Το μοντέλο της καύσης σκουπιδιών στην Ευρώπη είναι ευρέως διαδεδομένο, με τη Σουηδία μάλιστα να οδηγεί το 50% περίπου των απορριμμάτων της σε αντίστοιχες μονάδες. Ωστόσο, τα δεδομένα φαίνεται να αλλάζουν, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν σκοπεύει τα επόμενα χρόνια να χρηματοδοτήσει τέτοιες επενδύσεις, προκαλώντας ερωτήματα σε χώρες

όπως η δική μας, που υπολόγιζαν στους ευρωπαϊκούς πόρους. Πολλές χώρες έτσι, όπως η Πολωνία η γειτονική Ιταλία, αλλά και η Ισπανία καλούνται να αναθεωρήσουν τα σχέδια τους, ύστερα από την απόφαση της Ε.Ε. να υιοθετήσει νέους κανόνες για τη χρηματοδότηση «πράσινων» επενδύσεων. Οι κανόνες αυτοί βάζουν εμπόδια στη χρηματοδότηση μονάδων καύσης απορριμμάτων, προκαλώντας αναστάτωση στη βιομηχανία και ανησυχία σε όσες χώρες σχεδίαζαν να παράγουν ενέργεια, με αυτόν τον τρόπο. Αξίζει να σημειωθεί πως η Δανία που διατηρεί αρκετά εργοστάσια καύσης απορριμμάτων καλύπτει με αυτόν τον τρόπο ένα πολύ μεγάλο μέρος των αναγκών σε θερμότητα, μέσω των δικτύων τηλεθέρμανσης. Το ζήτημα, όμως είναι ακόμα πιο περίπλοκο γι’ αυτό τον κλάδο, καθώς αναμένεται να στερηθεί τη χρηματοδότηση και από άλλες πηγές, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παρότρυνε τις χώρες να ελαχιστοποιήσουν την καύση σκουπιδιών.

Να σημειωθεί πως το 2035, θα επιτρέπεται στις χώρες να στέλνουν μόνο το 10% των αστικών απορριμμάτων τους σε χώρους υγειονομικής ταφής. Ωστόσο, πολλοί απέχουν ακόμη από αυτόν τον στόχο, με την υγειονομική ταφή απορριμμάτων στη Μάλτα να αγγίζει το 92% το 2019 και ακολουθούν με 78% η Ελλάδα και 76% η Ρουμανία. Μιλάμε επομένως για ένα πολύ μεγάλο «αγκάθι» για την ελληνική πολιτεία. Θα πρέπει να τονιστεί το γεγονός πως η Ελλάδα συνεχίζει να βρίσκεται πολύ πίσω στην ανακύκλωση τα τελευταία χρόνια, ενώ έχουν επιβληθεί πρόστιμα εκατοντάδων εκατομμυρίων από το ευρωπαϊκό δικαστήριο για την διατήρηση χωματερών.

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία προκαλεί ερωτήματα κατά πόσο θα προχωρήσουν τα σχέδια της πολιτείας για την δημιουργία μονάδων καύσης απορριμμάτων. Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων 2020-2030, «προβλέπεται η ενεργειακή αξιοποίηση των δευτερογενών (απορριματογενών) καυσίμων και του υπολείμματος, ώστε να μειωθεί στο ελάχιστο η ταφή των υπολειμμάτων». Μάλιστα το σχέδιο αυτό κάνει λόγο «για την δημιουργία ενός δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης από υπολείμματα επεξεργασίας αποβλήτων ή/και από εναλλακτικά καύσιμα». Υπολογίζει μάλιστα τις μονάδες αυτές σε 3-4 και επισημαίνει πως «οι μονάδες αυτές μπορεί να είναι κεντρικές μονάδες για όλη τη χώρα. Ένα από τα σενάρια μιλά για την κατασκευή τεσσάρων Μονάδων Ενεργειακής Αξιοποίησης στις οποίες θα διατίθεται το σύνολο των υπολειμμάτων και το σύνολο της παραγόμενης ποσότητας απορριμματογενούς καυσίμου. Το κόστος υλοποίησης των έργων στην περίπτωση αυτή εκτιμάται σε περίπου 1,3δισ. ευρώ. Μιλάμε επομένως για ένα πολύ μεγάλο κόστος.

Δεν γνωρίζουμε ακόμα κατά πόσο θα προχωρήσουν αυτά τα σχέδιο στη χώρα μας και δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο το γεγονός πως το εγχείρημα της καύσης σκουπιδιών ήδη συναντά τις διαμαρτυρίες πολιτών.