η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί σε διαβούλευση για την επανεξέταση και αναθεώρηση της οδηγίας για το φυσικό αέριο, όπως και του κανονισμού για το καύσιμο, προκειμένου να διασφαλίσει ότι το πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς θα συμβάλλει στην επίτευξη των φιλόδοξων στόχων μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου όπως έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και από το σχέδιο επίτευξης των κλιματικών στόχων για το 2030.
Πηγές της ελληνικής αγοράς με τις οποίες ήρθε σε επαφή το energia. gr υποστηρίζουν πως η χρήση φ. αερίου θα αυξηθεί σημαντικά κατά τα επόμενα χρόνια, καθώς θα αντικαθιστά τον λιγνίτη και καθώς οι ΑΠΕ, από μόνες τους, δεν είναι σε θέση να καλύψουν το αναγκαίο φορτίο βάσης. Απόδειξη, λένε, είναι το γεγονός ότι θα μπουν σταδιακά στο σύστημα νέες μονάδες, όπως του Μυτιληναίου, της ΔΕΗ, με την Πτολεμαΐδα 5, ενώ, όπως τόνισαν, υπάρχει επίσης χώρος και για κάποια ακόμη μονάδα φ. αερίου, κατά πάσα πιθανότητα, εκείνη του Κοπελούζου στην Αλεξανδρούπολη, εκτός από εκείνες που ήδη λειτουργούν (Elpedison, Μυτιληναίος κλπ). «Τούτο από μόνο του, σημαίνει παράταση της βιωσιμότητας των έργων φ. αερίου τουλάχιστον για την προσεχή δεκαετία», είπε χαρακτηριστικά στέλεχος μεγάλης εταιρείας του χώρου.
Βέβαια, στον κόσμο της ενέργειας τα πάντα καθορίζονται από το μέγεθος, όπερ σημαίνει, πως οι μεγάλοι παραγωγοί αλλά και οι μεγάλοι καταναλωτές είναι σε θέση να επηρεάσουν τις κινήσεις στη σκακιέρα των παγκόσμιων αγορών, με τους μικρότερους παίκτες να καλούνται απλώς να αποδεχθούν τις εξελίξεις. Υπό αυτό το πρίσμα, η Ολλανδία, που αποτελεί, ιστορικά, μια χώρα φυσικού αερίου, χάρη στα μεγάλα κοιτάσματά της έχει καταφέρει να ελέγχει τις κινήσεις των τιμών σε παγκόσμια κλίμακα, χάρη στο Titel Transfer Facility, (TTF). Το TTF είναι ένα εικονικό σημείο διαπραγμάτευσης και συναλλαγών φυσικού αερίου, δηλαδή, μια πλατφόρμα στην οποία πραγματοποιούνται xρηματοοικονομικές συναλλαγές επί φυσικού αερίου. Ο δείκτης μετατρέπεται ταχύτατα σε παγκόσμιο σημείο αναφοράς για το καύσιμο και συνιστά ένα στοιχείο ενεργητικού τεράστιας στρατηγικής σημασίας για μια χώρα της οποία η οικονομία διαθέτει το μέγεθος της Πολιτείας της Φλόριντα!
(Τιμές ενεργειακών προϊόντων. Πηγή: Refinitiv)
Το TTF παρέχει τη δυνατότητα σε συμμετέχοντες της χονδρεμπορικής αγοράς φυσικού αερίου της χώρας, να εμπορεύονται βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα προθεσμιακά συμβόλαια και ποσότητες του ορυκτού καυσίμου και αποτελεί το εικονικό σημείο συναλλαγών φυσικού αερίου με τη μεγαλύτερη χρήση και ρευστότητα στην Ευρώπη. Το TTF που διαπραγματεύεται σε ευρώ ανά μεγαβατώρα δημιουργήθηκε το 2003 από τον TSO Gasunie της Ολλανδίας, με σκοπό να προωθήσει την εμπορία φ. αερίου στην ευρύτερη περιοχή και να βελτιώσει τη ρευστότητα της αγοράς. Σήμερα, το TTF έχει καταστεί σημείο αναφοράς για το παγκόσμιο εμπόριο του καυσίμου. Όπως υποστηρίζει ο Gordon Bennett, διευθύνων σύμβουλος του τμήματος αγορών κοινής ωφελείας στο ICE Futures Europe, οι συμμετέχοντες –πολλοί εκ των οποίων προέρχονται από χώρες εκτός Ευρώπης- στον δείκτη αναφοράς TTF έχουν αυξηθεί κατά 164% από το 2016.
«Το TTF γίνεται παγκόσμιος δείκτης φυσικού αερίου. Μπορεί κανείς να τον παρομοιάσει σαν το Brent της αγοράς φυσικού αερίου!»
Το TTF κατέγραψε αυτή την τόσο εκρηκτική άνοδο επειδή η Ολλανδία διαθέτει τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου, που την έχουν ανάγει στη μεγαλύτερη παραγωγό στην Ε.Ε. Δίχως αυτή τη σημαντική εγχώρια αγορά, θα ήταν σχεδόν αδύνατο να υπάρξει η αναγκαία ρευστότητα. Η παραγωγή της χώρας ήταν τόσο μεγάλη από τη δεκαετία του 1970, ώστε σημαντικοί όγκοι του καυσίμου να έχουν εξαχθεί στο Βέλγιο, την Γαλλία, την Γερμανία και την Ιταλία. Επομένως, χάρη στο εκτεταμένο δίκτυο αγωγών στην βορειοδυτική Ευρώπη, ο κόμβος δεν εξυπηρετεί μόνο την Ολλανδία καθαυτή, αλλά και τις γειτονικές χώρες.
(Διασύνδεση τιμών φ. αερίου, TTF-Aσίας, το 2020. Πηγή: ICIS)
Καθώς τα ευρωπαϊκά αποθέματα φ. αερίου μειώνονται, αυξάνεται περαιτέρω η ανάγκη ενίσχυσης των εισαγωγών. Οι παραδοσιακές πηγές προμήθειας (Ρωσία, Νορβηγία και Αλγερία), ενισχύθηκαν τα τελευταία χρόνια από την άφιξη του LNG. Η επανάσταση του σχιστολιθικού αερίου στις ΗΠΑ και η αύξηση των εξαγωγών υγροποιημένου φ. αερίου συνέβαλαν στην ενίσχυση του ειδικού βάρους του TTF, καθώς η Ευρώπη αποτελεί τον ένα από τους δύο βασικούς αγοραστές αμερικανικού LNG, μαζί με την Ανατολική Ασία. Η νέα τάση εξυπηρεταί και μια ακόμη σημαντική παράμετρού: η αύξηση των γεωπολιτικών εντάσεων υποχρεώνουν την Ευρώπη σε μια στρατηγική αναδίπλωση για λόγους ενεργειακής ασφάλειας. Αυτό μπορεί να σημαίνει μια αύξηση του μεριδίου του LNG στην αγορά έναντι των παραδοσιακών ροών φυσικού αερίου από την Ρωσία. Η αυξανόμενη χρήση ευέλικτων τιμών και ρευστότητας θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο τη σημασία του TTF.
Eπομένως, η επανάσταση του LNG και η άνοδος του TTF συνδέονται στενά.
Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν ακόμη δύο σημαντικοί δείκτες, όπως ο κόμβος Henry Hub στις ΗΠΑ και το JKΜ στην Άπω Ανατολή που εκμεταλλεύεται απλώς τα υψηλά πρίμιουμ για να προσελκύει τα πλοία μεταφοράς LNG στην περιοχή της Ασίας όταν υπάρχει στενότητα στην Ευρώπη, ο βασικός παγκόσμιος δείκτης είναι ο TTF, που χρησιμοποιείται και για την τιμολόγηση του εισαγόμενου αερίου στην Ελλάδα.