Οι σκληρές διαπραγματεύσεις που προηγήθηκαν μέχρι τη λήψη απόφασης για τα εν λόγω μέτρα αποδεικνύουν ότι η πορεία προς την απανθρακοποίηση είναι μια σύνθετη διαδικασία που θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη αντικρουόμενα συμφέροντα χωρών και δεν πρόκειται απλώς για απόψεις κάποιων εφοπλιστών, οι οποίοι εν κατακλείδι δεν είναι υπεύθυνοι ούτε για την ποιότητα των καυσίμων που καίνε τα πλοία ούτε για τις μηχανές και τις τεχνολογίες πρόωσής τους. Για το πρώτο την ευθύνη φέρουν όσοι παράγουν τα καύσιμα και για τα δεύτερα οι βιομηχανικές χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά και ο ναυπηγικές δυνάμεις κυρίως της Άπω Ανατολής.
Τα μέτρα που ελήφθησαν στη MEPC δεν ικανοποίησαν χώρες όπως τις ΗΠΑ και τον εκπρόσωπο της Ε.Ε., το Ηνωμένο Βασίλειο, τα Νησιά Μάρσαλ, τα Νησιά Σολομώντος, την Τόνγκα, το Τουβαλού, που ήθελαν πιο φιλόδοξες αποφάσεις, ωστόσο άλλες χώρες, όπως η Κίνα, η Νότια Κορέα, η Βραζιλία, η Σαουδική Αραβία, η Ρωσία και το Ιράν, τα υποστήριξαν.
Η Ιαπωνία είπε ότι θα μπορούσαν να τεθούν υψηλότεροι στόχοι, αλλά τάχθηκε υπέρ του συμβιβασμού.
Επικροτεί η ΕΕΕ αλλά ζητά επιτάχυνση
Η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών με ανάρτησή της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τόνισε ότι επικροτεί την υιοθέτηση βραχυπρόθεσμων μέτρων για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) από τα πλοία, που αποφασίστηκε στην πρόσφατη συνεδρίαση της αρμόδιας Επιτροπής του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ). Η ΕΕΕ καλεί επίσης τον ΙΜΟ, ως τον αρμόδιο ρυθμιστή του κανονιστικού πλαισίου της ναυτιλίας, να συνεχίσει σθεναρά προς την απεξάρτηση του ναυτιλιακού κλάδου από τον άνθρακα το συντομότερο δυνατό και με βιώσιμο τρόπο.
Ποια μέτρα αποφάσισε η ΜΕPC 76
Η Επιτροπή Προστασίας του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος του ΔΝΟ (MEPC 76), που συνεδρίασε διαδικτυακά από τις 10 έως τις 17 Ιουνίου 2021, ενέκρινε τροποποιήσεις της Διεθνούς Σύμβασης για την Πρόληψη της Ρύπανσης από Πλοία (MARPOL) στο Παράρτημα VI που θα απαιτήσει από τα πλοία να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Αυτές οι τροποποιήσεις συνδυάζουν τεχνικές και επιχειρησιακές προσεγγίσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των πλοίων, παρέχοντας επίσης σημαντικά θεμελιώδη στοιχεία για μελλοντικά μέτρα μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου, όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση το ΙΜΟ.
Τα νέα μέτρα θα απαιτήσουν από όλα τα πλοία να υπολογίσουν τον υπάρχοντα δείκτη ενεργειακής απόδοσης (EEXI) ακολουθώντας τεχνικά μέσα για να βελτιώσουν την ενεργειακή τους απόδοση και να καθορίσουν τον ετήσιο δείκτη έντασης άνθρακα (CII) και τη βαθμολογία CII. Η ένταση του άνθρακα συνδέει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου με την ποσότητα του φορτίου που μεταφέρεται στην απόσταση που διανύθηκε.
Τα πλοία θα έχουν βαθμολογία ενεργειακής απόδοσης (A, B, C, D, E - όπου το A είναι το καλύτερο). Οι διοικήσεις, οι λιμενικές αρχές και άλλοι ενδιαφερόμενοι, κατά περίπτωση, ενθαρρύνονται να παρέχουν κίνητρα σε πλοία που χαρακτηρίζονται ως Α ή Β, στέλνοντας επίσης ένα ισχυρό μήνυμα στην αγορά και στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Σύμφωνα με την απόφαση, ένα πλοίο με βαθμολογία D για τρία συνεχόμενα έτη, ή E, απαιτείται να υποβάλει ένα διορθωτικό σχέδιο δράσης για να δείξει πώς θα επιτευχθεί ο απαιτούμενος δείκτης (C ή παραπάνω).
Ο γενικός γραμματέας του ΙΜΟ Κιτάκ Λιμ τόνισε ότι η υιοθέτηση των νέων μέτρων θα βασιστεί στα προηγούμενα υποχρεωτικά μέτρα ενεργειακής απόδοσης του ΙΜΟ, για να οδηγήσει τη ναυτιλία στον σωστό δρόμο προς την απαλλαγή από τον άνθρακα.
«Ο δρόμος για την αποανθρακοποίηση είναι ένας μακρύς αλλά και ένας κοινός δρόμος, στον οποίο πρέπει να σκεφτούμε και να σεβαστούμε τις απόψεις του άλλου. Έχουμε σημειώσει σημαντική πρόοδο από την αρχή του ταξιδιού μας», είπε ο κ. Lim.
Οι τροποποιήσεις του παραρτήματος VI της MARPOL (εγκρίθηκαν σε ενοποιημένο αναθεωρημένο παράρτημα VI) αναμένεται να τεθούν σε ισχύ την 1η Νοεμβρίου 2022, με τις απαιτήσεις πιστοποίησης EEXI και CII να τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2023. Αυτό σημαίνει ότι η πρώτη ετήσια έκθεση θα ολοκληρωθεί το 2023, και η πρώτη βαθμολογία θα δοθεί το 2024.
Μια ρήτρα επανεξέτασης απαιτεί από τον ΙΜΟ να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής των απαιτήσεων CII και EEXI, το αργότερο έως την 1η Ιανουαρίου 2026 και, εάν είναι απαραίτητο, να αναπτύξει και να εγκρίνει περαιτέρω τροποποιήσεις.
8 οργανώσεις εμμένουν στο ταμείο των 5 δισ. δολ.
Οκτώ διεθνείς ναυτιλιακές οργανώσεις (Bimco, CLIA, Intercargo, Interferry, ICS, Intertanko, IPTA, WSC) καλούν τις κυβερνήσεις να προχωρήσουν αποφασιστικά στη δημιουργία ενός Fund Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D) ύψους 5 δισ. δολ. που θα εποπτεύεται από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) και το οποίο θα στοχεύει στη χρηματοδότηση και εισαγωγή τεχνολογιών μηδενικών εκπομπών άνθρακα και καυσίμων στις θαλάσσιες μεταφορές. Η ίδρυση του fund συζητήθηκε στη MEPC χωρίς να ληφθεί τελική απόφαση, αλλά αναφέρθηκε ότι η συζήτηση θα συνεχιστεί στην επόμενη σύνοδο της Επιτροπής Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος του οργανισμού.
Στην ανακοίνωσή τους οι οκτώ ναυτιλιακές οργανώσεις αναφέρουν ότι στην πρόσφατη συνάντηση του ΙΜΟ (MEPC 76) οι κυβερνήσεις συμφώνησαν να συνεχίσουν τις εργασίες τους για το πρόγραμμα του Ταμείου R&D ύψους 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων υπό την επίβλεψη του ΙΜΟ, το οποίο θα καθοδηγείται από ένα νέο Διεθνές Συμβούλιο Θαλάσσιας Έρευνας και Ανάπτυξης (IMRB). Ωστόσο, προσθέτουν είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι για άλλη μια φορά πρέπει να περιμένουμε την επόμενη συνάντηση προτού ξεκινήσει η δημιουργία του.
Το πρόγραμμα ύψους 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων έχει σχεδιαστεί για να επιταχύνει την ανάπτυξη και την εισαγωγή τεχνολογιών και καυσίμων μηδενικών εκπομπών για τις θαλάσσιες μεταφορές, που είναι ζωτικής σημασίας για να απεξαρτηθεί ο ναυτιλιακός κλάδος από τον άνθρακα.
Το ταμείο που συζητήθηκε διεξοδικά τα τελευταία τρία χρόνια είναι η μόνη συγκεκριμένη πρόταση που έχει τεθεί επί τάπητος και μπορεί να συμφωνηθεί και να τεθεί σε εφαρμογή έως το 2023. Οι κυβερνήσεις δικαίως ζητούν την καινοτομία και απανθρακοποίηση. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι τα μέλη του ΙΜΟ να επιταχύνουν τη έγκριση του Ταμείου χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, τονίζουν οι ναυτιλιακές οργανώσεις.
Επισημαίνεται ότι ο ΙΜΟ έχει θέσει στόχους για τη μείωση των συνολικών εκπομπών κατά τουλάχιστον 50% έως το 2050, με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ε.Ε. να ζητούν τώρα μηδενικές εκπομπές αερίων ρύπων του θερμοκηπίου μέχρι το 2050. Για να επιτευχθεί αυτό, η ναυτιλιακή βιομηχανία χρειάζεται πλοία μηδενικού άνθρακα, ικανά για διασυνοριακά ταξίδια, από το 2030. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμη τεχνολογίες για τη λειτουργία ποντοπόρων πλοίων με καύσιμα μηδενικού άνθρακα.
Ως εκ τούτου η ίδρυση του ταμείου που θα συμβάλει με τη χρηματοδότησή του ύψους 5 δισ. δολ στην εξεύρεση άμεσα των κατάλληλων τεχνολογιών είναι εκ των ων ουκ άνευ.
Πρέπει επειγόντως να επεκτείνουμε και να επιταχύνουμε την έρευνα γύρω από τεχνολογίες και καύσιμα μηδενικού άνθρακα. Αλλά η καινοτομία δεν έρχεται δωρεάν. Η ναυτιλιακή βιομηχανία είναι πρόθυμη να παρέχει εγγυημένη χρηματοδότηση ύψους 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ χωρίς κόστος σε κυβερνήσεις, δίνοντας σε όλα τα έθνη δίκαιη πρόσβαση στο έργο και τις τεχνολογίες που προωθεί το ταμείο. Λοιπόν, τι περιμένουμε, διερωτώνται οι οργανώσεις των εφοπλιστών.
Η πρόταση για το Ταμείο, που θα χρηματοδοτείται από ένα τέλος στα καύσιμα 2 δολ. ανά τόνο, είναι ώριμη και έτοιμη για έγκριση, και ο κλάδος έχει ήδη δεσμευτεί να κάνει τις εργασίες που απαιτούνται για τη δημιουργία του Ταμείου, ένα σύστημα πληρωμών και την απαραίτητη χρηματοδότηση. Μπορούμε να το κάνουμε αυτό τώρα, και για χάρη του κλίματος και των μελλοντικών γενεών, προσθέτουν οι οκτώ ναυτιλιακές οργανώσεις και προτρέπουν τις κυβερνήσεις να εγκρίνουν άμεσα τη συγκεκριμένη πρόταση.
(από την εφημερίδα "ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ")