Τα στοιχειώδη μέτρα προστασίας, όπως οι μάσκες, η τήρηση αποστάσεων, η αποφυγή συνωστισμών και οι κανόνες υγιεινής, δεν αποτελούν ικανά όπλα για να περιορίσουν την εξάπλωση του ιού, καθόσον δεν υπάρχει πλήρης συμμόρφωση των πολιτών. Αναλύοντας τα δεδομένα, διαπιστώνουμε ότι η μετάδοση γίνεται μόνο μεταξύ εκείνων που είναι γεωγραφικά ή φυσικά κοντά ο ένας στον άλλο, οι οποίοι δεν τηρούν τα μέτρα. Μέσω αυτών των ατόμων ο ιός συνεχίζει και εξαπλώνεται.
Η ελπίδα για τη μείωση της εξάπλωσης του ιού είναι η έλευση των εμβολίων εφόσον επιτευχθεί η ανοσία της αγέλης, δηλαδή να εμβολιαστεί ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, ώστε η κοινότητα να αποκτήσει ανοσία, με αποτέλεσμα ο ιός να μη βρίσκει πλέον απροστάτευτα άτομα για να μεταδοθεί.
Μόλις επιτευχθεί ένα συγκεκριμένο όριο ανοσίας και διατηρηθεί για αρκετό χρονικό διάστημα, η ανοσία αγέλης σταδιακά εξαλείφει τον ιό από τον πληθυσμό. Τα άτομα μπορούν να γίνουν άνοσα είτε με ανάρρωση από προηγούμενη μόλυνση είτε με τον εμβολιασμό. Μερικά άτομα δεν μπορούν να γίνουν άνοσα για ιατρικούς λόγους. Εντέλει, όμως, αυτά τα άτομα θα επωφεληθούν από την ανοσία της αγέλης. Το όριο ανοσίας της αγέλης εξαρτάται από τον δείκτη μετάδοσης R0. Οσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης R0 τόσο μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού πρέπει να εμβολιαστεί για να αποκτηθεί η ανοσία. Π.χ. για δείκτη R0 = 4 το όριο επίτευξης ανοσίας είναι ο εμβολιασμός του 75% του πληθυσμού. Αν και τα δεδομένα εμβολιασμού είναι πολύ ελάχιστα προς το παρόν, μια πρώτη πρόβλεψη παρουσιάζεται στο σχετικό διάγραμμα.
Στο διάγραμμα, η διακεκομμένη καμπύλη απεικονίζει την πρόβλεψη της εξέλιξης της ανοσίας με βάση τον πληθυσμό που εμβολιάζεται ημερησίως. Οι κόκκινες κάθετες γραμμές δείχνουν τους εμβολιασμούς από την εκκίνηση, από το τέλος Δεκεμβρίου του 2020 μέχρι σήμερα. Οσο ο επερχόμενος ημερησίως αριθμός ατόμων που θα εμβολιαστούν, θα ακολουθεί τη διακεκομμένη σιγμοειδή καμπύλη, η ανοσία θα επιτευχθεί τον Νοέμβριο, έχοντας εμβολιαστεί το 75% του πληθυσμού. Τον Ιούνιο θα έχει επιτευχθεί περίπου το 35% της ανοσίας της αγέλης.
Καθώς νέα και επαρκέστερα δεδομένα θα προκύπτουν για τον αριθμό των εμβολιασμών, η πρόβλεψη θα επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα και θα δημοσιεύεται. Η τυχόν αύξηση των ημερήσιων εμβολιασμών θα ολοκληρώσει την επίτευξη της ανοσίας της αγέλης νωρίτερα από τον Νοέμβριο.
Φυσικά για την επίτευξη της ανοσίας θα πρέπει οι πολίτες να σπεύσουν να εμβολιαστούν. Ο μη εμβολιασμός σημαντικών τμημάτων της κοινότητας θα δώσει τη δυνατότητα στον ιό να παραμείνει ή ακόμη και να επιστρέψει σε αυτές τις κοινότητες.
Εξαιτίας της έναρξης του τουρισμού, είναι πολύ σημαντικό να σπεύσουν κατά προτεραιότητα να εμβολιαστούν οι άνθρωποι του τουρισμού. Θα πρέπει να γίνει ειδική καμπάνια πληροφόρησης για τη σπουδαιότητα του καθολικού και έγκαιρου εμβολιασμού των εργαζομένων στον τουρισμό.
Οποιαδήποτε αύξηση είτε στην κάλυψη του εμβολιασμού είτε στην αποτελεσματικότητα του εμβολίου, συμπεριλαμβανομένης οποιασδήποτε αύξησης πέραν του ορίου επίτευξης της ανοσίας της αγέλης, θα μειώνει περαιτέρω τον αριθμό των κρουσμάτων.
Η παραπάνω διεργασία πρέπει να συμβεί σε όλες τις χώρες, για να μιλήσουμε τότε για παγκόσμια εξάλειψη της πανδημίας. Κατά τη διάρκεια της ανοσίας τα βασικά μέτρα προστασίας και κυρίως η μάσκα και η τήρηση της κοινωνικής απόστασης θα πρέπει να τηρούνται αυστηρά.
* Ο κ. Γ. Ατσαλάκης είναι αναπληρωτής καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης. Ο κ. Β. Τσούμπρης είναι ερευνητής στο Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")