Με τις επιπτώσεις της πρωτόγνωρης ενεργειακής κρίσης να αγγίζουν τους τελευταίους δύο μήνες όλους τους ευρωπαίους καταναλωτές, η χρήση της πυρηνικής ενέργειας επανέρχεται στο προσκήνιο, ως μία από τις λύσεις για την ενεργειακή ανεξαρτησία των κρατών μελών της Γηραιάς Ηπείρου αλλά και ως μια καθαρή περιβαλλοντικά μορφή ενέργειας. Η συζήτηση στην ΕΕ έχει ανοίξει για τα καλά με φόντο και την επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας «Green Deal» για τη μείωση των εκπομπών αέριων ρύπων κατά 55% έως το 2030 και κατά 100% το 2050. Την ίδια ώρα, όμως, με νωπές ακόμη τις μνήμες από τα πυρηνικά δυστυχήματα της Φουκοσίμα στην Ιαπωνία και του Τσέρνομπιλ στην πρώην Σοβιετική Ενωση, το θέμα της πυρηνικής ενέργειας εγείρει και έντονες αντιδράσεις, διχάζοντας τους Ευρωπαίους σε δύο στρατόπεδα.
Δέκα κράτη μέλη της ΕΕ, η Γαλλία, η Ρουμανία, η Τσεχία, η Φινλανδία, η Σλοβακία, η Κροατία, η Σλοβενία, η Βουλγαρία, η Πολωνία και η Ουγγαρία (σε αυτές προστέθηκε και η Ολλανδία) τάχθηκαν με κείμενό τους υπέρ της πυρηνικής ενέργειας ενώ και η Γαλλία υποστηρίζει πως πρέπει να αναγνωριστεί ως καθαρή πηγή ενέργειας. Από την άλλη πλευρά Γερμανία, Αυστρία και Λουξεμβούργο αντιτίθενται σφόδρα.
Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, αν και περιστοιχίζεται από πυρηνικούς αντιδραστήρες, όπως στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία αλλά και την Τουρκία, η ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας έχει αποκλειστεί. Τουλάχιστον με την υπάρχουσα μορφή τεχνολογίας, τη σχάση. Η σεισμογενής δραστηριότητα που εκδηλώνεται στην ελληνική επικράτεια αλλά και οι περιβαλλοντικές αντιδράσεις εμποδίζουν την ηλεκτροπαραγωγή από την πυρηνική ενέργεια. Μόλις πρόσφατα άλλωστε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με δήλωσή του μετά τη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ τον Οκτώβριο επισήμανε αναφερόμενος και στον διχασμό των κρατών - μελών για την αξιοποίησή της ως μέσο αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης και αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής: «Η Ελλάδα δεν θα αποκτήσει ποτέ πυρηνική ενέργεια γιατί είμαστε σε μια περιοχή εξαιρετικά σεισμογενή. Αφορά όμως άλλες χώρες και δεν μπορούμε να τις εμποδίσουμε. Είναι μια πηγή ενέργειας που δεν εκπέμπει ρύπους», σημείωσε.
ΣΕ ΔΥΟ ΣΤΡΑΤΌΠΕΔΑ. Η αντιπαράθεση όμως στον πυρήνα της ΕΕ καλά κρατεί. Οι υπουργοί Οικονομικών και Ενέργειας των 10 προαναφερόμενων χωρών τον περασμένο μήνα με κείμενό τους ζητούν να συμπεριληφθεί η πυρηνική ενέργεια στις πολιτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Στην επιχειρηματολογία τους, οι 10 υπουργοί υποστηρίζουν πως η τρέχουσα ενεργειακή κρίση της Ευρώπης αποτελεί πρόσθετο λόγο για να επανεξετάσει η ΕΕ την πυρηνική ενέργεια, που «πρώτα απ' όλα προστατεύει τους ευρωπαίους καταναλωτές από την αστάθεια των τιμών και αυτή την ακρίβεια που αντιμετωπίζουμε τώρα με τις τιμές του φυσικού αερίου». Για να ενισχύσουν τα επιχειρήματά τους επικαλούνται παράλληλα επιστημονικές έρευνες της ΕΕ που υποστηρίζουν πως η πυρηνική ενέργεια είναι ασφαλής.
Στις αρχές του Οκτωβρίου και ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις υπερασπίστηκε την πυρηνική ενέργεια, κατά τη διάρκεια συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών. «Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε τον ρόλο της πυρηνικής ενέργειας ως μορφής με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην προσπάθειά μας», σημείωσε χαρακτηριστικά. Επιπλέον, σε έκθεσή της στα τέλη Μαρτίου, η επιστημονική υπηρεσία της Κομισιόν (JRC) σημείωνε πως «καμιά ανάλυση δεν έχει κομίσει επιστημονικές αποδείξεις ότι η πυρηνική ενέργεια βλάπτει την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον περισσότερο από άλλες μορφές ενέργειας».
Την ίδια στιγμή όμως η Γερμανία σε συμμαχία με την Αυστρία και το Λουξεμβούργο αντιδρούν στην προαναφερόμενη θέση και στην προοπτική η πυρηνική ενέργεια να ενταχθεί στις πολιτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Στα επιχειρήματά τους δεσπόζουν τα ζητήματα ασφάλειας αλλά και το πρόβλημα της διάθεσης των ραδιενεργών αποβλήτων.
ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ. Η κόντρα για τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας προκειμένου να παράγεται ηλεκτρικό ρεύμα δεν αποκλείεται να ενταθεί καθώς προς το τέλος του έτους η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να προτείνει κατάλογο (πράσινη ταξινομία) με μορφές ενέργειας που θεωρούνται ενάρετες για το κλίμα και το περιβάλλον. Η λίστα αυτή θα ανοίξει τους κρουνούς της χρηματοδότησης για την ανάπτυξη ενεργειακών έργων. Στην «πράσινη» ταξινομία πολλές χώρες ζητούν και τη συμπερίληψη του φυσικού αερίου.
Το μερίδιο της πυρηνικής ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα της ΕΕ καταλαμβάνει ένα σημαντικό ποσοστό. Το 13,1% της ενέργειας που καταναλώνουμε προέρχεται από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες. Κράτη - μέλη λειτουργούν στην επικράτειά τους πυρηνικά εργοστάσια που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια. Η Γαλλία βρίσκεται στην κορυφή με το 41,1% της παραγόμενης ενέργειας να προέρχεται από αντιδραστήρες. Ακολουθεί η Σουηδία με 31,4%, Σλοβακία και Βουλγαρία έπονται με ποσοστά στο 23 με 24%, οι χώρες Ουγγαρία, Σλοβενία, Τσεχία, Φινλανδία και Βέλγιο έχουν την πυρηνική ενέργεια στο μίγμα τους σε ποσοστά 15% με 20%, πιο μακριά βρίσκεται η Ισπανία με 11,4% και με μερίδιο της τάξης του 6 και 9% ακολουθούν οι Γερμανία και Ρουμανία.
Χώρες μετά τη Φουκοσίμα είχαν λάβει αποφάσεις να κλείσουν παλιά εργοστάσιά τους όπως η Γαλλία. Γερμανία, Βέλγιο και Ισπανία έχουν ανακοινώσει πρόγραμμα απόσυρσης όλων των πυρηνικών εργοστασίων τους. Την ίδια στιγμή σειρά νέων πυρηνικών μονάδων κατασκευάζονται από εταιρείες ηλεκτρισμού σε χώρες της Ευρώπης. Οπως στη Flamanville στη Γαλλία, στη Φινλανδία, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο έχει χαράξει ως βασικό πυλώνα της ενεργειακής στρατηγικής την παραγωγή ενέργειας από πυρηνικές μονάδες.
ΚΟΣΤΟΣ. Η κατασκευή πυρηνικών μονάδων είναι ιδιαίτερα δαπανηρή τόσο σε κόστος όσο και σε χρόνο. Οι δαπάνες ανάλογα με την ισχύ τους κυμαίνονται από 6 έως και 25 δισ. ευρώ. Η πολυπλοκότητα των εργασιών τους μπορεί να διαμορφώσει τον κατασκευαστικό χρόνο σε ορίζοντα δεκαετίας. Σε ό,τι αφορά το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος μέχρι την απόσβεση των μονάδων αυτό είναι ιδιαίτερα υψηλό, περίπου στα 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Μετά το τέλος της απόσβεσης πέφτει στα 15 με 20 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
(από την εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ")