Η τιμή του αμερικανικού ελαφρού αργού εκτινάχθηκε στις 20 Φεβρουαρίου, στα 101,32 δολάρια το βαρέλι, σημειώνοντας νέο ιστορικό ρεκόρ σε ονομαστικές τιμές - πολύ κοντά στο ρεκόρ σε αποπληθωρισμένες τιμές των 101,70 δολαρίων το βαρέλι, το οποίο σημειώθηκε τον Απρίλιο του 1980, ένα μήνα μετά την Ισλαμική Επανάσταση στο Ιράν. Η τεράστια ζήτηση για πετρέλαιο, οι πραγματικές διακοπές ή οι απειλές για διακοπές της προσφοράς, σε συνδυασμό με την εξασθένηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του δολαρίου, ώθησαν την τιμή του αμερικανικού ελαφρού αργού, από επίπεδα κάτω από τα 50 δολάρια το βαρέλι στις αρχές του 2007, στα σημερινά επίπεδα. Φέτος, η μέση τιμή του αργού διαμορφώνεται στα 93,02 δολάρια το βαρέλι, αυξημένη σχεδόν κατά ένα τρίτο σε σχέση με το μέσο όρο του 2007, όταν ανερχόταν σε 72,30 δολάρια το βαρέλι.
Ήδη, αρκετοί αναλυτές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, με τον επικεφαλής του τμήματος ερευνών της Alfa Bank στη Μόσχα, Ρόναλντ Σμιθ, να προβλέπει, σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Bloomberg, ότι «η πορεία των τιμών τα επόμενα τρία, τέσσερα ή πέντε χρόνια, ενδέχεται να κορυφωθεί και, σε αυτό το πλαίσιο, το επίπεδο των 100 δολαρίων το βαρέλι θα φαίνεται πολύ χαμηλό και ίσως να δείχνει αλλόκοτο».
Η αιτία της αναρρίχησης των τιμών πετρελαίου στα σημερινά επίπεδα θα πρέπει να αναζητηθεί σε έναν συνδυασμό παραγόντων.
Ο ρόλος των επενδυτικών ταμείων
Οι εισροές κεφαλαίων από τα συνταξιοδοτικά ταμεία και τα hedge funds στα εμπορεύματα, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου, έχουν ενταθεί. Ομοίως έχουν ενταθεί και οι κερδοσκοπικές συναλλαγές. Ταυτόχρονα, η παγκόσμια πιστωτική στενότητα έχει οδηγήσει ορισμένες αγορές σε πραγματική στασιμότητα. Όπως υποστηρίζουν αναλυτές, μέρος των κεφαλαίων από αυτές τις αγορές διοχετεύεται στην ενέργεια και σε εμπορεύματα.
Η εξασθένηση του δολαρίου
Η πτώση της ισοτιμίας του δολαρίου έναντι των υπολοίπων βασικών νομισμάτων έχει συμβάλει στην αύξηση των τοποθετήσεων σε εμπορεύματα, καθώς οι επενδυτές θεωρούν τις επενδύσεις σε δολάρια σχετικά φθηνές. Παράλληλα, έχει μειώσει την αγοραστική ισχύ των πετρελαϊκών εσόδων του ΟΠΕΚ, ενώ έχει αυξήσει την αγοραστική δύναμη ορισμένων καταναλωτών εκτός δολαρίου. Μερίδα αναλυτών υποστηρίζει ότι οι επενδυτές χρησιμοποιούν το πετρέλαιο ως αντιστάθμισμα στο εξασθενημένο δολάριο.
Η ζήτηση για πετρέλαιο
Αν και οι προηγούμενες κορυφώσεις των τιμών πυροδοτήθηκαν από διακοπές στην τροφοδοσία της παγκόσμιας ενεργειακής αγοράς, η ζήτηση εξακολουθεί να είναι ο βασικός κινητήριος μοχλός της σημερινής ανόδου. Ο ρυθμός αύξησης της παγκόσμιας ζήτησης επιβραδύνθηκε μετά την εκτίναξη του 2004, ωστόσο η τάση εξακολουθεί να είναι ανοδική, παρά την επιβράδυνση της ανάπτυξης στη μεγαλύτερη καταναλώτρια χώρα του πλανήτη, τις ΗΠΑ.
Ο περιορισμός της προσφοράς από τον ΟΠΕΚ
Ο ΟΠΕΚ, κάτοχος άνω του ενός τρίτου του παγκόσμιου πετρελαίου, έχει αρχίσει από τα τέλη του 2006 να μειώνει την παραγωγή του, ως μέτρο ανάσχεσης της πτώσης των τιμών στις διεθνείς αγορές. Η προσφορά στην παγκόσμια ενεργειακή αγορά λιγότερων βαρελιών πετρελαίου από τον ΟΠΕΚ συνετέλεσε στην άνοδο των τιμών, με τις καταναλώτριες χώρες και τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας να προτρέπουν το καρτέλ να προχωρήσει σε αύξηση της παραγωγής του. Παρόλα αυτά, στις συναντήσεις των μελών του, το Δεκέμβριο του 2007 και στις αρχές Φεβρουαρίου 2008, ο ΟΠΕΚ διατήρησε αμετάβλητα τα επίπεδα παραγωγής, ενώ ορισμένα κράτη - μέλη του καρτέλ, όπως το Ιράν, έχουν ταχθεί υπέρ μιας μείωσης της παραγωγής στην προσεχή συνάντηση της 5ης Μαρτίου.
Η διαμάχη Βενεζουέλας – Exxon Mobil
Η αντιδικία μεταξύ της Βενεζουέλας, χώρας-μέλους του ΟΠΕΚ, και της μεγαλύτερης πετρελαϊκής εταιρείας του πλανήτη Exxon Mobil έχει συντελέσει στην άνοδο που κατέγραψε αυτό το μήνα η τιμή του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές. Η Βενεζουέλα έχει αναστείλει τις εξαγωγές πετρελαίου προς την Exxon, ως αντίποινα για τις αποζημιώσεις που απαιτεί η εταιρεία για την εθνικοποίηση του προγράμματος ανάπτυξης κοιτάσματος πετρελαίου στον ποταμό Ορινόκο. Επίσης, έχει απειλήσει να διακόψει τις εξαγωγές πετρελαίου προς τις ΗΠΑ, οι οποίες αντιστοιχούν στο 10% των συνολικών εισαγωγών αργού της χώρας.
Η μειωμένη προσφορά από τη Νιγηρία
Η προσφορά αργού από τη Νιγηρία, τη μεγαλύτερη πετρελαιοεξαγωγό χώρα της Αφρικής, έχει μειωθεί από τον Φεβρουάριο του 2006, λόγω των επιθέσεων ανταρτών στην πετρελαϊκή βιομηχανία της χώρας. Σύμφωνα με πετρελαϊκές εταιρείες, λόγω των επιθέσεων αυτών και των πράξεων δολιοφθοράς, περίπου 515.000 βαρέλια νιγηριανού αργού «απουσιάζουν» κάθε μέρα από την παγκόσμια ενεργειακή αγορά.
Η στενότητα στα διυλιστήρια
Πίσω από την άνοδο των τιμών πετρελαίου βρίσκεται εν μέρει και η περιορισμένη αύξηση της παραγωγικής δυναμικότητας στη βιομηχανία διύλισης των μεγάλων καταναλωτριών χωρών, όπως των ΗΠΑ. Πέρυσι, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας προειδοποίησε ότι η πρόσθετη παραγωγική δυναμικότητα στον τομέα της διύλισης, σε παγκόσμιο επίπεδο, μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, ενδεχομένως να είναι κατώτερη των προηγούμενων προσδοκιών, καθώς η αύξηση του κόστους και η έλλειψη μηχανικών έχει ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση στην κατασκευή νέων μονάδων διύλισης.
Το Ιράκ
Το Ιράκ δυσκολεύεται στην προσπάθειά του να ορθοποδήσει η πετρελαϊκή βιομηχανία του, μετά από δεκαετίες πολέμων, κυρώσεων και κατώτερων των απαιτούμενων επενδύσεων. Ωστόσο, οι εξαγωγές αργού από τα πεδία άντλησης του Κιρκούκ έχουν αρχίσει σιγά σιγά να σταθεροποιούνται, καθώς το σύστημα ανακάμπτει από τα τεχνικά προβλήματα, τα οποία είχαν καταστήσει σχεδόν ανενεργό τον πετρελαιαγωγό, από την εισβολή των αμερικανο-βρετανικών δυνάμεων στο Ιράκ, τον Μάρτιο του 2003.