προτείνει προγράμματα  ‘’συνεκμετάλλευσης’’ και  ‘’συν-διαχείρισης’’,  για να ‘’ξεπαγώσουν’’ οι έρευνες. Αυτό αποπειράθηκε να κάνει στο Αιγαίο (ανεπιτυχώς ως τώρα) και επιχειρεί τώρα στην Κύπρο και την Ανατολική Μεσόγειο. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι αυτό δεν ακούγεται άσχημα στις  εταιρίες πετρελαίου (και σε τρίτους), οι οποίες θέλουν σταθερότητα για την εφαρμογή των μακροχρόνιων και δαπανηρών προγραμμάτων τους στην έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων.

Για να γίνουν τα παραπάνω η Τουρκία χρησιμοποιεί την κρατική της εταιρία πετρελαίου (TPAO) ως εργαλείο άσκησης Εξωτερικής Πολιτικής (και της γεωπολιτικής της αρπαγής). Η TPAO ενισχύεται  με εξοπλισμούς και μέσα (γεωτρητικά και σεισμογραφικά σκάφη),  τεράστια κεφάλαια και προσωπικό, για να μπορεί να διεξάγει αυτοδύναμη έρευνα στις στοχευμένες περιοχές. Αυτό γίνεται γιατί η Τουρκία γνωρίζει ότι οι διεθνείς πετρελαϊκές εταιρίες και οι εταιρίες υπηρεσιών  του τομέα υδρογονανθράκων αποφεύγουν οποιαδήποτε εμπλοκή σε αμφισβητούμενες  ή διαφιλονικούμενες περιοχές, ή περιοχές σε ένταση….. Έτσι αναλαμβάνει η ΤΡΑΟ να καθαρίσει…

Θα ολοκληρώσω με την παράθεση των πρόσφατων γεγονότων στην Ανατολική Μεσόγειο, μέσα από το πρίσμα των ερευνών υδρογονανθράκων και των όσων περιεγράφηκαν πιο πάνω για να καταλάβει ο αναγνώστης την εφαρμοσμένη πρακτική και τις προθέσεις της Τουρκίας.

Στη πιο κάτω διάγραμμα χαρτών, συνοψίζω την μεθοδολογία και το διαδοχικά βήματα  της Τουρκίας που έχουν σκοπό τον σφετερισμό των νόμιμων δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου και την απόλυτη κυριαρχία της στην Ανατολική Μεσόγειο με και την υλοποίηση του οραματικού της 

 

Για να γίνουν τα παραπάνω η Τουρκία χρησιμοποιεί την κρατική της εταιρία πετρελαίου (TPAO) ως εργαλείο άσκησης Εξωτερικής Πολιτικής (και της γεωπολιτικής της αρπαγής). Η TPAO ενισχύεται  με εξοπλισμούς και μέσα (γεωτρητικά και σεισμογραφικά σκάφη),  τεράστια κεφάλαια και προσωπικό, για να μπορεί να διεξάγει αυτοδύναμη έρευνα στις στοχευμένες περιοχές. Αυτό γίνεται γιατί η Τουρκία γνωρίζει ότι οι διεθνείς πετρελαϊκές εταιρίες και οι εταιρίες υπηρεσιών  του τομέα υδρογονανθράκων αποφεύγουν οποιαδήποτε εμπλοκή σε αμφισβητούμενες  ή διαφιλονικούμενες περιοχές, ή περιοχές σε ένταση….. Έτσι αναλαμβάνει η ΤΡΑΟ να καθαρίσει…

Θα ολοκληρώσω με την παράθεση των πρόσφατων γεγονότων στην Ανατολική Μεσόγειο, μέσα από το πρίσμα των ερευνών υδρογονανθράκων και των όσων περιεγράφηκαν πιο πάνω για να καταλάβει ο αναγνώστης την εφαρμοσμένη πρακτική και τις προθέσεις της Τουρκίας.

Στη πιο κάτω διάγραμμα χαρτών, συνοψίζω την μεθοδολογία και το διαδοχικά βήματα  της Τουρκίας που έχουν σκοπό τον σφετερισμό των νόμιμων δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου και την απόλυτη κυριαρχία της στην Ανατολική Μεσόγειο με και την υλοποίηση του οραματικού της 

Τουρκία και Ανατολική Μεσόγειος.

Από την Γεωπολιτική της Ενέργειας στην Γεωπολιτική της Αρπαγής

Η οικονομία της Τουρκίας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αναπτύχθηκε με ταχύτατους ρυθμούς, με προσέλκυση πολύ μεγάλων ξένων επενδύσεων από την Ευρώπη, την Αμερική και πολλές άλλες χώρες, με επέκταση της βιομηχανίας και των υποδομών της, με έξαρση των εμπορικών της συναλλαγών, γεγονός το οποίο δημιούργησε πλέγμα ισχυρών δεσμών και αλληλεξαρτήσεων μεταξύ των συναλλασσόμενων με αυτήν χωρών. Έτσι σε περίπτωση κρίσεων οι εμπλεκόμενοι κάνουν δεύτερες σκέψεις για να διαφυλάξουν τα συμφέροντα τους. Ταυτόχρονα αναδιάταξε τις κοινωνικές της δομές και δημιούργησε ισχυρές ένοπλες δυνάμεις με ανάπτυξη των ναυτικών της δυνατοτήτων. Για να κινηθεί η Τουρκική οικονομία χρειάσθηκε και χρειάζεται τεράστιους ενεργειακούς πόρους, χωρίς τους θα ήταν αδύνατη η ανάπτυξη της.  Σε αυτόν τον τομέα η Τουρκία είναι απόλυτα εξαρτώμενη από εισαγωγές ενεργειακών πρώτων υλών σε ποσοστό άνω του 80%! Ειδικότερα στον τομέα του Φυσικού Αερίου (ΦΑ) καταναλώνει πάνω από 45 δις κυβ. μέτρα τον χρόνο (πριν 3 χρόνια >50 δις κυβ. μέτρα) , τα οποία εισάγει από την Ρωσία, το (Ιράν το Αζερμπαϊτζάν και σε μεγάλες ποσότητες σαν LNG. Η ενεργειακή της εξάρτηση δημιουργεί πολλαπλά προβλήματα (και άγχη) για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της και την προσπάθεια της να καταστεί περιφερειακή δύναμη. Κάποια από αυτά αμβλύνονται μερικώς με την επιτυχημένη πολιτική της να καταστεί ενεργειακός κόμβος, εκμεταλλευόμενη την γεωγραφική της θέση, ως σταυροδρόμι ενεργειακών διαδρόμων και αγωγών μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών ενέργειας. Παρά τις τεράστιες, πολύχρονες και πολυδάπανες προσπάθειες της για ανακάλυψη δικών της ενεργειακών πόρων αυτό δεν κατέστη  ακόμα εφικτό. Έτσι στράφηκε στους πόρους των γειτόνων της.

 Η εύρεση κοιτασμάτων πετρελαίου από τη Ελλάδα στο Αιγαίο την δεκαετία του 1970 (Πρίνος-Καβάλα), έστρεψε την προσοχή της στο αρχιπέλαγος και άρχισε από τότε να εποφθαλμιά την Ελληνική υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο, με έκδοση χαρτών παραχωρήσεων περιοχών στην τουρκική εταιρία πετρελαίου (ΤΡΑΟ), με σεισμογραφικές έρευνες, (πάντα με συνοδεία πολεμικών σκαφών), δημιουργία κρίσεων (1976,1987),  που είχαν σαν αποτέλεσμα το πάγωμα των ερευνών στο Αιγαίο από την Ελλάδα, σε περιοχές πέραν των χωρικών της υδάτων των 6 μιλίων. Την δεκαετία του 2010 με την ανακάλυψη μεγάλων κοιτασμάτων ΦΑ  στην Ανατολική Μεσόγειο στις θαλάσσιες ζώνες (ΑΟΖ) του Ισραήλ, της Αιγύπτου και της Κυπριακής Δημοκρατίας, η Τουρκία έστριψε την προσοχή της και στην περιοχή αυτή.

Η Τουρκία γνωρίζει πολύ καλά ότι, αν υπήρχε αυστηρή εφαρμογή των αρχών του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS 1982), δεν θα είχε περιθώρια διεκδίκησης μεγάλων περιοχών στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο, εξ αιτίας της διάταξης των ελληνικών νησιών και της Κύπρου. Ως γνωστό το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας δίνει πλήρη δικαιώματα θαλάσσιων ζωνών (υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ) στους νησιωτικούς χώρους,  όπως αυτό γίνεται με τους ηπειρωτικούς χώρους (άρθρο 121.2). Έτσι η Τουρκία δεν υπέγραψε και δεν προσχώρησε στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας,  ενώ επικαλείται κάποιο ‘’αλά καρτ’’, δικό της διεθνές δίκαιο, το οποίο δεν αναγνωρίζει δικαιώματα στους νησιωτικούς χώρους! (εξαιρεί μερικώς την υφαλοκρηπίδα του κατεχόμενου από αυτήν ψευδοκράτους των Τουρκοκυπρίων και την Μαύρη Θάλασσα, όπου ήδη προχώρησε σε οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας της με την τ. Σοβιετική Ένωση και τις γειτονικές της χώρες). Ταυτόχρονα ισχυρίζεται ότι ο διαχωρισμός των θαλάσσιων ζωνών  πρέπει να γίνεται στη βάση της μέσης γραμμής μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών των Χωρών της περιοχής, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η όποια επήρεια των νησιών. Με αυτό το τρόπο θέλει να ‘’εξαφανίσει’’ όλα τα νησιά του Αιγαίου και να ‘’βάλει χέρι’’ στις θαλάσσιες τους ζώνες, πέραν των χωρικών τους υδάτων των 6 μιλίων. Το ίδιο θέλει να κάνει και στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου ‘’εξαφανίζει’’ την Κρήτη, Κάσο, Κάρπαθο, Ρόδο, Καστελόριζο και προσπαθεί να σφετερισθεί την υφαλοκρηπίδα τους, ισχυριζόμενη ότι, (ήδη) της ανήκει ΟΛΗ η περιοχή βόρεια της μέσης γραμμής Τουρκίας-Αιγύπτου, Τουρκίας-Λιβύης, ανατολικά της Κρήτης-Ρόδου και δυτικά της Κύπρου, για την οποία έχει στείλει χάρτη συντεταγμένων στον ΟΗΕ!  Για την κατοχύρωση και αρπαγή αυτής της περιοχής έχει εκδώσει NAVTEX και διεξάγει σεισμικές έρευνες με το ORUC REIS (ελληνική υφαλοκρηπίδα) και σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις στην περιοχή της Κυπριακής υφαλοκρηπίδας, προκαλώντας εντάσεις με την Ελλάδα και όχι μόνον.

Πρέπει όμως να εξηγήσω την πάγια, από την δεκαετία του 1970, μεθοδολογία και τις πρακτικές της Τουρκίας, η οποία εκτρέπεται από την ορθολογική αναζήτηση ενεργειακών πόρων στις θαλάσσιες περιοχές δικαιοδοσίας της και καταφεύγει στην γεωπολιτική της αρπαγής  των ενεργειακών πόρων των γειτόνων της, χρησιμοποιώντας την στρατιωτική της ισχύ. Αυτά τα συμπεράσματα εξήγαγα μέσα από την υπερσαρακονταετή εμπειρία μου στην έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, την Κύπρο και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.  Εξ’ άλλου η Τουρκία τις έρευνες υδρογονανθράκων χρησιμοποιεί για την ευόδωση των σχεδίων της στις θαλάσσιες ζώνες. Έτσι λοιπόν:

Αρχικά η Τουρκία επεξεργάζεται και καθορίζει τους Στρατηγικούς της στόχους και τους καθιστά  ενιαία κρατική πολιτική (σήμερα είναι η ‘’γαλάζια πατρίδα’’). Συνεχίζει δε με τα εξής βήματα:

 Α’: ‘’Γκριζοποίηση’’ των στοχευμένων περιοχών με αμφισβήτηση των Κυριαρχικών Δικαιωμάτων και της δικαιοδοσίας της Ελλάδας και της Κύπρου. Αυτό γίνεται με έκδοση χαρτών παραχωρήσεων στην TPAO, εκτέλεση σεισμογραφικών ερευνών με ιδιόκτητα σκάφη [‘’Barbaros’’- ‘’Ορούτς Ρέις’’, (παλαιότερα ‘’Τσανταρλί’’, ‘’Χόρα’’, ‘’Σεισμίκ’’, ‘’Τσεσμέ’’)]  και μετά γεωτρήσεων (‘’Γιαβούζ’’, ‘’Φατίχ’’, ‘’Κανουνί’’). Τα σεισμογραφικά και τα γεωτρητικά της σκάφη είναι πλέον ικανά να επιχειρούν σε βαθιές θάλασσες και οι αεροναυτικές της δυνάμεις, ικανές να επιχειρούν σε μεγάλες αποστάσεις.

Β’: Δημιουργία κλίματος έντασης, με επιδίωξη αρχικά του ‘’παγώματος’’ των  ερευνητικών δραστηριοτήτων και απομάκρυνση των εταιριών που τυχόν δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Αυτό γίνεται με τα παραπάνω (Α) αλλά και με την εμπλοκή πολεμικών σκαφών συνοδείας των σεισμογραφικών σκαφών ή των γεωτρυπάνων. (Αυτό επιτεύχθηκε στο Αιγαίο την δεκαετία του ’80 και πρόσφατα στην Κύπρο).

 Γ’:  Για να αρθεί η ανώμαλη κατάσταση (που η ίδια η Τουρκία δημιουργεί !), προτείνει προγράμματα  ‘’συνεκμετάλλευσης’’ και  ‘’συν-διαχείρισης’’,  για να ‘’ξεπαγώσουν’’ οι έρευνες. Αυτό αποπειράθηκε να κάνει στο Αιγαίο (ανεπιτυχώς ως τώρα) και επιχειρεί τώρα στην Κύπρο και την Ανατολική Μεσόγειο. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι αυτό δεν ακούγεται άσχημα στις  εταιρίες πετρελαίου (και σε τρίτους), οι οποίες θέλουν σταθερότητα για την εφαρμογή των μακροχρόνιων και δαπανηρών προγραμμάτων τους στην έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων.

Για να γίνουν τα παραπάνω η Τουρκία χρησιμοποιεί την κρατική της εταιρία πετρελαίου (TPAO) ως εργαλείο άσκησης Εξωτερικής Πολιτικής (και της γεωπολιτικής της αρπαγής). Η TPAO ενισχύεται  με εξοπλισμούς και μέσα (γεωτρητικά και σεισμογραφικά σκάφη),  τεράστια κεφάλαια και προσωπικό, για να μπορεί να διεξάγει αυτοδύναμη έρευνα στις στοχευμένες περιοχές. Αυτό γίνεται γιατί η Τουρκία γνωρίζει ότι οι διεθνείς πετρελαϊκές εταιρίες και οι εταιρίες υπηρεσιών  του τομέα υδρογονανθράκων αποφεύγουν οποιαδήποτε εμπλοκή σε αμφισβητούμενες  ή διαφιλονικούμενες περιοχές, ή περιοχές σε ένταση….. Έτσι αναλαμβάνει η ΤΡΑΟ να καθαρίσει…

Θα ολοκληρώσω με την παράθεση των πρόσφατων γεγονότων στην Ανατολική Μεσόγειο, μέσα από το πρίσμα των ερευνών υδρογονανθράκων και των όσων περιεγράφηκαν πιο πάνω για να καταλάβει ο αναγνώστης την εφαρμοσμένη πρακτική και τις προθέσεις της Τουρκίας.

Στη πιο κάτω διάγραμμα χαρτών, συνοψίζω την μεθοδολογία και το διαδοχικά βήματα  της Τουρκίας που έχουν σκοπό τον σφετερισμό των νόμιμων δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου και την απόλυτη κυριαρχία της στην Ανατολική Μεσόγειο με και την υλοποίηση του οραματικού της στόχου, ο οποίος περιγράφεται στον χάρτη της ‘’Γαλάζιας Πατρίδας’’ (αρ. 1 στο διάγραμμα).

- Εικόνα/Διάγραμμα χαρτών. Τουρκία και Ανατολική Μεσόγειος: Ο Στόχος, το Σχέδιο και η Μεθοδολογία Υλοποίησης του Στόχου

Επεξήγηση χαρτών:

Χάρτης -1: Ο Χάρτης της ‘’Γαλάζιας Πατρίδας’’: (ο Στόχος). Εμπνευστής ήταν ο ναύαρχος Τζεμ Γκουρντενίζ το 2006. Η δημοσιοποίηση ξεκίνησε το 2011. Έντονη και απροκάλυπτη αναφορά και δημοσιότητα από την τουρκική κυβέρνηση γίνεται από αρχές του 2019.

Χάρτης -2: Χάρτης συντεταγμένων της περιοχής της ‘’τουρκικής υφαλοκρηπίδας που κατατέθηκε στον ΟΗΕ στις 18-3-20 (επιστολή Α/74/757) της Τουρκικής Κυβέρνησης στον ΟΗΕ - F. Sinirlioglou): (το Σχέδιο). Η γραμμή Α-Β είναι η ‘’συμφωνία με το ψευδοκράτος (2011), η C-E: είναι η μέση γραμμή με Αίγυπτο, η Ε-F είναι η Τουρκολυβική Συμφωνία, η F-G-E είναι το όριο χωρικών υδάτων 6 μιλίων της Κρήτης-Κάσου-Καρπάθου-Ρόδου. (Είναι επικαιροποίηση του χάρτη που είχε στείλει ο F. Sinirlioglou στον OHE στις 27-11-2019, πριν το Τουρκολυβικό σύμφωνο).

Χάρτης -3: Χάρτης παραχωρήσεων στην TPAO  από την Τουρκική Κυβέρνηση (σκούρο κόκκινο) και από το ψευδοκράτος (ροζ) (το μέσο). Η κενή περιοχή που δείχνει το βέλος είναι τα 24 Blocks που ζήτησε για έρευνες υδρογονανθράκων από την Τουρκική κυβέρνηση η TPAO στις 30-5-20 (βλέπε χάρτη 5). Το κείμενο στον χάρτη σε ελεύθερη μετάφραση λέει ότι είναι περιοχή όπου ‘’η  Τουρκική Εταιρία Πετρελαίου (η TPAO) υπέβαλε  νέα αίτηση για εξερεύνηση και γεωτρήσεις στην υφαλοκρηπίδα Τουρκικής Δικαιοδοσίας’’.

Χάρτης -4: Το Τουρκολυβικό Σύμφωνο και οι επιπτώσεις του στην διανομή των θαλασσίων ζωνών, όπου η Λιβύη επιδιώκει τον σφετερισμό 39.000 τ.χλμ Ελληνικής Υφαλοκρηπίδας και η Τουρκία την υφαρπαγή όλης της Ανατολικής Μεσογείου.

Χάρτης -5: τα 24 Blocks  που ζήτησε η TPAO από την Τουρκική κυβέρνηση στις 30-5-2020.

Δημοσιεύθηκε στην ‘’Καθημερινή ‘’από τον Βασίλη Νέδο στις αρχές Ιουνίου 2020

Τα 24 ‘’οικόπεδα’’ συμπληρώνουν το κενό του χάρτη 3 ανατολικά της Κρήτης.

Χάρτης -6: NAVTEX της Τουρκίας της 16ης Ιουλίου 2020 για σεισμικές έρευνες  από την ΤΡΑΟ

Για συγκρίσεις  και προσανατολισμό παρουσιάζεται μαζί με τον πολυδημοσιευμένο χάρτη της υφαλοκρηπίδας και δυνητικής ΑΟΖ της Ελλάδας και Κύπρου, εφόσον εφαρμοζόταν το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.

Για την κατοχύρωση της οριοθετημένης περιοχής του χάρτη-2, εξέδωσε κατά περιόδους και άλλους χάρτες ερευνών υδρογονανθράκων υπέρ της TPAO. Παραδείγματα είναι οι χάρτες 3 και 5 του πιο πάνω διαγράμματος χαρτών. Συνέχισε με την έκδοση της NAVTEX της 16ης Ιουλίου (χάρτης -6 του διαγράμματος χαρτών) για διεξαγωγή σεισμικών ερευνών την οποία ανανέωσε και επέκτεινε νότια του Καστελόριζου. Τόσον οι χάρτες όσο και οι NAVTEX αφορούν τεράστιο μέρος της σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας ελληνικής υφαλοκρηπίδας, γεγονός το οποίο προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Ελλάδας. Από τον Αύγουστο του 2020 η ΤΡΑΟ εκτέλεσε και συνεχίζει να εκτελεί σεισμικές έρευνες 2D  (δισδιάστατες με καλώδιο 9 χλμ) με το σεισμογραφικό  ORUC REIS, με συνοδεία ισχυρών ναυτικών δυνάμεων, που ήρθαν σε έντονη αντιπαράθεση με ελληνικές ναυτικές δυνάμεις.  Οι σεισμικές έρευνες διακόπηκαν πρόσκαιρα και κατά την άποψη μου προσχηματικά, λόγω την έντονων πιέσεων και απειλών για κυρώσεις, τις οποίες άσκησαν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και ειδικότερα η Γερμανία και η Γαλλία, για να ξεκινήσουν διερευνητικές συνομιλίες μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας. ( Η Τουρκία υπολόγισε περισσότερο τις προθέσεις της ΕΕ για επιβολή κυρώσεων, τις οποίες ήθελε να αποσοβήσει με κάθε μέσο). Όταν κατάλαβε ότι οι ‘’φραστικές κυρώσεις’’ της ΕΕ δεν δημιουργούν πρόβλημα, επανήλθε και συνεχίζει με νέα NAVTEX  και έρευνες.  Πρωταρχικός σκοπός των NAVTEX και των σεισμικών ερευνών στη εν δυνάμει ελληνική ΑΟΖ του Καστελόριζου είναι η προσπάθεια της Τουρκίας να δημιουργήσει τετελεσμένα και να κατοχυρώσει με άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων μέσω σεισμογραφικών ερευνών και ‘’επίδειξη σημαίας’’, την περιοχή που καθορίζεται από τις συντεταγμένες του χάρτη-2 και της ‘’Γαλάζιας Πατρίδας’’.

Βλέπουμε λοιπόν ότι  η Τουρκία ακολουθεί σταυρολεξική λογική  και μεθοδολογία για την υλοποίηση των στόχων της. Γνωρίζει την λύση του σταυρόλεξου από την αρχή και την διαλαλεί για να γίνει γνωστό και να ‘’χωνευτεί’’  από όλους. Η λύση του σταυρόλεξου δεν είναι άλλη από τον χάρτη -1 της Γαλάζιας Πατρίδας. Κατά διαστήματα, μελετημένα και υπολογισμένα, γεμίζει το κενά του σταυρολέξου, με προσεκτικά και αποφασιστικά βήματα, τα οποία θα της δώσουν το τελικό αποτέλεσμα και την απόλυτη κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο, με την εξώθηση της Ελλάδας και της Κύπρου από τις θαλάσσιες ζώνες δικαιοδοσίας τους. Είναι φυσικό η Ελλάδα και Κύπρος να αρνούνται να  αποδεχθούν την απώλεια, των σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, δικαιωμάτων τους και να υποκύψουν στις αξιώσεις της Τουρκίας. Προχώρησαν σε διπλωματικές κινήσεις διεθνοποιώντας και Ευρωπαϊκοποιώντας την συμπεριφορά της Τουρκίας με σκοπό την επιβολή κυρώσεων εναντίον της. Μέχρι σήμερα η Τουρκία αρνείται να λάβει υπόψη τις φραστικές καταδίκες και να συμμορφωθεί με την διεθνή νομιμότητα.  Εκτός από την σθεναρή στάση της Ελλάδας με επί τόπου παρουσία των ναυτικών της δυνάμεων, η Τουρκία αντιμετωπίζει και άλλα εμπόδια στην προσπάθεια υλοποίησης των σχεδίων της όπως είναι η πρόσφατη Ελληνο-Αιγυπτιακή Συμφωνία οριοθέτησης των μεταξύ τους ΑΟΖ, η οποία διεμβολίζει το Τουρκο-Λιβυκό Σύμφωνο, αλλά και οι παλαιές διακρατικές συμφωνίες μέσης γραμμής για την οριοθέτηση της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας με την Αίγυπτο, τον Λίβανο και το Ισραήλ που δημιούργησαν νόμιμα τετελεσμένα στον ΟΗΕ και τις οποίες η Τουρκία προσπάθησε να ακυρώσει δελεάζοντας τις συνυπογράφουσες χώρες με πρόσθετα ανταλλάγματα  εις βάρος των θαλάσσιων ζωνών Κυπριακής δικαιοδοσίας.

Τέλος για τα περί εκτέλεσης ή όχι σεισμικών ερευνών στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου ελληνικής δικαιοδοσίας, (σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο), θα ήθελα ως ειδικός επί του θέματος να τονίσω ότι  πράγματι γίνονται δισδιάστατες σεισμικές έρευνες από το Oruc Reis.

Δεν είναι όμως μόνον αυτό. Στο τελευταίο ήμισυ  της δεκαετίας του 2000 έγιναν χιλιάδες χιλιόμετρα σεισμικών ερευνών στην θαλάσσια περιοχή ανοικτά του Καστελόριζου από πανεπιστήμια και ‘’ινστιτούτα ερευνών’’ της Τουρκίας και άλλων χωρών. Είναι μεν παλαιάς τεχνολογίας, αλλά είναι ικανά να δώσουν σημαντικές πληροφορίες για το υπέδαφος και τα πετρελαϊκά συστήματα της περιοχής. Στις αρχές της δεκαετίας του 2010 η ΤΡΑΟ πήρε την σκυτάλη και εκτέλεσε εκτεταμένες σεισμικές έρευνες στην ευρύτερη περιοχή, τις οποίες σήμερα συμπληρώνει το ORUC REIS.  Έτσι η ΤΡΑΟ  έχει την δυνατότητα να επιλέξει περιοχές για συμπληρωματικές έρευνες και γεωτρήσεις και να προσπαθήσει  να δημιουργήσει νέα τετελεσμένα.

Για να μην έχουμε αμφιβολία παρουσιάζω τον επόμενο χάρτη-7, τον οποίο δανείζομαι από το διεθνές επιστημονικό περιοδικό Marine Geology του Σεπτεμβρίου 2017, όπου ο έμπειρος συνάδελφος A.E.Aksu και η ομάδα του αναλύουν τα αποτελέσματα 2500 χλμ σεισμικών γραμμών της TPAO στην ευρύτερη περιοχή του Καστελόριζου, (την TPAO αναφέρουν και ευχαριστούν για την συνεισφορά της σε πολλά σημεία του κειμένου). Μπορεί να έχω δημοσιεύσει στο παρελθόν τις πληροφορίες αυτές, πλην όμως η επικαιρότητα τις ξαναφέρνει στο προσκήνιο.

- Χάρτης-7, Σεισμικές έρευνες της TPAO στην περιοχή Ρόδου - Καστελλόριζου.(Τα σεισμικά προφίλ διατρέχουν περιοχές της Ελληνικής και Τουρκικής Υφαλοκρηπίδας και εν δυνάμει ΑΟΖ)

 

Για τους γνωρίζοντάς την επιστήμη των ερευνών υδρογονανθράκων παραθέτω αμέσως πιο κάτω, ένα από τα σεισμικά προφίλ της περιοχής Καστελόριζου που έγιναν από την TPAO, όπου φαίνεται ότι η περιοχή έχει χαρακτηριστικά και προϋποθέσεις για ύπαρξη ολοκληρωμένων πετρελαϊκών συστημάτων,  έχει λασποηφαίστεια, υδρίτες,  διαφυγές υδρογονανθράκων και τέλος έχει ανάλογα γνωρίσματα με περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, όπου έγιναν ανακαλύψεις κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, άρα έχει μεγάλες πετρέλαιοδυνατότητες.

- Σεισμικό προφίλ της TPAO στην περιοχή νότια του Καστελλόριζου (υποθαλάσσιο όρος Αναξαγόρα)

 

(A.E.Aksu κ.α., Marine Geology Σεπτ. 2017)

Από τη στιγμή που η TPAO  πιστοποίησε τις πετρελαιοδυνατότητες της περιοχής, η οποία μπορεί να συνεισφέρει στην ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού της Τουρκίας,  ήταν βέβαιο ότι θα επιχειρούσε συμπληρωματικές σεισμικές έρευνες (διεξάγονται σήμερα) ή ακόμα και σεισμικά τριών διαστάσεων (3D) για να προσδιορίσει γεωτρητικούς στόχους. Οι γεωτρήσεις θα ακολουθήσουν και τα τετελεσμένα θα συντελεστούν όπως τα σχεδίασε η Τουρκία, εκμεταλλευόμενη την αδράνεια και τις αδυναμίες της Ελλάδας, εάν δεν υπάρξει έμπρακτη αντίδραση. Η Ελλάδα πρέπει και οφείλει πλέον να αντιμετωπίσει με σθένος και αποφασιστικότητα την Νέο-Οθωμανική, Αναθεωρητική, Επεκτατική Τουρκία του μεταλλαγμένου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

‘’…Επειδή δεν κινηθήκαμε πριν από τις εξελίξεις, τώρα θα τρέχουμε πίσω από αυτές….’’

 

*Λίγα λόγια για τον Δρ. Κωνσταντίνο Νικολάου

Γεωλόγος Πετρελαίων- Ενεργειακός Οικονομολόγος, Μέλος ΔΣ ΙΕΝΕ,  τ. Διοικητικός Σύμβουλος Εταιρίας Υδρογονανθράκων Κύπρου, τ. Tεχνικός Διευθυντής ΕΛΠΕ, Τεχνικός Σύμβουλος Energean