Του Θ. Π. Τάσιου
1. Τώρα που η μυρωδιά του πετρελαίου σκεπάζει τη μυρωδιά του αίματος, τώρα που η επερχόμενη ενεργειακή κρίση ενδέχεται να αποδειχθεί η μάνα όλων των από τριακονταετίας ενεργειακών κρίσεων, είπα πως είναι κατάλληλη η στιγμή για να διασκεδάσουμε με μιαν άλλη πλευρά της ενδημικής διγλωσσίας μας: Πρόκειται για τη σχιζοφρενική σχέση μας με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας –ιδίως δε με την πραχτικότερη και φτηνότερη μορφή τους, που είναι η αιολική ενέργεια. Λοιπόν, αέρα έχομε («ντόπια» πηγή ενέργειας!), λεφτά έχομε (ιδιωτικά και κοινοτικά, επαρκέστατα), νόμους έχομε, περιβαλλοντική βούληση έχομε (δηλαδή μπλα-μπλα έχομε – αλλά τέλος πάντων) – ανάπτυξη όμως στην παραγωγή αιολικής ενέργειας ΔΕΝ έχομε!
Πέρασε ολόκληρο το 2002 με μηδενική αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος μας σε ανεμογεννήτριες – την ίδια χρονιά που η αντίστοιχη αύξηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν 35%. (Ακόμα και στην «αναίσθητη», όπως λέμε, και πετρελαιοκρατούμενη Αμερική, το 2002 είδε την εγκατεστημένη αιολική ισχύ ν’ αυξάνεται κατά 10%). Μα, μήπως εμείς είμαστε ήδη ανεπτυγμένοι; Όχι, καλέ. Χάλια είμαστε – παρ’ όλο που κατά τη δεκαετία του ’80 αρχίσαμε απ’ τους πρώτους. Κάτω του 3% της συνολικής ηλεκτρικής ισχύος μας βρίσκεται η αιολική. Μα, καλά, που είναι τότε το μυστήριον;
2. Καθόλου «μυστήριον» δεν είναι. Η ερμηνεία του φαινομένου είναι ακριβώς ανάλογη με την ερμηνεία των άλλων φαινομένου της ανάπτυξής μας –κι αυτή η ερμηνευτική σταθερότητα χαροποιεί βεβαίως τον θεωρητικό νού:
(α) «Δος ημίν σήμερον». Ό,τι απαιτεί επένδυση για το μέλλον, εκτελείται δυσκολότερα. Η αιολική ενέργεια παράγεται στα κορφοβούνια –άρα θέλει ηλεκτρικά δίκτυα που θα μεταφέρουν την ενέργεια αυτή στο δίκτυο της ΔΕΗ-άρα θέλει έργα που πρέπει να έχουν προγραμματισθεί, μελετηθεί, δημοπρατηθεί και εκτελεσθεί μερικά χρόνια πριν. Εδώ όμως σκοντάφτομε και στην έμφυτη Παροντολαγνεία μας, αλλά και στο γεγονός ότι με τις κρατούσες αγοραίες αντιλήψεις, ούτε η ΔΕΗ έχει σπουδαίο κίνητρο για να κατασκευάζει δίκτυα απ’ τα οποία θα έχει μικρό όφελος. (Πόσο αντιπαραγωγική μπορεί να είναι ενίοτε η στενή λογική της ελεύθερης αγοράς…)
(β) Δεύτερο αντικίνητρο είναι το απίστευτο πλήθος των γραφειοκρατικών διαδικασιών που απαιτούνται για να εγκατασταθεί ένα (νόμιμο καθ’ όλα τα υπόλοιπα) πάρκο ανεμογεννητριών: Λέγεται ότι χρειάζονται σαράντα (40) άλλες άδειες – απ’ τις οποίες ένα εύλογο ποσοστό πιθανολογείται ότι ευοδώνεται μέσω της αναγκαίας… «λίπανσης» των αντιστοίχων μηχανισμών. Παρά ταύτα, φαίνεται, ότι πολύ λίγοι κατάφεραν να ολοκληρώσουν ετούτον τον άθλο που επέβαλλε ο κακός βασιλιάς στους θρασείς νυμφίους της Αιολίδος! Κι οι ξένοι επενδυτές λακίσαν προ πολλού, φυσικά.
(γ) Και σαν να μην έφταναν όλα τούτα, το κερασάκι πάνω στην τούρτα αυτής της ενορχηστρωμένης αντίδρασης, ήταν και το σπαραξικάρδιον επιχείρημα (ήμαρτον Κύριε) ότι η αιολική ενέργεια… βλάπτει το περιβάλλον! Οι μαργαρίτες δεν ανθίζουν, οι κατσίκες δεν γεννάνε, και τράβα κορδέλα.
Γιατί; Διότι ίσως ενοχλούνται οι μελλοντικοί καταπατητές των περιοχών όπου θα στηθούν οι ανεμογεννήτριες; Άλλωστε κάμποσοι απεφήναντο ότι ετούτο το θαύμα της βιομηχανικής αισθητικής, αυτό το ήδιστον κινούμενο γλυπτόν της λεπτόσχημης φτερωτής –είναι λέει «άσχημο»! Συγκρινόμενο, υποθέτω με τις αισχρομπαράγκες που φυτρώνουν στις ελληνικές βουνοπλαγιές, εν ονόματι του τουρισμού της έσχατης ποιότητας. Τρέμε καϋμένε Μαγιακόφσκη και τρέμε Χουίτμαν, κι όσοι άλλοι τραγουδήσατε την Νέα Ομορφιά – ενάντια στην αισθητική του διαγώνιου τραπεζομάντηλου που σκεπάζει την τηλεόραση. Κατανοώ τα αγνά αισθήματα πολλών κατοίκων της αγνής υπαίθρου μας, που απαιτούν αγνή ηλεκτρική ενέργεια φερμένη απ’ τον θεό – χωρίς ούτε ένα πυλώνα, ούτε μια ανεμογεννήτρια φτάνει τα κορόιδα της Μεγαλούπολης και της Πτολεμαΐδας να πνίγονται στη ρύπανση. Δικαιοσύνη σου λέει.
3. Αιδώς Αργείοι. Εντωμεταξύ, το Κερατσίνι ακόμα «κλείνει». Εντωμεταξύ ανερυθριάστως ετοιμάζομε νέο θερμικό εργοστάσιο στο Λαύριο. Ιτε παίδες Ελλήνων. Ρίξτε κι άλλα εκατομμύρια τόνων διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα της Αττικής-φτάνει να την έχετε προστατέψει από το… αίσχος των ανεμογεννητριών. Μα, καλά, τόσο πολύ χόντρυνε η τσίπα μας;
Παρακαλώ εδώ να ληφθεί υπόψη ότι ο ασυνήθιστος τόνος του σημερινού λόγου μου (ομολογουμένως υπερβολικός, και κατά τούτο ενδεχομένως ανακριβής) έχει και μια θετική σκοπιμότητα: Να συμβάλει ίσως ως λόγος εγερτήριος. Διότι το 2010 έρχεται! Και, κατά πώς πάμε, όταν θα’ρθει εκείνη η ώρα (και δεν θα’χομε σεβασθεί τις ανειλημμένες διεθνείς υποχρεώσεις μας), υπολογίζεται ότι θα πρέπει να πληρώνομε ετησίως 200 εκατομμύρια ευρώ για να αγοράζομε «δικαιώματα ρύπανσης». Που στο διάβολο θα τα βρούμε - τρελλαθήκαμε; Και που θα βρούμε τότε τους ενόχους; Ποιος εισαγγελέας θα τους βάλει να πληρώσουν απ’ την τσέπη τους για τις αμέλειες ή τις αφέλειες ή για τις ωφέλειες (ή για την παχυλή εγωιστική μυωπία τους);
4. Λέγεται ότι οι Αρμόδιοι Υπουργοί γνωρίζουν καλά το πρόβλημα, κι είναι πανικόβλητοι. Λέγεται επίσης ότι σε κύκλους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης έγινε βούκινο τον αρνητικό κλίμα που δημιουργούν ορισμένοι τοπικοί άρχοντες. Λέγεται τέλος ότι οι Κοινοτικοί καγχάζουν μπρος στα μούτρα μας για τούτα τα τερτίπια της νεοελληνικής πρωτοτυπίας (κι άλλης;) ενάντια στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Λέγεται λοιπόν ότι τα πράγματα θ’ αλλάξουν πριν απ’ το Πάσχα. Λές;
Ο κ. Θεοδόσης Π. Τάσιος είναι ομότιμος καθηγητής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου
(Από την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ 30/03/03)
Για την ενημέρωση των χρηστών του www.energia.gr δημοσιεύονται επιλεγμένα άρθρα που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αναφέρονται σε ενεργειακά και οικονομικά θέματα, που έχουν δημοσιευθεί στον Ελληνικό και Διεθνή Τύπο.