Νέο ιστορικό ρεκόρ κατέρριψε για τρίτη διαδοχική ημέρα η τιμή του αργού πετρελαίου, υπερβαίνοντας τα 135 δολάρια το βαρέλι, στα 135,09, ενώ επίσης ιστορικό ρεκόρ κατέρριψε και η τιμή brent στο Λονδίνο, η οποία, όχι μόνο ξεπέρασε και αυτή τα 135 δολάρια, αλλά και την τιμή αργού για πρώτη φορά, αγγίζοντας τα 135,14 δολάρια.
Η μεγάλη ζήτηση και η εξασθένηση του δολαρίου έχουν πυροδοτήσει καλπασμό των τιμής από την υποχώρησή της κάτω από τα 50 δολάρια το βαρέλι στις αρχές του 2007.
Σε σταθερές (αποπληθωρισμένες τιμές), η τιμή του αργού κυμαίνεται πλέον πάνω από το ρεκόρ των 101,70 δολαρίων το βαρέλι, που σημειώθηκε τον Απρίλιο του 1980, ένα μήνα μετά την Ισλαμική Επανάσταση στο Ιράν, όπως σημειώνει η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας.
Πολλοί είναι οι παράγοντες, οι οποίοι έχουν οδηγήσει την τιμή του πετρελαίου στα σημερινά επίπεδα, όπως:
- Η εξασθένηση του δολαρίου
- Ο ρόλος των επενδυτικών ταμείων
- Η ζήτηση για πετρέλαιο από τις μεγαλύτερες καταναλώτριες χώρες του πλανήτη, ΗΠΑ και Κίνα
- Ο περιορισμός της προσφοράς από τον ΟΠΕΚ από τα τέλη του 2006
- Η μείωση της προσφοράς από τη Νιγηρία
- Ανησυχίες για ενδεχόμενο διακοπής της προσφοράς από το Ιράν
- Προβλήματα στην πετρελαϊκή βιομηχανία του Ιράκ
- Στενότητα στα διυλιστήρια των μεγάλων καταναλωτριών χωρών όπως ΗΠΑ.
Στην Ελλάδα
Με κομμένη την ανάσα παρακολουθεί το οικονομικό επιτελείο την εκτόξευση της διεθνούς τιμής του πετρελαίου, που ξεπέρασε χθες τα 135 δολάρια το βαρέλι και μάλιστα με προοπτική περαιτέρω ανόδου τους μήνες του καλοκαιριού. Αβέβαιες είναι και οι πρόσφατα αναθεωρημένες παραδοχές του προϋπολογισμού. Από τον περασμένο Μάρτιο, το οικονομικό επιτελείο έχει προχωρήσει στην αναθεώρηση του ρυθμού ανάπτυξης από το 4% του ΑΕΠ, στο 3,6%, και του πληθωρισμού, από το 3%, στο 3,5%.
Οι δύο βασικές προϋποθέσεις, για να επιτευχθούν, είναι η μέση τιμή του πετρελαίου για το 2008 να κυμανθεί από 90 έως και 100 δολάρια το βαρέλι και η ισοτιμία του δολαρίου με το ευρώ να κυμαίνεται από το 1,42 έως και το 1,47.
Από τις αρχές Μαρτίου όμως και οι δύο αναθεωρημένες παραδοχές έχουν απόκλιση, προκαλώντας διαφορετικά προβλήματα η καθεμία. Η τιμή του πετρελαίου, σε μέσα επίπεδα από την αρχή του χρόνου, μετά και το ράλι των τιμών από τις αρχές Μαρτίου, βρίσκεται στα 107 -108 δολάρια το βαρέλι, ενώ η ισοτιμία δολαρίου ευρώ βρίσκεται στο 1,50 - 1,51 προς 1.
Οι επιπτώσεις στην εξέλιξη του πληθωρισμού είναι ήδη ορατές, ο μέσος πληθωρισμός για το πρώτο τετράμηνο του χρόνου φτάνει το 4,25%. Αν επαληθευτούν οι προβλέψεις της ΕΣΥΕ για πληθωρισμό το Μάιο στο 4,5%, ο μέσος όρος για το πεντάμηνο θα φτάσει το 4,3%, ενώ οι αναλυτές της στατιστικής υπηρεσίας αποφεύγουν να κάνουν οποιαδήποτε πρόβλεψη για τους επόμενους μήνες, επικαλούμενοι την αβεβαιότητα των διεθνών τιμών.
Μεταφορές
Την ίδια ώρα, ακόμη και η σχετικά περιορισμένη αύξηση κατά 5% των κομίστρων στις μεταφορές αναμένεται να περάσει και στις τιμές λιανικής και να «αθροιστεί» με τις ούτως ή άλλως υφιστάμενες ανατιμήσεις βασικών προϊόντων διατροφής.
Στις ανατιμήσεις του χώρου των μεταφορών θα ακολουθήσει και η ακτοπλοΐα, η οποία έχει δώσει ήδη μια πρώτη γεύση για το τι θα ακολουθήσει το καλοκαίρι από τις εορτές του Πάσχα, όταν καταγράφηκαν αυξήσεις εισιτηρίων μέχρι και 23% σε σύγκριση με πέρσι. Οι ανατιμήσεις σε καύσιμα και μεταφορές, εκτός από τις τιμές των τροφίμων, οι οποίες ακολουθούν τη δική τους ανοδική πορεία, αναμένεται να πυροδοτήσουν και δευτερογενείς επιδράσεις στο σύνολο σχεδόν των προϊόντων και υπηρεσιών.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που ο δομικός πληθωρισμός (δηλαδή ο πληθωρισμός χωρίς καύσιμα και εποχικά) αυξήθηκε τον Απρίλιο στο 3,7%, από 3,6% το Μάρτιο, παρά το γεγονός ότι ο δείκτης τιμών καταναλωτή έμεινε σταθερός και τους δύο μήνες στο 4,4%.
Από την άλλη μεριά, η «ασπίδα» του σκληρού ευρώ έχει εμφανίσει ήδη προβλήματα στις ελληνικές εξαγωγές και κατ' επέκταση και στη μεταποίηση. Απόδειξη τούτου αποτελεί η μείωση κατά 10,4% των βιομηχανικών παραγγελιών το Μάρτιο, η οποία συνοδεύτηκε και από μείωση του βιομηχανικού τζίρου κατά 0,9% τον ίδιο μήνα.
Το χρονικό της ανόδου
Το βαρέλι του πετρελαίου, του οποίου η τιμή ξεπέρασε, σήμερα, τα 135 δολάρια, κόστιζε λιγότερο από 2 δολάρια το 1970. Ακολουθούν οι ημερομηνίες - κλειδιά τεσσάρων δεκαετιών ανόδου της τιμής (σε δολάρια της εποχής).
-
1970: η επίσημη τιμή του αργού πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας ορίζεται στο 1,80 δολάριο το βαρέλι, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ.
-
1974: η τιμή την οποία καταβάλλουν τα διυλιστήρια για το εισαγόμενο πετρέλαιο υπερβαίνει τα 10 δολάρια το βαρέλι, μετά το πρώτο πετρελαϊκό σοκ, το οποίο πυροδότησε ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ το 1973.
-
1979: η επανάσταση στο Ιράν προκαλεί το δεύτερο πετρελαϊκό σοκ και η τιμή του βαρελιού πετρελαίου ξεπερνά τα 20 δολάρια.
-
1980: ο πόλεμος Ιράν - Ιράκ ωθεί την τιμή του βαρελιού πετρελαίου πάνω από τα 30 δολάρια. Αγγίζει τα 39 δολάρια στις αρχές του 1981.
-
1983: έναρξη της διαπραγμάτευσης του προθεσμιακού συμβολαίου του αμερικανικού ελαφρού αργού στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων της Ν. Υόρκης (NYMEX).
-
Τέλη Σεπτεμβρίου με αρχές Οκτωβρίου του
1990: η τιμή υπερέβη, προσωρινά, τα 40 δολάρια το βαρέλι, πριν από τον Πόλεμο του Κόλπου.
-
Σεπτέμβριος του 2001: την εβδομάδα της 11ης Σεπτεμβρίου, η τιμή του πετρελαίου υπερβαίνει τα 30 δολάρια το βαρέλι. «Κλείνει» τη χρονιά κάτω από τα 20 δολάρια.
-
Μάιος του 2004: υπερβαίνει και πάλι τα 40 δολάρια το βαρέλι.
-
Σεπτέμβριος του 2004: λόγω ανησυχιών στην αγορά σχετικά με τα επίπεδα προσφοράς, η τιμή αγγίζει τα 50 δολάρια το βαρέλι.
-
Ιούνιος του 2005: η τιμή αγγίζει τα 60 δολάρια το βαρέλι.
-
Τέλη Αυγούστου του 2005: ο κυκλώνας «Κατρίνα» πλήττει την πετρελαϊκή ζώνη στον Κόλπο του Μεξικού. Η τιμή του πετρελαίου υπερβαίνει τα 70 δολάρια το βαρέλι.
-
12 Σεπτεμβρίου του 2007: η πτώση των αμερικανικών διαθέσιμων εμπορικών αποθεμάτων πετρελαίου ωθεί την τιμή πάνω από τα 80 δολάρια το βαρέλι.
-
18 Οκτωβρίου του 2007: στα 90 δολάρια η τιμή του βαρελιού πετρελαίου.
-
31 Οκτωβρίου του 2007: το πετρέλαιο υπερβαίνει τα 95 δολάρια το βαρέλι, μετά τη μεγάλη πτώση των αμερικανικών διαθέσιμων εμπορικών αποθεμάτων αργού πετρελαίου και τη μείωση των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Η τιμή εκτινάσσεται έως και στα 98 δολάρια το βαρέλι στις 7 Νοεμβρίου.
-
21 Νοεμβρίου του 2007: η τιμή του βαρελιού ανέρχεται έως και στα 99,29 δολάρια, για να υποχωρήσει στα τέλη του μηνός κάτω από τα 90 δολάρια.
-
2 Ιανουαρίου του 2008: το βαρέλι πετρελαίου αγγίζει προσωρινά τα 100 δολάρια το βαρέλι, λόγω επιθέσεων ενόπλων και πράξεων δολιοφθοράς στη Νιγηρία και λόγω φόβων για νέα πτώση των αμερικανικών διαθέσιμων εμπορικών αποθεμάτων πετρελαίου.
-
Μάρτιος του 2008: μετά από περίοδο ανάπαυλας, η τιμή του πετρελαίου τίθεται εκ νέου σε ανοδική τροχιά, στο βαθμό που εξασθενεί η συναλλαγματική ισοτιμία του δολαρίου, αγγίζοντας τα 111 δολάρια στις 13 Μαρτίου. Υποχωρεί και πάλι κάτω από τα 100 δολάρια στα τέλη του μήνα.
-
Απρίλιος του 2008: λόγω της πτώσης των αμερικανικών διαθέσιμων εμπορικών αποθεμάτων πετρελαίου, της επιμονής του ΟΠΕΚ να διατηρεί αμετάβλητα τα επίπεδα της παραγωγής του, των ιλιγγιωδών ρυθμών ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας και, κυρίως, της εξασθένησης του δολαρίου -η ισοτιμία του αμερικανικού νομίσματος με το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα ξεπερνά το 1,60 δολάριο το ευρώ-, η τιμή του πετρελαίου ξεκινά και πάλι να καταγράφει άνοδο. Αγγίζει τα 115 δολάρια στις 16 Απριλίου και σταματά στα 119 δολάρια στις 22 Απριλίου, σε απόσταση αναπνοής από τα 120 δολάρια.
-
Μάιος 2008: μετά από προσωρινή υποχώρηση λόγω της ανάκαμψης του δολαρίου, συνδυασμός παραγόντων -μεταξύ των οποίων και νέες διακοπές της προσφοράς νιγηριανού αργού- θέτει και πάλι σε ανοδική τροχιά την τιμή του πετρελαίου. Υπερβαίνει για πρώτη φορά, στις 5 Μαΐου, τα 120 δολάρια, στις 9 Μαΐου τα 125 δολάρια, στις 21 Μαΐου τα 130 δολάρια και, στις 22 Μαΐου, τα 135 δολάρια.
Ε.Ε.: Μείωση ρυθμού ανάπτυξης
Η ΚΟΜΙΣΙΟΝ έχει ήδη προβλέψει για φέτος ότι οι υψηλότερες του προβλεπομένου τιμές πετρελαίου θα μπορούσαν να μειώσουν το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας στην Ευρωζώνη χαμηλότερα του 1,7%, όμως εκπρόσωπός της ανέφερε ότι ακόμη είναι πολύ νωρίς για αλλαγή της πρόβλεψης αυτής.
Την ίδια στιγμή, οι υψηλές τιμές θα μπορούσαν να διατηρήσουν τον πληθωρισμό άνω του 3% κατά την υπόλοιπη διάρκεια του έτους και, ουσιαστικά, να αποκλείσουν την πολυαναμενόμενη πριν από τα Χριστούγεννα μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ στη διάρκεια του τρέχοντος έτους, προκαλώντας «πονοκέφαλο» στις κεντρικές τράπεζες που ανησυχούν για τις πληθωριστικές πιέσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, είναι φυσικό να αναδεικνύεται ο πληθωρισμός σε αυξανόμενη ανησυχία για τις πλουσιότερες χώρες του πλανήτη (του Ομίλου G7 συγκριτικά με τον προηγούμενο μήνα, παρότι επιβραδύνεται η οικονομική ανάπτυξη, σύμφωνα με νέα έρευνα του Reuters για το μήνα Μάιο.
Παρατεταμένη η κρίση
Το οικονομικό επιτελείο της ελληνικής κυβέρνησης δεν ανησυχεί τόσο για την ένταση όσο για τη διάρκεια της παρατεταμένης πετρελαϊκής κρίσης, η οποία, σύμφωνα με τις διεθνείς αναλύσεις, θα είναι μεγάλη.
Στην τελευταία του μηνιαία έκθεση, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, χωρίς να κάνει καμία πρόβλεψη για την πορεία των τιμών, δίνει το στίγμα, τονίζοντας ότι θα πρέπει επειγόντως να αυξηθεί η παραγωγή πετρελαίου από τους μεγάλους παραγωγούς, δηλαδή τον ΟΠΕΚ, τη Ρωσία και τις χώρες της Κασπίας, προκειμένου να υπάρξει αυξημένο «μαξιλάρι» στην παραγωγή.
Η έκθεση υπαινίσσεται παράλληλα έντονα κερδοσκοπία στις διεθνείς τιμές, τονίζοντας ότι οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες θα πρέπει να εποπτεύουν και να διαπραγματεύονται πιο σκληρά τις τιμές των συμβολαίων πετρελαίου με τους χρηματιστηριακούς παράγοντες.
Το νέο ανατιμητικό ράλι αναμένεται σύμφωνα με την έρευνα να εκδηλωθεί στις τιμές της βενζίνης με προπομπό τις ΗΠΑ, όπου η κατανάλωση αυξάνεται κατακόρυφα το καλοκαίρι, λόγω των αυξημένων μετακινήσεων των διακοπών.
(Από την εφημερίδα Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, 23/05/2008)