Το τελευταίο του επίσημο ταξίδι, με την ιδιότητα του προέδρου της Ρωσίας, πραγματοποίησε ο Βλαντίμιρ Πούτιν στη Βουλγαρία, έχοντας δίπλα του, τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και διάδοχό του Ντμίτρι Μεντβέντεφ. Με την επίσκεψή του στη Βουλγαρία ο Ρώσος πρόεδρος απέδειξε τον πρωταγωνιστικό ρόλο που η Ρωσία επιθυμεί να διαδραματίσει στα Βαλκάνια. Στην κορυφή της ατζέντας των δύο πλευρών βρέθηκε το ενεργειακό, η συμφωνία για την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού πυρηνικής ενέργειας «Μπέλενε», διμερή θέματα, καθώς και αυτό του Κοσόβου.
Την Πέμπτη και λίγες μόλις ώρες πριν αφιχθεί η ρωσική αντιπροσωπεία στη Σόφια, ο Ρώσος πρόεδρος σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στα βουλγαρικά ΜΜΕ, ανέλυσε την ιστορία των διμερών σχέσεων και φυσικά τις μελλοντικές προοπτικές τους. Ανατρέχοντας στις κοινές πνευματικές και πολιτιστικές παραδόσεις, αναφέρθηκε στα κοινά στοιχεία της γλώσσας που βασίζονται στη διδασκαλία του Κύριλλου και του Μεθόδιου, υπενθυμίζοντας τη θυσία των Ρώσων που πολέμησαν στον βουλγαρικό απελευθερωτικό αγώνα, ενώ εξήρε και τη σημασία των εορτασμών της 130ής επετείου της απελευθέρωσης από τον οθωμανικό ζυγό.
Οι «κοινοί στόχοι»
Κάνοντας μια αναδρομή στα χρόνια που ακολούθησαν την πτώση της ΕΣΣΔ και ζυγίζοντας προσεκτικά τα λόγια του γύρω από την ένταξη της Βουλγαρίας στο ΝΑΤΟ, ο Ρώσος πρόεδρος έθεσε τους κοινούς μελλοντικούς στόχους, υπογραμμίζοντας την ενεργειακή δύναμη που θα αποκτήσει η χώρα τα προσεχή έτη, χάρη στο ρωσικό πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και την πυρηνική ενέργεια. Μιλώντας για πρώτη φορά ανοικτά για την ένταξη της Βουλγαρίας στη βορειοατλαντική συμμαχία, τόνισε ότι οι νέες υποχρεώσεις της δεν πρέπει να σταθούν εμπόδιο στη διεύρυνση των σχέσεών της με τη Ρωσία, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι η στάση της χώρας του παραμένει ρεαλιστική και σέβεται την επιλογή της στο εθνικό σύστημα ασφαλείας. Αφήνοντας εμφανείς αιχμές εναντίον των χωρών της Βαλτικής, αλλά και της Τσεχίας και της Πολωνίας, συμπλήρωσε πως «το κυριότερο για εμάς είναι ότι η Βουλγαρία δεν θα προσπαθήσει να προστατεύσει τα συμφέροντά της εις βάρος της ασφάλειας άλλων χωρών».
Στο καθαρό σκέλος των επαφών, οι δύο πλευρές υπέγραψαν δέκα συμφωνίες, από τις οποίες ξεχωρίζει η τριμερής Ρωσίας - Ελλάδας - Βουλγαρίας για την ίδρυση της Διεθνούς Εταιρείας που θα αναλάβει την κατασκευή και την εκμετάλλευση του αγωγού πετρελαίου Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης. Στην υπογραφή αυτή παρέστη και ο Ελληνας υπουργός Ανάπτυξης, Χρήστος Φώλιας, ο οποίος ανέγνωσε μάλιστα μήνυμα του Ελληνα πρωθυπουργού, Κωνσταντίνου Καραμανλή. «Χαιρετίζω με βαθιά ικανοποίηση την υπογραφή τού καταστατικού της διεθνούς εταιρείας που αναλαμβάνει πλέον την κατασκευή και τη λειτουργία του αγωγού πετρελαίου Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης. Φτάνουμε έτσι στο αίσιο τέλος μιας μακράς διαδρομής που σηματοδοτεί ταυτόχρονα μια νέα εποχή της ενεργειακής συνεργασίας των χωρών μας», ανέφερε ο κ. Καραμανλής στο μήνυμά του.
Σκληρό παζάρι
Εφάμιλλης σημασίας θεωρείται η συμφωνία για την κατασκευή στη Βουλγαρία, του πυρηνικού σταθμού της Μπέλενε από τη ρωσική ΑτομΣτροϊΕξπόρτ. Σχολιάζοντας τη συγκεκριμένη συμφωνία, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν τόνισε πως «η Βουλγαρία μετά το 2010 θα γίνει πρωταγωνίστρια στην προμήθεια ενεργειακών πόρων στην Ευρώπη χάρη στη κατασκευή αυτού του έργου». Αντίθετα, σκληρό διπλωματικό παζάρι προηγήθηκε της συμφωνίας για τον αγωγό φυσικού αερίου South Stream, που υπεγράφη κυριολεκτικά στο παραπέντε και μετά την απόφαση της Μόσχας να συναινέσει στη μείωση του ποσοστού της στο σχέδιο από 51% σε 50%. Λίγο πριν από την υπογραφή είχε δώσει εξάλλου το πράσινο φως και η βουλγαρική Βουλή, στην οποία είχαν εκφραστεί σοβαρές επιφυλάξεις για την αυξημένη ενεργειακή επιρροή της Ρωσίας μέσω του South Stream.
Στο σύνολό τους οι ρωσικές εφημερίδες κατέδειξαν «αμερικανικό δάκτυλο» ως υπεύθυνο για τις αντιδράσεις στη συμφωνία την ύστατη στιγμή σε συνδυασμό με τα παζάρια των Βούλγαρων, οι οποίοι διεκδικούσαν μεγαλύτερο μερίδιο σε αυτόν. ΗΠΑ και Ευρώπη έβλεπαν εξαρχής με κακό μάτι τον συγκεκριμένο αγωγό, που είναι ανταγωνιστικός προς τον Nabucco, τον οποίο προωθεί η Δύση για να περιορίσει την ενεργειακή κυριαρχία της Ρωσίας στα Βαλκάνια. Δεν ήταν τυχαία η αναφορά του προέδρου της Βουλγαρίας Παρβάνοφ στον Nabucco την παραμονή της υπογραφής της συμφωνίας –στη διάρκεια της κοινής του συνέντευξης με τον Πούτιν– γεγονός που ενόχλησε σφόδρα τον Ρώσο πρόεδρο.
Παρόλα αυτά δικαιώθηκαν οι κύκλοι που δεν έχασαν την αισιοδοξία τους, ελπίζοντας πως την τελευταία στιγμή οι Βούλγαροι θα άλλαζαν στάση. Οπως και να έχει, θεωρείται δεδομένο πως η γεωπολιτική θέση και η δύναμη της Βουλγαρίας αλλάζουν, ενισχύοντας κατά πολύ την ενεργειακή της ασφάλεια.