Βέτο στην παραχώρηση του καθεστώτος Σχεδίου Δράσης Ένταξης από το ΝΑΤΟ στην Ουκρανία και τη Γεωργία έθεσε χθες ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της Ρωσίας Μεντβέντιεφ , μια βδομάδα πριν από τη Σύνοδο Κορυφής της Ατλαντικής Συμμαχίας στο Βουκουρέστι. Εμμέσως πλην σαφώς το μήνυμα καλεί την Ουάσιγκτον να μη θέσει στην Ατζέντα της Συνόδου τις σχέσεις με το Κίεβο και με την Τιφλίδα ώστε να καταστεί δυνατή η συμμετοχή του απερχομένου προέδρου Πούτιν, μια παρουσία που θα επιδράσει κατευναστικά στο ήδη βαρυφορτωμένο κλίμα των σχέσεων Ουάσιγκτον - Μόσχας από την Αντιπυραυλική Ασπίδα, την Ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου, μέχρι την Ενεργειακή Στρατηγική της Ρωσίας.
Δίχως αμφιβολία η ρωσική πλευρά νομιμοποιείται να επικαλεσθεί την εμπειρία της από τις προηγούμενες διευρύνσεις του ΝΑΤΟ το 1999 και το 2004: Το περίφημο Συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ρωσίας ουδέποτε έγινε πραγματικό Φόρουμ διαβούλευσης της Δύσης με τη Μόσχα, ενώ από τη Βαλτική μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα μια σειρά από αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις συν την πρόθεση εγκατάστασης της Αντιπυραυλικής Ασπίδας στην Πολωνία και την Τσεχία δημιουργούν στη Μόσχα ανασφάλειες που ξεκινούν από την αποδυνάμωση της αποτρεπτικής αξιοπιστίας του οπλοστασίου της -συμβατικού και πυρηνικού- και φθάνουν στον φόβο γεωπολιτικής απομόνωσής της από την ασφάλεια της Γηραιάς Ηπείρου. Η Μόσχα έχει τη δυνατότητα να μεγιστοποιήσει το κόστος μιας ενδεχόμενης έναρξης προσέγγισης ανάμεσα στην Ουκρανία, τη Γεωργία και το ΝΑΤΟ από τον περιορισμό στην παροχή ενέργειας μέχρι την ρητή ή σιωπηρή υποστήριξη φιλορωσικών αυτονομιστικών κινημάτων. Από τη μεριά τους οι ΗΠΑ αλλά και η Δύση συνολικά μόνον ανακοινωθέντα διαμαρτυρίας θα μπορούν να εκδώσουν.
Επί πλέον το Κρεμλίνο νομιμοποιείται να προσδοκά ότι μια σειρά από χώρες - μέλη του ΝΑΤΟ που έχουν αναδειχθεί σε ενεργειακούς συνεταίρους της Ρωσίας θα κινητοποιηθούν ώστε να αποτρέψουν τη διολίσθηση προς μια νέα ψυχροπολεμική αντιπαράθεση: Γερμανία, Ιταλία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία και Ελλάδα έχουν επενδύσει εμπορικά και γεωπολιτικά στην κατασκευή των νέων δικτύων μεταφοράς φυσικού αερίου και πετρελαίου από την Ρωσία προς τη Δύση και έχουν να υποστούν μόνον ζημίες σε περίπτωση περαιτέρω επιδείνωσης του κλίματος.
Τα πράγματα όμως δεν είναι απλά για τις ΗΠΑ: Αν υποχωρήσουν και δεν συμπεριλάβουν στην Ατζέντα της Συνόδου στο Βουκουρέστι τις σχέσεις της Συμμαχίας με την Ουκρανία και τη Γεωργία θα έχουν στην πράξη αναγνωρίσει τον προνομιακό ρόλο και την επιρροή της Μόσχας στην πρώην ΕΣΣΔ, με άλλα λόγια καθεστώς περιορισμένης ανεξαρτησίας για όλες τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Στην ουσία η Ρωσία ζητά από τις ΗΠΑ να μην κάψουν τις γέφυρες συνεννόησης στο Βουκουρέστι πριν από μια αναπόφευκτη συνολική διαπραγμάτευση των δύο πλευρών. Με δεδομένη την αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο τον προσεχή Ιανουάριο πρόκειται για μια ανακωχή η οποία θα έχει τουλάχιστον ετήσια διάρκεια.
Ακόμη και αυτή η φόρμουλα δεν μπορεί να γίνει εύκολα αποδεκτή από την αμερικανική πλευρά: Το μήνυμα προς τις φιλικές προς την Ουάσιγκτον και προς τη Δύση πολιτικές δυνάμεις και ηγεσίες στην Ουκρανία και στη Γεωργία θα είναι εξαιρετικά αποθαρρυντικό έως μοιραίο για τη συνοχή και ύπαρξή τους. Τούτων λεχθέντων πέραν της αποτροπής ανεπιθύμητων εξελίξεων η Μόσχα δεν έχει ακόμη διατυπώσει συνολική στρατηγική για τις σχέσεις της με τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες: Μεταξύ της κενής περιεχομένου Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών και της διαλυθείσας Ομοσπονδίας - στην ουσία μιάς συγκεντρωτικής Αυτοκρατορίας- κυριαρχούν από την Ουάσιγκτον και τη Μόσχα μέχρι το Κίεβο την Τιφλίδα και αλλού σενάρια, φόβοι, καχυποψίες που ξεκινούν από τον φόβο Αυτοκρατορικής Παλινόρθωσης και φθάνουν στο σύνδρομο της απομόνωσης και περιθωριοποίησης της Ρωσίας.
Όσο η Ρωσία θα περιορίζεται να απαριθμεί τι δεν θέλει να συμβεί στις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ και όσο οι ΗΠΑ δεν θα δίνουν προτεραιότητα στη διμερή συνεννόηση με τη Μόσχα, ουσιαστικός διάλογος ανάμεσα στις δύο πλευρές δεν θα μπορεί να αρχίσει.
(Από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 26/03/2008)