Σ’ ένα τέτοιο πλαίσιο, η στολή των δασικών υπαλλήλων ήταν απαραίτητο να προσδιορισθεί και να προβλεφτεί σε νομοθέτημα, προκειμένου να χρησιμοποιείται υποχρεωτικά κατά την άσκηση της διοίκησης.
Τύποι ανθρώπων στην Ελλάδα το 1910. Εσωτερικά στη δεύτερη σειρά εμφανίζεται ο τύπος του (ένστολου) δασάρχη (art COYET).
Στη στολή του ανώτερου δασικού προσωπικού αναφέρθηκε το (εν Τατοΐω) Βασιλικό Διάταγμα της 19ης Αυγούστου 1893 «Περί εκτελέσεως του ΒΡΞΒ νόμου της 15ης Φεβρουαρίου 1893 και των προ τούτου περί δασών νόμων», στο Κεφάλαιο Ζ΄. Με το παρόν Κεφάλαιο του διατάγματος τροποποιήθηκε το Βασιλικό Διάταγμα της 24ης Δεκεμβρίου 1887, που αναφερόταν στη στολή των Επιθεωρητών Δασών, καθορίζοντας τον τύπο της στολής, η οποία στο εξής θα είναι ίδια για Επιθεωρητές και Δασάρχες, με διαφορετικά όμως διακριτικά. Συγκεκριμένα, ορίζεται η ύπαρξη μεγάλης και μικρής στολής. Η μεγάλη στολή αποτελείται από πράσινο χιτώνιο όμοιο με των αξιωματικών του πεζικού, με επωμίδες με δύο παράλληλες μεταξωτές ραβδώσεις, καθώς και με διπλά αργυροκεντητά σειρίδια στις ακροχειρίδες, ενώ στο περιλαίμιο φέρει το στέμμα και αργυροκέντητους μονούς κλάδους δρυός και βαλάνους (στους Επιθεωρητές Α΄ Τάξεως οι κλάδοι δρυός φέρουν 5 φύλλα και ισάριθμους βαλάνους, στους Επιθεωρητές Β΄ Τάξεως 4 φύλλα και ισάριθμους βαλάνους, στους Δασάρχες Α΄ Τάξεως 3 φύλλα και ισάριθμους βαλάνους, κι αντίστοιχα στους Δασάρχες Β΄ και Γ΄ Τάξεως 2 και 1 φύλλα και ισάριθμους βαλάνους). Παρατηρούμε εν προκειμένω ότι η δρυς, διά των εμβληματικών διακριτικών της στολής, επισημοποιούνταν ως αντιπροσωπευτικό δένδρο της Ελλάδας.
Επίσης η στολή αποτελείται από λαιμοδέτη, από περισκελίδες, από τρίπτυχο πίλο όμοιο με των αξιωματικών του Οικονομικού του πολεμικού ναυτικού, με στέμμα περιβαλλόμενο από στεφάνι δρυός, από κυνηγετική μάχαιρα μετά ζωστήρος όμοια με των αξιωματικών της χωροφυλακής (αρχικώς προεβλέπετο ξίφος, αλλά αντικαταστάθηκε με μάχαιρα), από χειρόκτια και εγκεντρίδες όμοια με των αξιωματικών του ιππικού. Η μικρή στολή αποτελείται από χιτώνιο όμοιο με της μικρής στολής των αξιωματικών του πεζικού, φέρον τον κλάδο δρυός με τα φύλλα και τους βαλάνους ως ανωτέρω, από λαιμοδέτη, από περισκελίδες ενδρομίων μετ’ εγκεντρίδων, από πηλίκιο όμοιο με των αξιωματικών του πολεμικού ναυτικού περιβαλλόμενο από στεφάνι δρυός, από κυνηγετική μάχαιρα που φτάνει μέχρι του ύψους του γόνατος, και χλαίνη όμοια με των αξιωματικών του πεζικού. Η στολή επίσης είναι χειμερινή και θερινή, με τη διαφορά στο ύφασμα, που στην πρώτη είναι μάλλινο και στη δεύτερη λινό.
Μιαν ιδέα για τη στολή του δασάρχη (ανάμεσα στα παιδιά) και του δασοφύλακα στο βάθος, παίρνουμε από σκίτσο του Πέτρου Ρούμπου, στην έκδοση των «Ψηλών Βουνών» του Ζαχαρία Παπαντωνίου, του 1918.
Σ’ ότι αφορά στη στολή του κατώτερου δασικού προσωπικού, δηλαδή των αρχιφυλάκων και των δασοφυλάκων, σχετικές προβλέψεις κάνει το Βασιλικό Διάταγμα της 26ης Αυγούστου 1899. Σύμφωνα με αυτό, οι αρχιφύλακες και οι δασοφύλακες φέρουν δύο τύπους στολών: τη χειμερινή και τη θερινή. Η χειμερινή στολή αποτελείται από μάλλινο φαιοπράσινο χιτώνα με καταβιβασμένο περιλαίμιο, στο οποίο προσαρμόζεται το στέμμα περιβαλλόμενο από δύο φύλλα δρυός. Επίσης, η στολή αυτή αποτελείται από περισκελίδες, από πηλίκιο όμοιο με των αξιωματικών του πολεμικού ναυτικού, με πράσινη όμως ταινία να το περιβάλλει, από φαιοπράσινο επιχιτώνιο (μπλούζα), καθώς και από γκέτες. Στη θερινή στολή υπάρχει η ίδια παραπάνω εξάρτηση, μόνο που το ύφασμα των ρούχων είναι λινό.
Ο βαθμός του αρχιφύλακα και του δασοφύλακα φαίνεται από τη ραμμένη λευκή ταινία στο βραχίονα (μία οξεία γωνία της ταινίας για τον Δασοφύλακα Α΄ Τάξεως, δύο οξείες γωνίες για τον Δασοφύλακα Β΄ Τάξεως, δύο παράλληλες γραμμές για τον Αρχιφύλακα Β΄ Τάξεως, τρεις παράλληλες γραμμές για τον Αρχιφύλακα Α΄ Τάξεως). Οι αρχιφύλακες και οι δασοφύλακες φέρουν διακριτικό μεταλλικό σήμα επικολλημένο στον αριστερό βραχίονα του χιτωνίου, απεικονίζον φύλλο δρυός μετά βαλάνου. Η επίσημη στολή δε φέρει περικνημίδες, ενώ ο ζωστήρας μετά του οπλισμού φέρεται επί του χιτώνος. Ο οπλισμός των αρχιφυλάκων και των δασοφυλάκων αποτελείται από οπισθογεμές κυνηγετικό δίκανο όπλο μετά της φυσιγγιοθήκης, «βάλλοντος διά μεν της δεξιάς κάνης σφαίρας, διά δε της αριστερής σφαιρίδια», καθώς και από κυνηγετική μάχαιρα.
Ο ένστολος δασοφύλακας Κορωπίου κατά τη δεκαετία του 1960 (από το αρχείο του συγγραφέα)
Εν καιρώ επιστρατεύσεως… –
Τα δασαρχεία της Βορείου Ηπείρου
Ιδιαίτερα μάς κάνουν εντύπωση οι διατάξεις του νόμου 684 του 1915 (ΦΕΚ 398/1915), που αφορούν στην «προστασία των δασών κατά τη διάρκειαν της επιστρατεύσεως». Είναι διατάξεις που αναφέρονται στη φύλαξη των δασών λόγω του πολέμου, που συνεπάγεται την επιστράτευση του πολιτικού προσωπικού και τη χρησιμοποίησή του για τις ανάγκες του. Ας μην ξεχνούμε ότι διανύαμε μια κρίσιμη περίοδο τότε, μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους και την αρχή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, λαμβάνοντας υπόψη και το ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί στη Βαλκανική, κάτι που κάμει τις κυβερνήσεις να βρίσκονται σ’ εγρήγορση και σε συνεχή προετοιμασία για πόλεμο. Στην Ελλάδα, συνειδητοποιώντας η κυβέρνηση τη διάλυση της δημόσιας διοίκησης λόγω της επιστράτευσης του προσωπικού της για τους πολέμους, ασχολήθηκε ειδικώς στον παρόντα νόμο με την προστασία των δασών κατά την περίοδο της επιστράτευσης του προσωπικού της δασικής υπηρεσίας, διαπιστώνοντας τη σημαντική φθορά των δασών στο διάστημα των Βαλκανικών Πολέμων, αφού αυτά είχαν μείνει αφύλακτα.
* Δασολόγου - Περιβαλλοντολόγου
(η συνέχεια στο dasarxeio.com)