Ανεξάρτητα από την ελληνική « μακεδονο-κεντρική » θεώρηση, η πρόσφατη σύνοδος του ΝΑΤΟ προβάλλει ως ιστορική καμπή για πολύ ευρύτερους λόγους.
Αμερικανοί και Ευρωπαίοι σπάνια βρέθηκαν τόσο διχασμένοι απέναντι στην ρωσική γεωπολιτική δύναμη, την γενεσιουργό αιτία για την σύσταση της Ατλαντικής Συμμαχίας. Για πρώτη φορά από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, οι αντιρρήσεις της Ρωσίας ανέστειλαν την επέκταση του Οργανισμού προς Ανατολάς. Το εκκρεμές της Ιστορίας άλλαξε κατεύθυνση.
Η εξέλιξη αυτή επιταχύνθηκε από τις αδεξιότητες της αμερικανικής πολιτικής και ειδικότερα του Προέδρου, του οποίου η στάση παραπέμπει πλέον στον Λουδοβίκο ΧV : « μετά από εμένα, ο κατακλυσμός ». Η αλλαγή στον συσχετισμό δυνάμεων ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ρωσία στο ευρωπαϊκό γεωπολιτικό πεδίο προδιαγράφει τον επερχόμενο απομονωτισμό της Αμερικής, υπόθεση που συνεχώς κερδίζει έδαφος διεθνώς στους ειδικούς αναλυτές.
Οι δραματικές αυτές εξελίξεις δεν φαίνεται να ανησυχούν την ελληνική κοινή γνώμη. Αντίθετα, πολλοί επιχαίρουν καθώς, χάρη στην αμερικανική αποδυνάμωση, η ελληνική διπλωματία διέφυγε το μακεδονικό αδιέξοδο, δηλαδή την επιλογή ανάμεσα στον εθνικό ευτελισμό ή την απομόνωση.
Έσβησαν, λοιπόν, από την μνήμη οι περιπέτειες της δεκαετίας του 1940 ; Ξεχάστηκε ο χάρτης των Βαλκανίων ; Η Γεωγραφία, όμως, υποδεικνύει σαφώς την αχίλλειο πτέρνα της ελληνικής επικράτειας : τα βορειοελληνικά εδάφη, με ελάχιστο αμυντικό βάθος, εμποδίζουν την Ανατολική Ευρώπη, η οποία συγκροτείται γύρω από τον ρωσικό πόλο, από την διέξοδο προς τις θερμές θάλασσες. Δηλαδή, ένας λεπτός φράκτης απομονώνει έναν ολόκληρο σλαβικό κόσμο από τους ανοικτούς δρόμους.
Αλλά και χωρίς τις γεωπολιτικές αυτές αναπαραστάσεις, αρκεί το παλαιό σύνθημα, η « Τρίτη Ρώμη », για να αναδυθεί ο δομικός ανταγωνισμός ανάμεσα στην φθίνουσα ελληνορθόδοξη παράδοση και την ανερχόμενη ρωσο-ορθόδοξη ακτινοβολία.
Μέσα σε αυτή την προοπτική, η πρόσφατη επικράτηση των ελληνικών θέσεων ως προς την FYROM ενδέχεται να αποδειχθεί πύρρειος νίκη, καθώς συνεπάγεται, έστω και χωρίς να το επιθυμεί η Ελλάδα, μιαν ακόμη βαθμίδα προς την αποσταθεροποίηση της ετερογενούς και εύθραυστης κρατικής αυτής οντότητας. Μετά από την ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου, ο δεύτερος γύρος του αλβανικού αγώνα, με νέο διακύβευμα τα αλβανόφωνα εδάφη της FYROM, προβάλλει ως σοβαρό ενδεχόμενο.
Το πρόσθετο αυτό βήμα προς την Μεγάλη Αλβανία διευκολύνει τις βουλγαρικές βλέψεις στην υπόλοιπη, μη αλβανόφωνη FYROM. Όπως στην ρωσική παραδοσιακή κούκλα, την ματριόσκα, το φάσμα της ρωσικής πολιτικής αναδύεται μέσα από τις βουλγαρικές βλέψεις, στις οποίες εμπεριέχεται ο παλαιός σλαβομακεδονικός ανθελληνισμός.
Οι δικαιολογημένες ή αδικαιολόγητες πικρίες της FYROM έναντι της ελληνικής πολιτικής πριν και μετά την σύνοδο ενισχύουν, βέβαια, την βουλγαρική επιλογή και απομακρύνουν την προοπτική για « ελληνοποίηση », τόσο φυσική αν ληφθούν υπ’ όψη οι οικονομικοί δεσμοί.
Η ενδεχόμενη βουλγαροποίηση της χώρας αυτής θα εντείνει την πίεση προς το Αιγαίο, απειλώντας πλέον άμεσα την ελληνική επικράτεια. Η Ελλάδα κινδυνεύει να βρεθεί περικυκλωμένη από το δυναμικό αλβανικό στοιχείο, την πάντα έτοιμη να αξιοποιήσει τις ελληνικές αδυναμίες Τουρκία και, last but not least, την βαλκανική απόληξη του ρωσικού γεωπολιτικού χώρου.
Σε τι προστασία μπορεί να ελπίσει η Ελλάδα ; Εν απουσία της Αμερικής, πόσο μπορεί να στηριχτεί στις ευρωπαϊκές εγγυήσεις ; Η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να ολισθαίνει προς ολοένα και περισσότερο εθνικές πολιτικές. Η Ευρώπη του 2020 θα προστατεύει άραγε την Ελλάδα περισσότερο από ό,τι η Ευρώπη του 1920 ;
Η ύβρις της μεταψυχροπολεμικής αμερικανικής πολιτικής οδηγεί ενδεχομένως στην νέμεσι. Η υποχώρηση, όμως, της αμερικανικής ισχύος θα έπρεπε να εγείρει ανησυχίες και όχι θριαμβευτικές εκδηλώσεις χαιρεκακίας. Οι συνέπειες απειλούν πολύ περισσότερο τους μικρούς συμμάχους, όπως η Ελλάδα, και λιγότερο τους Αμερικανούς, προστατευμένoυς πίσω από ωκεανούς και αντιπυραυλικά συστήματα.
Είναι ίσως αργά για να επιλυθεί το μακεδονικό, σύμφωνα με τα πραγματικά και μακροπρόθεσμα εθνικά συμφέροντα. Η προοπτική της διάλυσης του γειτονικού κράτους προβάλλει πλέον σαφώς, αποκαλύπτοντας τις πραγματικές απειλές από τις οποίες μας προστάτευε η ύπαρξή του. Υπάρχει ακόμη δυνατότητα να καλυφθεί, έστω εν μέρει, ο χαμένος χρόνος- και μάλιστα από θέσεως ισχύος. Οι εύλογες εθνικές ευαισθησίες δεν πρέπει να υπερκαλύπτουν τα μείζονα εθνικά ζητήματα.
(Από την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, 08/04/2008)