Του Κωστή Σταμπολή
Με την Αμερικανική στρατιωτική επέμβαση στο Ιράκ αναμενόμενη να εκδηλωθεί ανά πάσα στιγμή πλέον, μερικοί από τους πλέον σημαντικούς παράγοντες της διεθνούς πετρελαϊκής αγοράς συγκεντρώθηκαν στο Λονδίνο την περασμένη Παρασκευή (14/3), ανταποκρινόμενοι σε πρόσκληση του Σεϊχη Ζακί Γιαμανί, πάλαι ποτέ υπουργού πετρελαίων της Σαουδικής Αραβίας, και σήμερα προέδρου του Κέντρου Παγκόσμιων Ενεργειακών Μελετών (το γνωστό Centre for Global Energy Studies, CGES), ένα από τα πλέον έγκυρα διεθνή think-tanks στον τομέα της ενέργειας. Ο Σεϊχης Γιαμανί, ο οποίος λόγω τεράστιας εμπειρίας αλλά και των επιχειρηματικών του ενδιαφερόντων, εξακολουθεί να ασκεί μεγάλη επιρροή στη διεθνή πετρελαϊκή σκηνή, συγκάλεσε εκτάκτως την κλειστή αυτή συνάντηση, επιθυμώντας να συμβάλλει στη συζήτηση που έχει ήδη αρχίσει ανάμεσα στους μεγάλους παίκτες για την κατάσταση που έχει ήδη δημιουργηθεί και τις αναμενόμενες εξελίξεις στην μετά Σαντάμ εποχή στο Ιράκ.
Σύμφωνα με τον Γιαμανί ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος ακόμα και εάν δεν υπάρξει νομιμοποίηση μέσω του ΟΗΕ, γιατί οι ΗΠΑ έχουν φθάσει στο σημείο μη επιστροφής λόγω της τεράστιας στρατιωτικής δύναμης που έχουν κινητοποιήσει και της εικόνας αναφορικά με τα όπλα μαζικής καταστροφής του Σαντάμ που έχει παρουσιάσει η κυβέρνηση της Ουάσινγκτον στον Αμερικανικό λαό. Σε ερώτηση που υποβάλλαμε στον Γιαμανί όσο αφορά την σκοπιμότητα αυτού του πολέμου, ο Σεϊχης ήτο αφοπλιστικός: «Κυρίαρχος λόγος για την Αμερικανική επέμβαση στο Ιράκ είναι η απόφαση της κυβέρνησης Μπους για επαναπροσδιορισμό των συμφερόντων τους, στρατιωτικών, πολιτικών και οικονομικών στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, με το πετρέλαιο ασφαλώς να παίζει ουσιαστικό αλλά όχι μοναδικό λόγο».
Όσο αφορά το πετρέλαιο, ο Σεϊχης Γιαμανί υποστηρίζει ότι υπάρχει άφθονο στην αγορά και σε αποθέματα, και η επίθεση στο Ιράκ δεν έχει στόχο την υφαρπαγή των εκεί πετρελαίων. Οπωσδήποτε το πετρέλαιο του Ιράκ έχει στρατηγική σημασία ως μία μεγάλη εναλλακτική πηγή, με αυτή της Σαουδικής Αραβίας, η οποία θα πρέπει να αναπτυχθεί ώστε μακροχρόνια να παίξει και αυτό ένα εξισορροπιστικό ρόλο στην αγορά, όπως συμβαίνει με το Σαουδαραβικό πετρέλαιο σήμερα. Όπως τόνισαν και άλλοι ομιλητές, και πιο συγκεκριμένα ο Δρ Φαντχί Τσάλαμπι, πρώην υπουργός πετρελαίων του Ιράκ, θα χρειασθούν πολύ μεγάλες επενδύσεις για ν΄ αναπτυχθούν τα εκτενή πετρελαϊκά κοιτάσματα του Ιράκ τα οποία πέραν των βεβαιωμένων σήμερα 112 δισεκ. βαρελιών υπολογίζονται σε επιπλέον 200 δισεκ. βαρέλια. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Δρ Τσάλαμπι θα χρειαστούν 6-7 χρόνια συστηματικής έρευνας και εργασιών και επενδύσεις τουλάχιστον 40 δισεκ. δολαρίων για να αυξηθεί η παραγωγή του στα 8.0 εκατ. βαρ/ημέρα από τα 2.0 δισεκ. βαρ/ημέρα που είναι σήμερα.
Όσο αφορά την πορεία της τιμής του μαύρου χρυσού τις αμέσως επόμενες εβδομάδες, οι εκτιμήσεις των ειδικών που παρευρέθηκαν στη συνάντηση του Λονδίνου ήτο ότι η τιμή θα συνεχίσει ν΄ ανεβαίνει και μάλιστα αυτή θ΄ αυξηθεί απότομα, ίσως να φθάσει για λίγες ημέρες τα 50 δολ/βαρέλι, με την έναρξη των εχθροπραξιών αφού αμέσως θα σταματήσει η παραγωγή του Ιράκ, και ενδεχομένως του συνορεύοντος Κουβέϊτ, ενώ η ροή πετρελαίου από την Βενεζουέλα δεν έχει αποκατασταθεί ακόμα πλήρως. Επειδή όμως στο μεταξύ άλλες χώρες του ΟΠΕΚ, και συγκεκριμένα η Σαουδική Αραβία, η οποία ήδη παράγει 9.5 εκατ. βαρ/ημέρα και τα Αραβικά Εμιράτα, και εκτός ΟΠΕΚ θα έχουν αυξήσει την παραγωγή τους, εκτιμάται ότι η τιμή θα κρατηθεί σε λογικά επίπεδα, δηλ. κάτω από τα 40 δολ/βαρέλι με προοπτική περαιτέρω πτώσης, δηλ. κάτω από τα 30 δολ/βαρέλι καθώς θα ομαλοποιηθεί η κατάσταση.
Μακροπρόθεσμα πάντως, οι τιμές του πετρελαίου αναμένεται να σταθεροποιηθούν και να κυμανθούν στη ζώνη στόχο του ΟΠΕΚ, δηλ. μεταξύ 22 και 26 δολ/βαρέλι αφού οι εκτιμήσεις για πετρελαϊκή ζήτηση είναι συντηρητικές και κάνουν λόγο για συνολικές ανάγκες σε παγκόσμιο επίπεδο για 82.0 εκατ. βαρ/ημέρα για το 2010 και 91.0 εκατ. βαρ/ημέρα για το 2020 (εκτιμήσεις CGES) σε σύγκριση με την σημερινή ζήτηση για 76.0 εκατ. βαρ/ημέρα. Οι εκτιμήσεις αυτές βασίζονται σε δύο βασικές παραδοχές όσο αφορά τη διεθνή οικονομική ανάπτυξη, η οποία προβλέπεται περιορισμένη στο 2.8% κατ΄ έτος για την περίοδο 2000-2020, και στην παράλληλη μείωση κατανάλωσης πετρελαίου λόγω περιβαλλοντικών περιορισμών (δηλ. Συνθήκη του Κυότο).
Σε κάθε περίπτωση οι εξελίξεις στο Ιράκ, με το πολύ πραγματικό πλέον ενδεχόμενο απομάκρυνσης του Σαντάμ Χουσεϊν, θεωρούνται καταλυτικές ως προς την αναδιάρθρωση της διεθνούς πετρελαϊκής βιομηχανίας, αφού αναμένεται ότι θα υπάρξει μεγάλη δραστηριοποίηση και συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην ανάπτυξη της πετρελαϊκής βιομηχανίας στις χώρες του ΟΠΕΚ. Φαίνεται ότι η αρχή θα γίνει με την εκμετάλλευση των βεβαιωμένων και μη κοιτασμάτων του Ιράκ και την αναγέννηση και πλήρη αξιοποίηση του πετρελαϊκού του δυναμικού.