Με έναν άτυπο συμβιβασμό και με μια δέσμευση για αναζήτηση του ευρύτερου δυνατού παρονομαστή κοινών ζωτικών συμφερόντων έληξε χθες η Συνάντηση Κορυφής Μπους-Πούτιν στο Σότσι της Ρωσίας.
Ο άτυπος συμβιβασμός πάγωμα της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ σε Ουκρανία-Γεωργία έναντι αποδοχής υπό όρους της Αντιπυραυλικής Ασπίδας από τη Μόσχα διαψεύδεται από την πολιτικά ορθή φρασεολογία: Τυπικά η αντίθεση της Ρωσίας στην εγκατάσταση της Ασπίδας σε Πολωνία-Τσεχία εξακολουθεί να υφίσταται ενώ οι ΗΠΑ εξακολουθούν να υποστηρίζουν ότι η πόρτα του ΝΑΤΟ παραμένει ανοικτή στο Κίεβο και στην Τιφλίδα.
Τα όσα ελέχθησαν από τους δύο ηγέτες- κυρίως η επισήμανση Πούτιν ότι η Ουάσιγκτον λαμβάνει σοβαρά υπόψη τις ρωσικές ανησυχίες για την Ασπίδα- επιβεβαιώνουν τις ισορροπίες που διαμορφώθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι: Οι χώρεςμέλη της Ε.Ε που πρωτοστάτησαν στο Βέτο στην Ουκρανία-Γεωργία- Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία οι τρεις της Μπενελούξ- έδωσαν χωρίς αντιρρήσεις κάλυψη στην Αντιπυραυλική Ασπίδα.
Επί της ουσίας ο συμβιβασμός είναι εξαιρετικά ευνοϊκός υπέρ της Μόσχας, καθώς τα δύο θέματα έχουν διαφορετικό βάρος:
- Η Αντιπυραυλική Ασπίδα δεν αποτελεί πραγματική επιχειρησιακή απειλή για την Αποτρεπτική πυρηνική Αξιοπιστία της Μόσχας, αλλά πολιτικό κατά κύριο λόγο πρόβλημα: Η Ρωσία δεν μπορεί να δεχθεί την εγκατάστασή της στην Πολωνία και στην Τσεχία, χωρίς ένα έστω συμβολικό δικαίωμα λόγου και ελέγχου και επιπλέον ανησυχεί ότι η Ουάσιγκτον προσπαθεί με τις Βάσεις και την Ασπίδα να καταστήσει την Ανατολική Ευρώπη σφήνα στη στρατηγική προσέγγισή της με τη Δυτική Ευρώπη.
- Αντίθετα, η ένταξη στο ΝΑΤΟ, αλλά και στην Ε.Ε της Ουκρανίας και της Γεωργίας θα ισοδυναμούσε με δεύτερη διάλυση της ΕΣΣΔ, καθώς θα στερούσε από τη Μόσχα οριστικά και αμετάκλητα από ερείσματα και έχει κατοχυρώσει αντίστοιχα από τα μέσα του 17ου και από τις αρχές του 19ου αιώνα. Το λεπτό σημείο στην αναζήτηση οριστικού συμβιβασμού είναι η διασφάλιση μιάς ισορροπίας όπου οι χώρες της πρώην ΕΣΣΔ να μην καθίστανται προγεφυρώματα περικύκλωσης της Μόσχας, αλλά ούτε και χώρες περιορισμένης κυριαρχίας εν αναμονή μιας νέας ρωσικής αυτοκρατορικής παλινόρθωσης.
Άρα κάποια προσχήματα και κάποια ουσία για τη Μόσχα στην Αντιπυραυλική Ασπίδα έναντι του παγώματος της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία-Γεωργία. Επιπλέον, οι δύο πλευρές δεσμεύονται να αναζητήσουν τι τους ενώνει σε έναν ολοένα πιο πολυπολικό και σύνθετο διεθνές περιβάλλον παρά τις εντυπώσεις ότι υπερτερούν αυτά που τους χωρίζουν:
- ΗΠΑ και Ρωσία έχουν κάθε λόγο να περιορισθεί η διασπορά των πυρηνικών όπλων. Ειδικότερα, η Μόσχα ανησυχεί εξίσου αν όχι περισσότερο από την Ουάσιγκτον για την ανάδειξη της Τεχεράνης ως Πυρηνικής Δύναμης.
- Οι δύο Δυνάμεις ανησυχούν για την ενίσχυση της ισχύος της Κίνας και συγκεκριμένα την προβολή της στις περιοχές Ασίας-Ειρηνικού και Κεντρικής Ασίας. Ειδικότερα, η Μόσχα ανησυχεί για το Ασιατικό Τμήμα της Επικράτειας της, με ειδήμονες και αναλυτές να φοβούνται τη σύνδεση και εξάρτησή της με την κινεζική οικονομία.
- Ο Ισλαμικός φονταμενταλισμός και τρομοκρατία είναι απειλή πρώτου μεγέθους για τα συμφέροντα της Μόσχας στον Καύκασο και στην Κεντρική Ασία. Ενδεχόμενη άτακτη αποχώρηση των ΗΠΑ από το Ιράκ και το Αφγανιστάν ανησυχεί ιδιαίτερα τη Ρωσία.
Η αναζήτηση σύγκλισης Ουάσιγκτον-Μόσχας θα είναι δύσκολη, καθώς παρά τον σχετικό ρεαλισμό που κατεγράφη στο Σότσι στρατηγικών διαστάσεων καχυποψία εξακολουθεί να σκιάζει τις διμερείς σχέσεις:
- Στη Μόσχα είναι ακόμη κυρίαρχο το Σύνδρομο της Περικύκλωσης για κάθε κίνηση προσέγγισης της Δύσης και ειδικότερα των ΗΠΑ απέναντι στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες.
- Στην Ουάσιγκτον υπάρχει ο φόβος για συνολική Ευρασιατική Σύγκλιση (Ρωσία και Ε.Ε) με σημείο αναφοράς την ενεργειακή αλληλεξάρτηση, που θα μπορούσε σταδιακά να αποβεί πιο βαρύνουσα από τη Διατλαντική Σχέση.
Η απαρχή πορείας προς ένα συνολικό συμβιβασμό που διαφάνηκε στο Σότσι δείχνει τουλάχιστον ότι οι δύο πλευρές φοβούνται την ανεξέλεγκτη κλιμάκωση.
(Από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 07/04/2008)