Ο κ. Καραμανλής επισκέπτεται σήμερα την Μόσχα, ανταποκρινόμενος σε πρόσκληση που του απηύθυνε ο κ. Πούτιν, επιθυμώντας να τον συναντήσει κατά την τελευταία εβδομάδα που θα ευρίσκεται στο Κρεμλίνο αλλά και να τον γνωρίσει στον νέο εκλεγμένο πρόεδρο της Ρωσίας κ. Ντμίτρι Μεντβέντεβ. Κατά την συνάντηση αναμένεται να συζητηθούν θέματα συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών κυρίως στον τομέα της ενέργειας που είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος.
Είναι χαρακτηριστική άλλωστε και η αναφορά του Πρωθυπουργού στην συνέντευξη που παρεχώρησε στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων ITAR-TASS, με αφορμή την σημερινή επίσκεψη, στην οποία αναφέρει ότι η ενεργειακή συνεργασία Ελλάδα - Ρωσία είναι «ουσιαστική, αλλά και με διευρυνόμενη προοπτική». «Τα τελευταία τέσσερα χρόνια Ελλάδα και Ρωσία ήρθαν κοντύτερα, μέσα από την ουσιαστική, εντατική όσο και στενή συνεργασία σε καίρια θέματα κοινού ενδιαφέροντος» σημειώνει ο κ. Καραμανλής, προσθέτοντας ότι «η στρατηγική (όπως την χαρακτήρισε το 2004 ο Βλ. Πούτιν) συνεργασία, απέδειξε το ειδικό βάρος και τη σημασία της όχι μόνο στο πλαίσιο των διμερών σχέσεων, αλλά και ως προς το ευρωπαϊκό μας μέλλον» . Επίσης αναφέρει ότι η συνάντησις σήμερα αναμένεται να αποδειχθεί «πολλαπλά επωφελής για τον ελληνικό και το ρωσικό λαό», δεδομένου ότι υπάρχουν ακόμη μπροστά μας πολλές προκλήσεις και ακόμη περισσότερες ευκαιρίες για την περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεών μας και την ενδυνάμωση της φιλίας μας σε όλους του τομείς». Στην ίδια συνέντευξη ο Πρωθυπουργός υπογραμμίζει και την σημασία της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας. «Η ανάγκη για διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας» δηλώνει «συνιστά πλέον προτεραιότητα για τις χώρες της Ευρώπης, δεδομένου ότι σημαντικές ποσότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου θα εισρεύσουν στην ευρωπαϊκή αγορά από την περιοχή της Κασπίας στο εγγύτερο μέλλον».
Αξίζει να σημειώσουμε ότι η σημερινή συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού είναι η έβδομη κατά σειρά συνάντηση ουσίας με τον Ρώσο πρόεδρο στο διάστημα των τελευταίων 4 χρόνων, με τον κ. Καραμανλή να έχει αναδειχθεί έτσι ως ένας προνομιούχος συνομιλητής της Μόσχας, υπογραμμίζοντας με αυτόν τον τρόπο την ειδική σχέση που έχει αναπτυχθεί ανάμεσα στις δύο χώρες το τελευταίο διάστημα. Ας δούμε όμως τι επιδιώκει κάθε χώρα μέσα από αυτή την ολοένα και πιο στενή σχέση που δημιουργείται.
Για την Ελλάδα τα οφέλη, σε σύγκριση με την Ρωσία, είναι απείρως πιο απτά και φανερά και έχουν άμεσο στόχο την γεωπολιτική αναβάθμιση της χώρας μέσα από μία σειρά συγκεκριμένων έργων και μακροπρόθεσμων συμφωνιών όπως:
(α) Τον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολης ο οποίος εάν και μικρός σε μήκος (μόλις 280 χλμ.) έχει μεγάλη στρατηγική σημασία διότι παρακάμπτει τα Δαρδανέλια και δημιουργεί μία εναλλακτική και περιβαλλοντική ασφαλή δίοδο για την μεταφορά Ρώσικου πετρελαίου από την Μαύρη Θάλασσα προς τις Δυτικές αγορές. Μετά την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας του Μαρτίου 2007 στην Αθήνα το έργο εξελίσσεται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, καθώς το διεθνές κονσόρτσιουμ που θα αναλάβει την κατασκευή και τη διαχείρισή του έχει ήδη δημιουργηθεί στην Ολλανδία και δουλεύει εντατικά για την υλοποίηση του έργου.
Η κατασκευή του έργου πρόκειται να ξεκινήσει το Β’ εξάμηνο του 2009 και αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2011.
(β) Την μεταφορά Ρώσικου φυσικού αερίου με αγωγό μέσω της Βορείου Ελλάδος και από εκεί υποθαλάσσια στην Ιταλία. Ο αγωγός αυτός θα είναι το νότιο παρακλάδι του γνωστού South Stream, συνολικής χωρητικότητας 30 BCM’s, που θα μεταφέρει Ρώσικο αέριο υποθαλάσσια μέσω της Μαύρης Θάλασσας, στη Βουλγαρία και από εκεί μέσω Σερβίας και Ουγγαρίας στη Κεντρική Ευρώπη.
Το νότιο παρακλάδι θα διέρχεται μέσω Βουλγαρίας, Ελλάδας και Αλβανίας για να φθάσει στο Brindisi. Εικάζεται ότι κατά την σύντομη παραμονή του κ. Καραμανλή στη Μόσχα θα υπογραφεί μία αρχική διακρατική συμφωνία για την συνεργασία των δύο χωρών για τον South Stream όπου θα καθορίζεται η διαδρομή και οι ποσότητες μεταφοράς (10-15 BCM’s).
(γ) Την μεταφορά ποσοτήτων Ρωσικού αερίου μέσω του Τουρκο-Ελληνο Ιταλικού αγωγού, η κατασκευή του οποίου κάθε άλλο παρά εξασφαλισμένη είναι ελλείψει εξασφαλισμένων ποσοτήτων αερίου. Το Αζερμπαϊτζάν, μέσω του κοιτάσματος Shah – Deniz, αδυνατεί να προσφέρει στον συγκεκριμένο αγωγό περισσότερα από 2,0 BCM’s πριν το 2017. Κατά μία εκδοχή η Ρωσική πλευρά πρόκειται να ζητήσει από την Ελληνική πλευρά την συγχώνευση του έργου προκειμένου να οριστικοποιήσουν την διέλευση του νότιου τμήματος South Stream μέσα από την χώρα μας. Σε αυτήν την περίπτωση ίσως διασωθεί η σχεδίαση του αγωγού από Θεσσαλονίκη προς Σταυρολιμένα καθώς και ο υποθαλάσσιος Ελληνο-Ιταλικός αγωγός Ποσειδών. Κατά μία άλλη εκδοχή η Gazprom θα επιμείνει στην χάραξη μιας ξεχωριστής διαδρομής από Θεσσαλονίκη προς Αλβανία και από εκεί προς Ιταλία, καθώς αυτή θεωρείται η πλέον οικονομική λύση.
(δ) Επιπλέον, οι μακροπρόθεσμοι στόχοι της Ρωσικής πλευράς συμπεριλαμβάνουν σχέδια για την κατασκευή ενός πέμπτου διυλιστηρίου στην Ελλάδα, στην περιοχή Αλεξανδρούπολης, και ενός σταθμού LNG στα δυτικά παράλια της Ελλάδας.
Για την Ρωσία η ενεργειακή συνεργασία με την Ελλάδα, πέρα από τα άμεσα, άλλα περιορισμένα για τα Ρωσικά μεγέθη οικονομικά οφέλη, έχει ένα ιδιαίτερο πολιτικό και γεωστρατηγικό βάρος για τους εξής λόγους:
(α) Θέτει ένα τέλος στην γεωπολιτική ενίσχυση της Τουρκίας, η οποία με την βοήθεια των ΗΠΑ (και προηγουμένως με την υποστήριξη της Ρωσίας – βλέπε αγωγό Blue Stream) έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια ως ο κατ’ εξοχήν ενεργειακός κόμβος της περιοχής. Η Ρωσία μη μπορώντας να ελέγξει την Τουρκία προσπαθεί τώρα να την αποδυναμώσει γεωπολιτικά.
(β) Εξασφαλίζει εναλλακτική οδό μεταφοράς αερίου παρακάμπτοντας την Ουκρανία, οι σχέσεις με την οποία έχουν καταστεί προβληματικές τα τελευταία χρόνια.
(γ) Δημιουργεί μία ασφαλή ενεργειακή βάση σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο εντός μίας μιας χώρας της Ε. Ένωσης, στην εσωτερική αγορά της οποίας επιθυμεί σταδιακά να εισέλθει.
(δ) Σε συνάρτηση με τις πρόσφατες ενεργειακές συμφωνίες που υπέγραψε η Ρωσία με την Σερβία, οριοθετεί μια διευρυμένη περιοχή ενεργειακού ελέγχου στα Νότια και Δυτικά Βαλκάνια δημιουργώντας ένα ανάχωμα στα απροκάλυπτα Αμερικανικά σχέδια για πολιτικό έλεγχο της περιοχής (βλέπε ΠΓΔΜ, Κροατία και Κόσοβο).
Έτσι η στρατηγική σχέση της Ρωσίας με την Ελλάδα εμπεριέχει κυρίως πολιτικά οφέλη ιδιαίτερα σε ότι αφορούν τις σχέσεις της με την Ε. Ένωση.