Ι. Σήμερα αισθάνομαι ότι πραγματικά επωφελούμαι του αδέσμευτου βήματος της «Εστίας». Και αυτό διότι η τελευταία, ως εφημερίδα γνώμης (μάλλον η μοναδική πλέον), φιλοξενεί και απόψεις αντίθετες προς την γραμμή της, αλλά και την κρατούσα αντίληψη στην χώρα.
ΙΙ. Αναφέρομαι στο ζήτημα του ονόματος των Σκοπίων για να τονίσω ότι όσοι το θεωρούν ακόμη εκκρεμές βρίσκονται εκτός τόπου και χρόνου. Ζήτημα ονόματος του ομόρου κρατιδίου, αληθώς, υπάρχει μόνο για την Ελλάδα. Οι Σκοπιανοί ονομάζονται Μακεδόνες. Και έτσι –επισήμως– αναγνωρίζονται διεθνώς. Άρα το θέμα είναι παγκοσμίως ανύπαρκτο. Εμμένοντες, λοιπόν, εμείς σ’ αυτό εκθέτουμε την σοβαρότητά μας.
ΙΙΙ. Η ονομασία της περιοχής των Σκοπίων έλαβε την οριστική της μορφοποίηση το 1945, με την ίδρυση της «Σοσιαλιστικής Ομόσπονδης Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας», η οποία ως τμήμα ομόσπονδο έκτοτε περιελάμβανε και την «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Στην καθοριστικής σημασία φάση αυτή του ζητήματος ουδείς πρόβαλε οιαδήποτε αντίρρηση.
Οι κομμουνιστές μάλιστα διατηρούσαν τμήματα του «Σλαβομακεδόνικου ΕΛΑΣ», τα οποία μετά την ήττα τον Αύγουστο του 1949 συντεταγμένα κατέφυγαν στα Σκόπια. Οι ηγέτες εξ άλλου του αστικού φάσματος που κατά το κρίσιμο 1945 άσκησαν την εξουσία και δη οι Γ. Παπανδρέου, Νικ. Πλαστήρας, Ναύαρχος Π. Βούλγαρης, Δαμασκηνός, Π. Κανελλόπουλος και Θεμ. Σοφούλης είχαν άλλη προτεραιότητα. Την αντιμετώπιση, δηλαδή, του διαφαινόμενου ήδη τρίτου γύρου της κομμουνιστικής ανταρσίας.
Ετσι –και ορθώς– δεν διατύπωσαν αντίρρηση για την ονομασία της τιτοϊκής ομόσπονδης αυτής δημοκρατίας. Ακόμη περισσότερο, επίσης δε ορθώς: Η ελληνική πολιτική έκτοτε ενδυνάμωνε την ματαιοδοξία του Τίτο. Ο τελευταίος αναγόρευσε εαυτόν Στρατάρχη και επεδίωξε ανάληψη παγκόσμιου ρόλου από τον άμβωνα των τότε «Αδέσμευτων». Ηλθε σε ρήξη με την Σοβιετική Ένωση (Στάλιν) και επεδίωξε διαφορετική ανάγνωση του μαρξισμού. Θα ήταν ανόητο τότε, κατά την περίοδο των ετών 1946-49, να ψυχράνουμε τον Τίτο για την υπό συζήτηση ονομασία, ενώ άλλο ήταν το από αυτόν μέγα ζητούμενο: Το κλείσιμο, δηλαδή, των συνόρων μας προς την Γιουγκοσλαβία ώστε να νικήσουμε τους κομμουνιστές αντάρτες οι οποίοι μέχρι τότε κατέφευγαν στην γειτονική χώρα, ανασυντάσσονταν και επέστρεφαν με αποτέλεσμα την επί χρόνια παράταση της αιματηρότατης σύρραξης. Αλλωστε την ύπαρξη «Σερβικής Μακεδονίας» την έχουμε αποδεχθεί τουλάχιστον από το 1910. (Βλ. αντί πολλών Γ. Βεντήρη «Η Ελλάς του 1910-20 τομ. Α΄ σελ. 338).
Το 1991 με την κατάρρευση του κομμουνιστικού συγκροτήματος διελύθη και η γειτονική Ομοσπονδία. Ετσι το μέχρι τότε ομόσπονδο κράτος της Μακεδονίας έμεινε απλώς Μακεδονία. Το να ζητήσουμε από τους κατοίκους της χώρας ν’ αλλάξουν –ξαφνικά– το όνομα της πατρίδας τους και μάλιστα ριζικά θεωρήθηκε παγκοσμίως υπερβολικό. Ούτως ή άλλως ουδέν επ’ αυτού πετύχαμε εδώ και 17 χρόνια (!).
IV. ΄Ηδη επί του ζητήματος των κυρώσεων. Υπάρχουν πράγματα που γίνονται και πράγματα που λέγονται. Συνήθως μάλιστα αυτά που γίνονται δεν λέγονται και αυτά που λέγονται δεν γίνονται. Ο στοιχειωδώς γνωρίζων δημόσιο διεθνές δίκαιο, όπως και το δίκαιο το διέπον τους διεθνείς δημοσίους οργανισμούς, αντιλαμβάνεται ότι οι απειλές αποκλεισμών που εκτοξεύονται δια των εθνικών κοινοβουλίων αποτελούν – απλώς – επίφαση εξωτερικής πολιτικής για εσωτερική –μόνον– κατανάλωση (!).
Κριτήριο ένταξης νέων μελών στις διεθνείς οργανώσεις είναι το συμφέρον των ίδιων των οργανώσεων. Όχι το ιδιαίτερο συμφέρον ενός (μικρού μάλιστα) μέλους τους. Άρα κάθε εκμετάλλευση της ιδιότητας του παλαιού μέλους όπως για ίδιο αυτού όφελος φέρει προσκόμματα στην ένταξη νέων μελών υπέρ της οργάνωσης, αποκρούεται ως συμπεριφορά καταχρηστική (abusif).
Και είναι εδώ εις βάρος μας, ότι στο Σύνταγμά μας έχουμε προσθέσει διάταξη (άρθρ. 25 παρ. 3) που απαγορεύει –και εσωτερικώς– την καταχρηστική άσκηση δημοσίων δικαιωμάτων. Έτσι η χώρα μας πιέζουσα τα Σκόπια να αλλάξουν το όνομα με το οποίο γίνονται, εν τούτοις, παγκοσμίως –ή σχεδόν– δεκτά υπό την απειλή αποκλεισμού τους από διεθνείς οργανισμούς εκτίθεται για συμπεριφορά αντιφατική (και ασφαλώς παράνομη). Οι τεχνικοί σύμβουλοι της ηγεσίας πρέπει ν’ ανοίγουν και κανένα βιβλίο (!).
Οι εκβιασμοί είναι γνωστοί –βέβαια– στην διεθνή πρακτική. Τους είδαμε στην Κύπρο, το 1955-56. Οι Άγγλοι αναλάμβαναν την ευθύνη να επιβάλουν και στην Τουρκία το «τρίτο» σχέδιο Χάρντινγκ, εάν το δεχόμασταν. Η απόρριψή του έφερε τους Τούρκους ως ισότιμους συνομιλητές στην βάση του δικαιώματος αρνησικυρίας (veto). Άρα έτσι η αγγλική πολιτική κατέστησε ουσιαστικά το πρόβλημα άλυτο.
V. Υπό πάσα εκδοχή θέλει και η διεθνής πίεση κάποια τεχνική. Κατά κανόνα το απειλούμενο απλώς υπονοείται. Δεν εξαγγέλλεται δημοσία. Η δημοσιοποίηση, μάλλον, καθιστά διεθνώς συμπαθή τον (μικρό) απειλούμενο και εξουδετερώνει –έτσι– την εναντίον του πίεση.
(δημοσιεύτηκε στην ΕΣΤΙΑ στις 26/2/2008)