Οἱ ἐξαγγελίες τοῦ πρωθυπουργοῦ ἀπό τή ΔΕΘ δίνουν ἐλπίδες γιά ἕνα ἐνάρετο κύκλο ἀνόδου τά ἑπόμενα χρόνια. Ὑπό προϋποθέσεις ὅμως γιατί τίς παροχές πρέπει νά τίς δοῦμε στήν πράξη ἐφ’ ὅσον οἱ ἀνατιμήσεις σέ βασικά ἀγαθά καί ὑπηρεσίες μαζί μέ τή φορολογία μπορεῖ νά τίς ἀκυρώσουν σέ μεγάλο βαθμό.
Οἱ προθέσεις τῆς κυβέρνησης δέν ἀμφισβητοῦνται. Τό μεγάλο ζητούμενο ἀπό τώρα καί στό ἑξῆς εἶναι ἡ αἰσιοδοξία πού ἐκπέμπουν οἱ ἀριθμοί νά μετουσιωθεῖ σέ πραγματικά ὀφέλη γιά τήν τσέπη ὅλων, εἴτε γιατί τό διαθέσιμο εἰσόδημα αὐξήθηκε, εἴτε γιατί οἱ ὑπηρεσίες τοῦ κράτους βελτιώθηκαν σέ βαθμό πού ἀντικαθιστοῦν ἔξοδα τά ὁποῖα διαφορετικά γίνονται ἀπό τούς ἰδιῶτες. Προκειμένου νά ὑλοποιηθεῖ σέ σταθερή βάση ὁ στόχος τῆς αὔξησης τοῦ διαθέσιμου εἰσοδήματος, ἡ οἰκονομική πολιτική πρέπει νά ἔχει ὁρίζοντα δεκαετίας καί ὄχι μέχρι τίς ἑπόμενες ἐκλογές.
Τό δεύτερο τρίμηνο τοῦ 2021 τά προσωρινά στοιχεῖα τῆς ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ἕνα ἐντυπωσιακό ἅλμα τοῦ ΑΕΠ πάνω ἀπό 16% σέ σχέση μέ τήν ἴδια περίοδο πέρυσι. Πολύ καλό αὐτό, ἀλλά ὄχι βάση γιά νά προεξοφλήσουμε τό μέλλον μας. Ὅσοι κυβερνητικοί παράγοντες ἔσπευσαν μέ τυμπανοκρουσίες νά πείσουν ὅτι ὁ ρυθμός ἀνάπτυξης τῆς οἰκονομίας θά κινεῖται πλέον μέ παρόμοιους ρυθμούς ἀνόδου, πέφτουν ἔξω. Ἡ ἐντυπωσιακή αὐτή ποσοστιαία ἄνοδος ἔχει ἀξία μόνον ἐφ’ ὅσον συνεχιστεῖ τά ἑπόμενα 1-2 χρόνια. Γεγονός πού εἶναι ἀδύνατο.
Τό ἅλμα τῆς οἰκονομίας τό Β΄ 3μηνο τοῦ 2021 ἔγινε σέ σύγκριση μέ τό Β΄ τρίμηνο τοῦ 2020 πού ἦταν τό χαμηλότερο ἐπίπεδο δραστηριότητας τῶν τελευταίων 26 ἐτῶν. Γιά τήν ἀκρίβεια τό μέγεθος τοῦ τριμηνιαίου ΑΕΠ τότε ὅπως καί τώρα εἶναι 39,6 δισ. Ὅποιος ἑπομένως ἐπαίρεται γιά αὐτή τήν ἄνοδο εἶναι σάν νά λέει ὅτι πρέπει νά πανηγυρίζουμε γιατί πιάσαμε σήμερα τό ἐπίπεδο οἰκονομικῆς δραστηριότητας τοῦ 1995! Αὐτό πού ἐπιβάλλεται νά ποῦμε αὐτή τήν ὥρα εἶναι ὅτι κατά τό Β΄ 3μηνο τό ΑΕΠ ἐφέτος ἡ οἰκονομία ἀνέκαμψε καί ἔφτασε στό ἴδιο ἐπίπεδο μέ τό Β΄ 3μηνο τοῦ 2019. Δεδομένου ὅτι τό Α΄ 3μηνο τοῦ 2021 ἦταν ἀρνητικό καί τά ἑπόμενα ἐνέχουν βαθμούς ρίσκου, ἡ καλύτερη πρόβλεψη εἶναι ὅτι μέχρι τό τέλος τοῦ Α΄ ἑξαμήνου τοῦ 2022 θά ἔχουμε ὑπερκαλύψει τή σοβαρή ἀπώλεια τοῦ ΑΕΠ πού ἡ πανδημία προκάλεσε τό 2020.
Οἱ παροχές καί οἱ εὔηχες ἐξαγγελίες θά ἔχουν ἀποτέλεσμα στήν τσέπη μας σέ διάρκεια χρόνων, ὅσο ἡ ἀνοδική πορεία τῆς οἰκονομίας συνεχίζεται. Τό παράδειγμα τῆς Πορτογαλίας σκιαγραφεῖ τί μποροῦμε νά ἀναμένουμε στό μέλλον. Μιά χώρα με ἰσάριθμο πληθυσμό ὅπως ἐμεῖς καί διάρθρωση οἰκονομίας μέ πολλές ὁμοιότητες. Ἡ Πορτογαλία μπῆκε μαζί μέ ἐμᾶς στό εὐρώ καί εἶχε ἐπίσης τήν κακοτυχία τῆς πτώχευσης καί τῶν μνημονίων. Τό 2009 τό κατά κεφαλήν ΑΕΠ στήν Πορτογαλία ἦταν κατά 25% χαμηλότερο ἀπό τῆς Ἑλλάδας. Μέχρι τό 2020 ἔγινε μιά πλήρης ἀνατροπή. Τό κατά κεφαλήν ΑΕΠ τῆς Πορτογαλίας εἶναι 25% μεγαλύτερο ἀπό τό δικό μας. Ἡ ἀνεργία στό 6,5% σέ σχέση μέ 16% ἐδῶ, ἐνῶ μπορεῖ νά δανείζεται στό 10ετές ὁμόλογο καί μέ ἐπιτόκιο 0,2% ὅταν γιά τήν Ἑλλάδα τό κόστος εἶναι τετραπλάσιο, στό 0,8%. Τό Δημόσιο χρέος τῆς Πορτογαλίας εἶναι κατά 70% ποσοστιαῖες μονάδες μικρότερο ἀπό ὅτι τῆς Ἑλλάδας, γεγονός πού σημαίνει ὅτι ἔχει εὐνοϊκώτερο ὁρίζοντα γιά περαιτέρω φορολογικές ἐλαφρύνσεις ἀπό ὅ,τι ἐμεῖς.
Πῶς τό κατόρθωσε αὐτό ἡ Πορτογαλία σέ περίπου μία δεκαετία; Μέ σωστή οἰκονομική διαχείριση, ἐκμετάλλευση τῶν πακέτων ἀπό τήν ΕΕ καί πολιτική συναίνεση τῶν μεγάλων κομμάτων. Ἡ ἀπάντηση στό κατά πόσο εὔκολο εἶναι αὐτό νά ἐπιτευχθεῖ ἐδῶ καί πόσα χρόνια ἀπαιτοῦνται εἶναι ὄχι σέ λιγότερο ἀπό 10 χρόνια.