Σύμφωνα με τις πληροφορίες που δημοσίευσε το Bloomberg, θα προβλέπεται ότι θα υπάρχει περίοδος συμμετοχής των ναυτιλιακών εταιρειών στο σύστημα την περίοδο 2023 - 2025, ενώ η πλήρης συμμόρφωση των εταιρειών θα γίνει το 2026.
Το προσχέδιο αναφέρει σύμφωνα με τις πληροφορίες ότι οι εκπομπές από τα ταξίδια εντός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, καθώς και εκείνα από εισερχόμενο διεθνές ταξίδι ή το 50% των εκπομπών από το εισερχόμενο ταξίδι και το 50% των εκπομπών από το εξερχόμενο ταξίδι περιλαμβάνονται στο Ευρωπαϊκό Σύστημα.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, το 2023 τα πλοία θα κληθούν να «πληρώσουν» ποσό ίσο με το 20% των εκπομπών τους, ενώ το 2026, αναφέρει το προσχέδιο, θα φτάσει το 100%.
Στην ουσία με την κίνηση αυτή θα ανοίξει ουσιαστικά η διαπραγμάτευση για τον τρόπο με τον οποίο τα πλοία θα καταβάλλουν τα κεφάλαια που τους αντιστοιχούν όσον αφορά το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Σημειώνεται ότι και ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός έχει συμφωνήσει να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για τη δημιουργία ενός ανάλογου παγκόσμιας εμβέλειας συστήματος που θα βασίζεται σε μέτρα της αγοράς (market based measures).
Αντίθετοι οι liners
Σημειώνεται ότι οι μεγάλες εταιρείες τακτικών γραμμών έχουν εναντιωθεί με την πρόταση της Κομισιόν σε ότι αφορά τα διεθνή ταξίδια, ενώ και ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός έχει συμφωνήσει να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για ένα μέτρο που θα βασίζεται στην αγορά, και θα έχει παγκόσμια ισχύ αλλά αρκετές χώρες μέχρι στιγμής δείχνουν να μη συμφωνούν.
Στο προσχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν περιλαμβάνεται επίσης η πρόταση ευρωπαϊκών ναυτιλιακών εταιρειών και περιβαλλοντικών οργανώσεων για τη δημιουργία ενός νέου συστήματος, όπου οι ναυτιλιακές εταιρείες θα πληρώνουν απευθείας σε ένα ειδικό «θαλάσσιο ταμείο» αντί να συμμετέχουν στο Σύστημα Εμπορίας Ρύπων της Ε.Ε. Οι εταιρείες που συμμετέχουν στο ευρωπαϊκό σύστημα αγοράζουν δικαιώματα εκπομπών από «δεξαμενή» που προσδιορίζεται ετησίως από την Κομισιόν. Στη συνέχεια, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα δικαιώματα αυτά για να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες ή να τα πουλήσουν σε άλλες εταιρείες εάν δεν τα χρειάζονται.
Το ποιος θα πληρώνει τα δικαιώματα αποτελεί ένα ακόμα μεγάλο ζήτημα, αφού οι πληροφορίες αναφέρουν ότι υπεύθυνη θα είναι η ναυτιλιακή εταιρεία και όχι ο ναυλωτής. Κάτι που προκαλεί την αντίδραση της Trump ναυτιλίας, όπως είναι και η ελληνόκτητη, που υποστηρίζουν ότι σε πολλές περιπτώσεις υπεύθυνος θα πρέπει να είναι οι ναυλωτές που ελέγχουν τη δραστηριότητα του πλοίου.
Πέντε λύσεις από την Ελλάδα
Πέντε προτάσεις για το νέο Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Ρύπων (EU-ETS) έχει καταθέσει η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ), σε κοινή επιστολή της με την Ένωση Σουηδών Εφοπλιστών και την περιβαλλοντική ΜΚΟ Transport & Environment. Στην επιστολή, που απευθύνεται στον αντιπρόεδρο της Επιτροπής Frans Timmermans και τη Ρουμάνα επίτροπο Μεταφορών Adina Valean, οι δύο εθνικές εφοπλιστικές ενώσεις και η περιβαλλοντική ΜΚΟ υπογραμμίζουν τα ιδιαίτερα, εγγενή χαρακτηριστικά της ναυτιλίας και υποστηρίζουν μια φιλόδοξη προσέγγιση που θα είναι κατάλληλη για τον κλάδο.
Πιο συγκεκριμένα, οι τρεις φορείς ζητούν:
* Τη δημιουργία ειδικού ταμείου κάτω από το ευρωπαϊκό ETS, το οποίο θα εξασφαλίσει τη σταθερότητα της τιμής του άνθρακα (carbon price).
* Τη μείωση της επιχειρηματικής αβεβαιότητας και τον περιορισμό των οικονομικών και διοικητικών επιβαρύνσεων για τις χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις (μμε) που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ναυτιλίας.
* Ένα τέτοιο ταμείο θα πρέπει να χρηματοδοτήσει επίσης την ανάπτυξη νέων πράσινων ναυτιλιακών καυσίμων, τα οποία είναι απολύτως απαραίτητα για την ενεργειακή μετάβαση του κλάδου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανάπτυξη και παραγωγή των νέων αυτών καυσίμων και τεχνολογιών θα πρέπει να επιτευχθεί από εμπλεκόμενους με τη ναυτιλία φορείς, όπως παρόχους ενέργειας, ναυπηγεία και κατασκευαστές ναυτικών μηχανών.
* Προτείνουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εφαρμόσει την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» και να ορίσει τους φορείς που ελέγχουν την εμπορική λειτουργία του πλοίου, δηλαδή τα συμβαλλόμενα μέρη που πληρώνουν για το καύσιμο και καθορίζουν με τις αποφάσεις τους την ενεργειακή απόδοση του πλοίου, ως τους υπεύθυνους για την πληρωμή του κόστους των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο πλαίσιο του επερχόμενου ευρωπαϊκού αγορακεντρικού μέτρου. Μια θέση που υιοθέτησε πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
* Ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μη χορηγήσει δωρεάν δικαιώματα, καθώς αυτά, εξαιτίας των χαρακτηριστικών των διαφόρων ναυτιλιακών τομέων, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε στρέβλωση του ανταγωνισμού. Μια χρονικά σταδιακή εισαγωγή του μέτρου θα ήταν προτιμότερη.
Ποια η θέση της ΕΕΕ
Σχολιάζοντας την κοινή πρωτοβουλία, ο πρόεδρος της ΕΕΕ Θεόδωρος Βενιάμης (φωτογραφία), είχε δηλώσει: «Η ένταξη της ναυτιλίας στο EU ETS, χωρίς την ίδρυση ταμείου και χωρίς να καταστούν υπεύθυνοι οι φορείς που ελέγχουν την εμπορική λειτουργία του πλοίου (commercial operators), θα πλήξει καίρια τον κλάδο. Η εμπορία δικαιωμάτων εκπομπών άνθρακα εμπεριέχει τον κίνδυνο να οδηγήσει σε στρέβλωση της αγοράς και σε κερδοσκοπία. Οποιοδήποτε ευρωπαϊκό αγορακεντρικό μέτρο θα πρέπει να είναι συμβατό με μελλοντικά μέτρα του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) και θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του το γεγονός ότι οι μμε αποτελούν τη βάση της διεθνούς ναυτιλίας. Οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούν και πρέπει να επιτευχθούν με άλλα, λιγότερο επαχθή μέσα. Παρά το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή ναυτιλία είναι κατ’ εξοχήν cross-trader και δεν μπορεί να λειτουργήσει κάτω από ένα συνονθύλευμα περιφερειακών μέτρων, ο κλάδος έχει επεξεργαστεί εντατικά και προωθήσει ρεαλιστικές λύσεις που θα συμβάλουν τόσο στην επίτευξη φιλόδοξων περιβαλλοντικών στόχων όσο και στην ενεργειακή μετάβαση της βιομηχανίας στην πλήρη απεξάρτησή της από τον ορυκτό άνθρακα. Ενώνουμε τις δυνάμεις μας με άλλους φορείς και καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει σοβαρά υπόψη τις απόψεις μας κατά τη σύνταξη της πρότασής της».
(από την εφημερίδα "ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ")