Μέσα σε δάση – μακριά από οικισμούς νησιών

Δυνατότητα δημιουργίας αιολικών πάρκων μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις, εφόσον αυτές δεν περιλαμβάνονται στον πυρήνα προστατευόμενων περιοχών, δίνει το νέο κείμενο του ειδικού χωροταξικού για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ταυτόχρονα, στα νησιά «απομακρύνει» τα αιολικά πάρκα από όλους τους οικισμούς, ενώ στην ηπειρωτική Ελλάδα δίνει τη δυνατότητα να αυξήσουν την έκτασή τους έως 30-50%, εφόσον συναινεί ο οικείος δήμος. Αυτές είναι οι σημαντικότερες αλλαγές στο ειδικό χωροταξικό για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το οποίο δόθηκε για γνωμοδότηση στο Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας την προηγούμενη εβδομάδα. Πτυχές του αρχικού σχεδίου είχαν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, ιδίως σε ορισμένα νησιά όπως η Σέριφος και η Σκύρος, που θεωρούν ότι η δημιουργία μεγάλων αιολικών πάρκων θα αλλοιώσει το τοπίο και θα βλάψει τον τουρισμό.

Το αρχικό κείμενο του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) παρουσιάστηκε την 1η Φεβρουαρίου 2007 και κατόπιν τέθηκε σε ανοιχτή διαβούλευση. Συνεκτιμώντας τις απόψεις των φορέων που ανταποκρίθηκαν στη διαδικασία, αλλά και τις αντιδράσεις όσων έκριναν ότι θίγονταν από το σχέδιο (κυρίως τους κατοίκους των νησιών), το ΥΠΕΧΩΔΕ προχώρησε σε αλλαγές στο αρχικό κείμενο, πριν το δώσει για γνωμοδότηση στο Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας.

- Επιτρέπει ρητά τη χωροθέτηση αιολικών εγκαταστάσεων εντός δασών και δασικών εκτάσεων. Εξαιρούνται οι περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης, οι πυρήνες των εθνικών δρυμών, των κηρυγμένων μνημείων της φύσης και των αισθητικών δασών, καθώς και οι οικότοποι προτεραιότητας του δικτύου Natura 2000. Μάλιστα, η πρόβλεψη αυτή γίνεται χωρίς ειδικούς περιορισμούς, όπως ισχύει για παράδειγμα για την περίπτωση των ζωνών προστασίας της ορνιθοπανίδας (όπου προϋποθέτει ειδική μελέτη).

- Συμπεριλαμβάνει στους κανόνες για την «ορατότητα» ενός αιολικού πάρκου από μια κατοικημένη περιοχή στα νησιά (πλην Εύβοιας) το σύνολο των νησιωτικών οικισμών, ώστε οι κάτοικοί τους... να μη βλέπουν παντού ανεμογεννήτριες. Οι κανόνες αυτοί ίσχυαν στο αρχικό σχέδιο του ειδικού χωροταξικού μόνο για τους λεγόμενους «αξιόλογους» ή τους τουριστικούς οικισμούς. Με τους κανόνες αυτούς εξασφαλίζεται ότι οι ανεμογεννήτριες θα πρέπει να τοποθετούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να καταλαμβάνουν συγκεκριμένο ποσοστό του ορίζοντα, για να μην αλλοιώνουν το τοπίο.

- Προβλέπει δυνατότητα αύξησης της έκτασης των αιολικών πάρκων στην ηπειρωτική Ελλάδα, εφόσον υπάρχει η σύμφωνη γνώμη του οικείου δήμου (ή κοινότητας). Για τις μεν περιοχές «αιολικής προτεραιότητας» (σ.σ. τμήματα νομών Εβρου και Ροδόπης, Καρδίτσας, Αιτωλοακαρνανίας, Ευρυτανίας, Φωκίδας, Φθιώτιδας, Βοιωτίας και Εύβοιας, Λακωνίας και Αρκαδίας), όπου οι αιολικές εγκαταστάσεις επιτρέπεται να καταλαμβάνουν το 8% της έκτασης του δήμου, δίνεται η δυνατότητα αύξησης έως 30%. Για τις δε περιοχές «αιολικής καταλληλότητας» (σ.σ. δεν ανήκουν στις περιοχές προτεραιότητας, αλλά έχουν καλό αιολικό δυναμικό), όπου ένα αιολικό πάρκο δεν μπορεί να καταλαμβάνει περισσότερο από 5% του δήμου, δίνεται δυνατότητα αύξησης του ποσοστού αυτού έως και 50%.

- Αυξάνεται η ελάχιστη απόσταση από οργανωμένες παραλίες και «αξιόλογες» ακτές από 1 χλμ. στα 2,5 χλμ.

- Για όσα νησιά δεν είναι διασυνδεδεμένα με το δίκτυο της ΔΕΗ, περιορίζει τη δυνατότητα παραγωγής ενέργειας από τις ανεμογεννήτριες στο διπλάσιο του επιπέδου αιχμής της ζήτησης (τουλάχιστον μέχρι τα νησιά να συνδεθούν με το δίκτυο). Με τον τρόπο αυτό ενδεχομένως το υπουργείο προσπαθεί να αποτρέψει τις εταιρείες με αιτήσεις-«φούσκες» από το να λάβουν επιδοτήσεις για μεγέθη που δεν πρόκειται ποτέ να παραγάγουν.

- Δίνει δυνατότητα τα αιολικά πάρκα να βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη του ενός χιλιομέτρου (και μεγαλύτερη των 500 μ.) από μια σειρά «ασύμβατων χρήσεων» (όπως βιομηχανικές/βιοτεχνικές περιοχές, λιμάνια, θεματικά πάρκα ή διαμορφωμένες τουριστικές περιοχές), εφόσον υπάρχει σύμφωνη γνώμη του εκάστοτε φορέα.

- Διευκρινίζει την έννοια της «ατύπως διαμορφωμένης οικιστικής ή τουριστικής περιοχής», θέμα για το οποίο υπήρχαν αντιδράσεις από πλευράς ξενοδόχων. Πρόκειται για περιοχές που περιλαμβάνουν «τουλάχιστον 5 δομημένες ιδιοκτησίες με χρήση τουριστική ή κατοικίας, οι οποίες ανά δύο βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 100 μέτρων, και συνολική δυναμικότητα 150 κλίνες τουλάχιστον».

- Για τα φωτοβολταϊκά πάρκα στα νησιά (πλην Κρήτης και Εύβοιας) δίνει προτεραιότητα στη δημιουργία μικρών εγκαταστάσεων. Επίσης ζητάει να λαμβάνονται μέτρα για τον περιορισμό της οπτικής όχλησης για πολυσύχναστες περιοχές.

- Για τα υδροηλεκτρικά έργα, προβλέπει να υπάρξει ελάχιστη «οικολογική» παροχή νερού (την οποία ορίζει ως 30% της καλοκαιρινής παροχής του ποταμού ή 50% του Σεπτεμβρίου), ώστε να μη δημιουργούνται προβλήματα στα οικοσυστήματα, ενώ ζητάει μελέτη εφόσον το ποτάμι βρίσκεται σε Natura 2000.

- Δεν αποκλείει άλλες ΑΠΕ (λ.χ. ενέργεια από κύματα), αλλά μετά την εκπόνηση σχετικών μελετών.

Το νέο κείμενο του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κατατέθηκε για γνωμοδότηση την προηγούμενη Τρίτη στο Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας. Η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί σε ένα μήνα και θα ακολουθήσει η θέσπιση του πλαισίου με κοινή υπουργική απόφαση. Η έναρξη της διαδικασίας γνωμοδότησης, πάντως, δεν έγινε χωρίς προβλήματα, καθώς πολλοί φορείς απειλούν με αποχώρηση, ζητώντας ουσιαστικό διάλογο και δυνατότητα παρέμβασης.