Καθώς πλέον απομένει η σύζευξη των αντίστοιχων αγορών Ελλάδας- Βουλγαρίας, που αναμένεται εντός του α’ τριμήνου του 2021, καθώς και η σύζευξη των ενδοημερήσιων αγορών Ελλάδας-Ιταλίας, τί θα πρέπει να προσμένει η εγχώρια αγορά για το επόμενο έτος;
Προς τα τέλη του 2021 αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί η ένταξη της Ελλάδας στις συνεχείς ενδοημερήσιες συναλλαγές της Ευρώπης (XBID), τόσο στη διασύνδεση με την Ιταλία όσο και σε εκείνη με την Βουλγαρία.
Τι επίπτωση είχε όμως η σημαντική αυτή εξέλιξη στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας; Πώς κρίνει τις εξελίξεις ο καθ’ ύλην αρμόδιος φορέας, το Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας. Επηρεάσε και κατά πόσο τις τιμές η σύζευξη με την Ιταλία και ποιες είναι οι προοπτικές που διανοίγονται για τη χώρα στο ηλεκτρικό τοπίο σε συνάρτηση με τα τεκταινόμενα στις ευρωπαϊκές αγορές;
Το energia.gr ζήτησε από τον Δρ.Βασίλη Γκουντή, Διευθυντή Στρατηγικής και Επιχειρηματικής Ανάπτυξης του EnEx, να μας αναλύσει την κατάσταση.
Το υψηλόβαθμο στέλεχος του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, δηλώνει πολύ ικανοποιημένος από το πώς εξελίσσονται τα πράγματα, με έμφαση στο πιο πρόσφατο, δηλαδή, το coupling με την Ιταλία.
«Ήταν ένα ορόσημο που απαίτησε πολύ δουλειά για να υλοποιηθεί, αλλά πήγαν όλα καλά, οπότε ουσιαστικά αυτό ήταν το τρίτο από τα μεγάλα milestone για φέτος έργα που είχαμε θέσει εξ αρχής ως στόχο για να υλοποιήσουμε, τουτέστιν την αγορά παραγώγων, την αγορά του target model, και τη σύζευξη με την Ιταλία. Συνεχίζουμε καθώς έχουμε πολλά ακόμη να κάνουμε και στην αγορά ηλεκτρισμού και στην αγορά φυσικού αερίου για το 2021», είπε.
Τον ρωτήσαμε εάν η σύζευξη με την Ιταλία είχε οιαδήποτε επίδραση στις τιμές και μας απάντησε: «Δεν έγινε κάτι το ιδιαίτερο, άλλωστε γενικά, δεν περιμένουμε ότι τέτοιες αλλαγές θα επιδρούσαν στην αγορά, άμεσα και σημαντικά. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο θα σήμαινε πως οι αλλαγές που έγιναν στην αγορά ήταν πάρα πολύ βίαιες και συνάμα, ότι το σύστημα δεν θα ήταν πολύ αποδοτικό. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όταν έχουμε μια διασύνδεση με σύζευξη σημαίνει πως είμαστε, μαθηματικά, στην απόλυτη βέλτιστη χρήση της διασύνδεσης.»
Ο Δρ. Γκουντής πρόσθεσε πως σαφώς και είναι μεγάλο το τεχνικό επίτευγμα, αλλά δεν συνιστά και μια δραματική αλλαγή από τη μια μέρα στην άλλη. «Άμα το καλώδιο κοπεί σε ένα μήνα θα είχε πιο μεγάλη επίδραση στις τιμές, από ό,τι το coupling καθαυτό! Θέλω να πω πως οι δομικές βελτιώσεις είναι στην ουσία, λιθαράκια. Άρα μια σύζευξη δεν σημαίνει θα έχει αυτόματα δραματικό αποτέλεσμα στις τιμές, αλλά μια διασύνδεση που προσθέτει 500 MW είναι πιο επηρεαστική», είπε χαρακτηριστικά για να τονίσει πως η σύζευξη αποτελεί μια μόνιμη αλλά μικρή βελτίωση και παράλληλα, μια πρώτη ένωση με την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά.
Στη συνέχεια τον ρωτήσαμε πώς σχολιάζει το συνεχιζόμενο θόρυβο για το ύψος των τιμών στην αγορά εξισορρόπησης και για το εάν τελικά το target model έφερε προβλήματα και όχι λύσεις.
«Γενικά αποφεύγουμε να σχολιάσουμε την κατάσταση στην αγορά εξισορρόπησης. Συνήθως αυτά τα συστήματα είναι πολυπαραμετρικά, δηλαδή εμπλέκουν αρκετές παραμέτρους, σχεδιαστικές, τεχνικές κλπ. και θα πρότεινα να μη βιαστούμε να εξάγουμε συμπεράσματα. Πρέπει να αφήσουμε να κοπάσει ο θόρυβος, επειδή τα συμπεράσματα οδηγούν σε δράσεις και δεν είναι σωστό σε αυτή τη στιγμή. Είναι προτιμότερο να αφήσουμε τον Διαχειριστή και τον Ρυθμιστή να εξετάσουν το θέμα με την ησυχία τους και να καταλήξουν στα όποια συμπεράσματα εξάγουν. Άλλωστε, η αγορά αυτή εναι συμπληρωματική αυτών που εμείς διαχειρίζομαστε», ήταν η απάντησή του.
«Το σωστό θα είναι να φροντίσουμε, όταν βγάλουμε τα συμπεράσματα και έχουμε πλήρη στοιχεία, να αφήσουμε τις αρμόδιες αρχές να διερευνήσουν την κατάσταση και να τοποθετηθούν επ΄αυτής και μόνο τότε να δούμε εάν υπάρχει κάτι που χρήζει επιδιόρθωσης να το διορθώσουμε. Ειδάλλως, κάθε απόπειρα εξαγωγής συμπερασμάτων θα ήταν άκαιρη. Μην ξεχνάτε πως το μοντέλο που έχουμε χρησιμοποιείται σε όλη την Ευρώπη. Δεν είναι ότι το μοντέλο έχει κάποια εγγενή αδυναμία. Προφανώς υπάρχουν πράγματα που μπορεί να αλλαχτούν και να προσαρμοστούν, αλλά όχι εγγενής αδυναμία», πρόσθεσε.
Επίσης, τον ρωτήσαμε εάν γνωρίζει να υπάρχουν παραδείγματα άλλων χωρών που να διέγνωσαν προβλήματα με το παρόν μοντέλο λειτουργίας της αγοράς και να ζήτησαν να υπάρξουν αλλαγές και μας απάντησε πως, εν γένει, τα μοντέλα δεν αλλάζουν. Αφ΄ενός επειδή για να αποδώσει κάτι χρειάζεται κάποιο χρόνο, αλλά και επειδή κάθε βασική αλλαγή μοντέλου απαιτεί μεγάλο κόστος, οικονομικό και χρονικό. «Πέραν όλων των άλλων, το μοντέλο είναι αρκετά δοκιμασμένο και επομένως, αν κάτι πάει στραβά προσπαθείς να επιδιορθώσεις αυτό που πήγε λάθος και δεν αναθεωρείς όλο το μοντέλο», είπε χαρακτηριστικά.
Αναφερόμενος στο ελληνικό παράδειγμα είπε πως πρέπει να έχουμε μια σωστή προοπτική. Να εστιάσουμε στο πρόβλημα και όσοι είναι αρμόδιοι φορείς να προσπαθήσουν να το λύσουν. Το πρόβλημα, κατά τον Δρ. Γκουντή φαίνεται και αντικατοπτρίζεται σε ορισμένα κόστη. Εκεί λοιπόν θέλει να γίνει ανάλυση. Πρώτα λύνεις το πρόβλημα και μετά προχωράς στο επόμενο βήμα, για να παρέμβεις, υπογράμμισε.
«Κακώς γίνεται κριτική στο target model. Το target model είναι δοκιμασμένο και δουλεύει μια χαρά. Προφανώς μπορεί να προκύψουν κάποιες «παιδικές ασθένειες» οι οποίες θα θεραπευτούν», τόνισε.
Το στέλεχος του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας συνέχισε, λέγοντας πως για τις αγορές που διαχειρίζεται το ΕΧΕ, είναι όλοι πολύ ικανοποιημένοι.
«Παρατηρούμε μια καταπληκτική συμπεριφορά. Έχουμε πολύ καλή απόκριση τιμών, είχαμε πολύ καλές ροές με εναλλαγές πάνω στη διασυνδεδεμένη γραμμή με την Ιταλία, και από τη σύζευξη είχαμε μια μέση τιμή Νοεμβρίου πολύ κοντά και λίγο πιο κάτω από την περσινή, με λίγο διαφορετικές τιμές, βέβαια, λόγω κορονοϊού, αλλά μια φυσιολογική εξέλιξη.
Το ίδιο συνέβη και με την πολύ μεγάλη εισαγωγική διασύνδεση με την Βουλγαρία. Όλο τον Νοέμβριο παρακολουθήσαμε καμπύλες τιμών και της μεγάλης αγοράς της Ιταλίας και της μικρότερης αλλά φθηνής της Βουλγαρίας, δηλαδή είχαμε μια αντίστοιχη διακύμανση, άρα όλα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που βγαίνανε από την αγορά της επόμενης ημέρας (DAM) ήταν πολύ καλά. Και όχι μόνο τα απόλυτα μεγέθη. Μια αγορά είναι εύρωστη όταν αποκρίνεται σωστά και όλες οι τιμές που είδαμε μέσα στον Νοέμβριο είχαν πολύ καλά χαρακτηριστικά απόκρισης, τόσο σε επίπεδο μέρα με τη μέρα αλλά και ενδοσυνεδριακά», είπε.
«Άρα θεωρούμε ότι η αγορά δούλεψε πολύ καλά και είμαστε πολύ ικανοποιημένοι από τον τρόπο που αποκρίθηκε. Αυτά σε ό,τι αφορά στην αγορά της επόμενης ημέρας. Όσον αφορά στην ενδοημερησία αγορά (Ιntraday), τις τρεις ενδοημερήσιες δημοπρασίες, παρατηρούμε πολύ καλή συμπεριφορά, καλή παρακολούθηση τιμών και απόκριση σε γεγονότα, αν και εδώ θα θέλαμε να έχουμε μεγαλύτερους όγκους, πιο μεγάλη ποσότητα, αλλά όσον αφορά στην απόκριση είμαστε κι εδώ πλήρως ικανοποιημένοι με τις τιμές που βλέπουμε», συνέχισε για να καταλήξει:
«Εμείς εξετάζουμε την ευρωστία του συστήματος, αυτός είναι ο ρόλος μας, δηλαδή, αν μπορεί να αντιδράσει στις αλλαγές. Κατά τύχη μας έδωσε αρκετά πράγματα να δούμε, πχ, τέθηκε εκτός η Βουλγαρία με τη μεγάλη διασύνδεση, και η Ιταλία για 3-4 ημέρες στην αρχή για να επανέλθει μετά. Βλέπουμε τώρα και την εικόνα μετά το coupling. Δηλαδή συνέβησαν πράγματα που μας βοήθησαν να καταλάβουμε ότι το σύστημα δουλεύει πολύ σωστά, ότι αποκρίνεται πολύ καλά. Δεν έχουμε αργή απόκριση, ούτε flat επίπεδα τιμών που δεν αποκρίνονται.
Γενικώς, έχουμε μια πολύ ενδιαφέρουσα εικόνα αγοράς και μια αγορά που αποκρίνεται, που είναι ζωντανή και εύρωστη. Έτσι πρέπει να είναι η αγορά. Εμείς δεν κρίνουμε τα επίπεδα τιμών κρίνουμε το πώς αντιδρά η αγορά και αν ο αλγόριθμός δίνει τα εργαλεία στην αγορά να ανακαλύψει τα σωστά επίπεδα τιμών.
Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι από τις ροές στις διασυνδέσεις και από τις τιμές, από πλευράς προφίλ και μέσων όρων, γενικώς τα στατιστικά στοιχεία που βγήκανε τον Νοέμβριο ήταν πάρα πολύ κοντά σε αυτά που περιμέναμε και ελπίζαμε. Δεν βλέπω τίποτα που να μου φαίνεται αφύσικο και να με κάνει να απορώ.»