του Κ.Ν. Σταμπολή
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης Αιολικής Ενέργειας (EWEA) το 2002 υπήρξε ένα λίαν αποδοτικό έτος όσο αφορά την εγκατάσταση νέων ανεμογεννητριών (Α/Γ) οι οποίες παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα με κινητήρια δύναμη τον άνεμο. Οι ανεμογεννήτριες αυτές εγκαθίστανται είτε μεμονωμένα είτε σε ομάδες, εξ ου και η επικρατείσα ονομασία Αιολικό Πάρκο. Πριν από 30 χρόνια, όταν εκδηλώθηκε η πρώτη σοβαρή ενεργειακή κρίση, ανανεώθηκε το ενδιαφέρον της βιομηχανίας και των πανεπιστημιακών ερευνητικών ομάδων για την αιολική ενέργεια. Τότε άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα εμπορικά μοντέλα, Δανικής και Αμερικανικής κυρίως κατασκευής, με μέση ισχύ ανά Α/Γ που δεν υπερέβαινε τα 50 KW και ύψος πυλώνα που έφθανε τα 15μ.
Σήμερα η βιομηχανία ανεμογεννητριών έχει εξελιχθεί πέρα από κάθε πρόβλεψη (big business όπως λένε οι Αγγλοσάξωνες) με μέση ισχύ ανά μονάδα τα 1.000 KW, δηλ. 1 MW και με διάμετρο πτέρωσης 50 μ. Μόνο τον περασμένο χρόνο εγκαταστάθηκαν 6.868 MW νέας αιολικής ισχύος παγκοσμίως που αντιστοιχεί σε επενδύσεις € 6.8 δισεκ. (£ 7.3 δισεκ.) εκτινάσσοντας την διεθνή εγκατεστημένη αιολική ισχύ στα 31.000 MW – ισχύς αρκετή να ηλεκτροδοτήσει 16 εκατομμύρια νοικοκυριά στην Ευρώπη, και ισοδύναμη με την ισχύ 31 μεγάλων πυρηνικών σταθμών!
Οι εκτιμήσεις των ειδικών ομιλούν για περαιτέρω δυναμική ανάπτυξη της αγοράς Α/Γ έτσι που το 2010 αυτή να έχει πωλήσεις € 25.0 δισεκ. το έτος. Ήδη η αιολική ενέργεια καλύπτει το 2% της Ευρωπαϊκής παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας με στόχο την κάλυψη του 10% μέσα στα επόμενα 10 χρόνια και το 12% των ηλεκτρικών αναγκών του πλανήτη μέχρι το 2020.
Στην Ελλάδα η οποία διαθέτει ένα αξιόλογο αιολικό δυναμικό, από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη, αλλά και ικανούς επιστήμονες και τεχνικούς οι οποίοι γνωρίζουν το αντικείμενο, η ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας έχει μείνει τραγικά πίσω σε σχέση με άλλες χώρες. Ενώ οι προσπάθειες για την εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας για παραγωγή ηλεκτρισμού ξεκίνησαν στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του 80 από τη ΔΕΗ και στα μέσα της δεκαετίας του 1990 εδόθη μεγάλη ώθηση με την διευκόλυνση επενδύσεων από ιδιώτες (Ν 2244/94), σήμερα η συνολική εγκατεστημένη ισχύς δεν υπερβαίνει τα 330 MW. Η ισχύς αυτή αυξήθηκε εντυπωσιακά την περασμένη εβδομάδα με την ένταξη τεσσάρων νέων αιολικών πάρκων συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 55 MW, στη Θράκη.
*Σημ. Με την έναρξη λειτουργίας των νέων Αιολικών Πάρκων στη Θράκη η συνολική εγκατεστημένη ισχύς της Ελλάδας έφθασε στα 331 MW.
Ένα συγκρότημα από τέσσερα Αιολικά Πάρκα εγκαινιάσθηκε το περασμένο Σάββατο από τον Υπουργό Ανάπτυξης κ. Άκη Τσοχατζόπουλο, στις θέσεις Άσπρη Πέτρα, Γεράκι, Μοναστήρι του Νομού Ροδόπης και Σωρός του Νομού Έβρου. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ενοποιημένο αιολικό πάρκο στην Ελλάδα αποτελούμενο από 59 ανεμογεννήτριες συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 55 MW ενώ η όλη επένδυση ανήλθε στα 62.0 εκατ. ευρώ. Τα αιολικά πάρκα σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν από τις Ελληνικές εταιρείες DAMCO ENERGY και ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ του Ομίλου Κοπελούζου και Σαμαρά αντίστοιχα, οι οποίες και έχουν την ευθύνη λειτουργίας των. Το παραγόμενο ηλεκτρικό ρεύμα από τα πάρκα διοχετεύεται αποκλειστικά στην Δ.Ε.Η. Τα αιολικά πάρκα αποτελούνται κυρίως από Α/Γ τύπου NEG-MICON. Ο δρομέας της Α/Γ αποτελείται από 3 πτερύγια σταθερού βήματος διαμέτρου πλέον των 52 μέτρων και μεταλλικό πυλώνα, Ελληνικής κατασκευής, ύψους 46 μέτρων. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αντίθεση με παλαιότερα μοντέλα Α/Γ, η λειτουργία των ανεμογεννητριών αυτών είναι τελείως αθόρυβη παρά το μεγάλο σχετικά μέγεθος της κατασκευής τους.
Σύμφωνα με μελέτες η Ελλάδα έχει δυνατότητα για την εγκατάσταση και λειτουργία αιολικών μονάδων συνολικής ισχύος 3.000 MW και άνω τόσο στην ενδοχώρα, για άμεση ενίσχυση του διασυνδεδεμένου δικτύου, όσο και στο νησιωτικό σύμπλεγμα. Μάλιστα υπάρχει δυνατότητα για πολλές offshore εγκαταστάσεις οι οποίες μπορούν να δώσουν τη δυνατότητα για εξαγωγές φθηνού ηλεκτρισμού από την Ελλάδα προς τις γειτονικές χώρες. Παρά το γεγονός ότι η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) έχει χορηγήσει συνολικά 220 άδειες για τη δημιουργία αιολικών πάρκων με εγκατεστημένη ισχύ 1.800 MW περίπου, οι προοπτικές εγκατάστασης και λειτουργίας αυτών των μονάδων είναι εξαιρετικά ισχνές. Οι λόγοι που εμποδίζουν τη διάδοση της αιολικής ενέργειας στη χώρα μας συνοψίζονται ως εξής:
(1) Οι ανεπίτρεπτες διαδικασίες αδειοδότησης για την εγκατάσταση αιολικών μονάδων. Σύμφωνα με τους επενδυτές απαιτείται ένα σύνολο 41 υπογραφών από 39 εμπλεκόμενους φορείς που στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να ολοκληρωθεί σε 2 χρόνια! Η απαράδεκτη αυτή γραφειοκρατία αποθάρρυνε πολλούς ξένους επενδυτές οι οποίοι αφού ενεπλάκησαν ασφυκτικά στην γραφειοκρατικά γρανάζια της κατά τα άλλα «Ευρωπαϊκής» Ελλάδας απεχώρησαν καταγγέλλοντας στα Κοινοτικά όργανα την όλη κατάσταση.
(2) Την έλλειψη κατάλληλου ηλεκτρικού δικτύου διανομής τόσο στο διασυνδεδεμένο δίκτυο όσο και στα νησιά. Σύμφωνα με πληροφορίες η ΔΕΗ αρνείται πεισματικά να προχωρήσει στην επέκταση και εκσυγχρονισμό των δικτύων σε περιοχές υψηλού αιολικού δυναμικού, προβάλλοντας διάφορες αβάσιμες (τις περισσότερες φορές) δικαιολογίες.
(3) Οι περιβαλλοντικές ανησυχίες πολλών τοπικών κοινωνιών οι οποίες περισσότερο από άγνοια ή μικροσυμφέροντα αντιτίθενται στην εγκατάσταση αιολικών μονάδων, ενώ ανέχονται εστίες μόλυνσης από ανοικτές χωματερές, συνήθως, σε κοντινή απόσταση από την κεντρική πλατεία του οικισμού τους.
Είναι χαρακτηριστικό το μήνυμα που έστειλε ο κ. Δημήτρης Κοπελούζος, Διευθύνων Σύμβουλος της DAMCO, μιλώντας κατά τα εγκαίνια των νέων αιολικών πάρκων στη Θράκη.
«Είναι γνωστό ότι όλος ο πολιτισμένος κόσμος ανησυχεί για τις συνέπειες που έχουν οι εκπομπές των λεγόμενων αερίων του θερμοκηπίου στο κλίμα του πλανήτη μας», παρατήρησε ο κ. Δ. Κοπελούζος, και συνέχισε: «Η χώρα μας ως μέλος της Ε.Ε., ανέλαβε δεσμεύσεις που απορρέουν από το πρωτόκολλο του Κιότο και από Κοινοτικές Οδηγίες, σύμφωνα με τις οποίες θα πρέπει να αυξήσει το 2010 σε 20,1% το ηλεκτρικό ρεύμα που παράγεται από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, συμπεριλαμβανόμενων και των μεγάλων υδροηλεκτρικών. Πιστεύουμε ότι η Ελλάδα με την αξιοποίηση του τεράστιου αιολικού της δυναμικού, μπορεί άνετα να καλύψει το στόχο αυτό. Αρκεί όμως να διευκολυνθούν οι επενδύσεις με την απλοποίηση των γραφειοκρατικών και άλλων αδειοδοτικών διαδικασιών και να συμπληρωθεί η υποδομή για τη μεταφορά του παραγόμενου ηλεκτρικού ρεύματος. Διαφορετικά, πολύ φοβάμαι ότι από τη μία μεριά θα μιλάμε για το δυναμικό της Ελλάδας σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και για τις τεράστιες δυνατότητες που προσφέρει και από την άλλη θα πληρώνουμε πρόστιμα για υπέρβαση ορίων στις εκπομπές αερίων ρύπων».
Η Ελλάδα παραμένει μία ιδιαίτερα προικισμένη χώρα από πλευράς αξιοποίησης του αιολικού δυναμικού της, με χιλιάδες τοποθεσίες όπου επικρατούν δυνατοί και σταθεροί άνεμοι, όπου η αιολική ενέργεια μπορεί με ανταγωνιστικούς οικονομικούς όρους να αξιοποιηθεί και να καλύψει με άνεση το 25-35% των αναγκών της σε ηλεκτρική ενέργεια προσελκύοντας ξένες επενδύσεις και να τονώσει το εθνικό εισόδημα. Όμως αυτή είναι μία μάλλον αβέβαιη προοπτική, υπό τις παρούσες αντιπαραγωγικές συνθήκες, αφού η υπόθεση της αιολικής ενέργειας υποσκάπτεται συστηματικά εδώ και χρόνια από κρατικούς και μη φορείς οι οποίοι συνήθως λειτουργούν με κομματικά, μικροκομματικά και προσωπικά κριτήρια.