Οι Ευρωπαίοι διακηρύσσουν ότι επιδιώκουν την κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050 και μία βιώσιμη παραγωγή τροφίμων, αλλά οι επικριτές τους λένε πως στην ουσία στραγγαλίζουν τις οικονομίες των αναπτυσσόμενων χωρών και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την κυριαρχία των πανίσχυρων τραστ στην αγροτική παραγωγή.
Η αποκαλούμενη Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία αποτυπώνεται πλέον στην ευρωπαϊκή νομοθεσία και τα αναπτυσσόμενα κράτη προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες, καθώς επέρχεται μία τεράστια αλλαγή στον παγκόσμιο οικονομικό και εμπορικό χάρτη.
Εξαγωγή κανόνων
Τα αναπτυσσόμενα κράτη κατηγορούν τις Βρυξέλλες ότι κάνοντας εξαγωγή των ευρωπαϊκών κανόνων επιδεικνύουν πλήρη αδιαφορία για τις δυνατότητες που έχει η κάθε χώρα. «Δεν πρέπει να υπάρχουν κάποιοι που προσπαθούν να κυριαρχήσουν με τη λογική ότι οι δικοί τους κανόνες είναι καλύτεροι από των άλλων» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πρόεδρος της Ινδονησίας Τζόκι Γουιντόντο έχοντας ως ακροατήριο τους Ευρωπαίους ηγέτες στην πρόσφατη σύνοδο Ε.Ε. – ASEAN. Διπλωμάτης τρίτης χώρας δήλωσε στο Politico ότι οι Βρυξέλλες κάνουν κατάχρηση της δύναμης που διαθέτουν και δεν δείχνουν κανέναν σεβασμό στην εθνική κυριαρχία των εμπορικών εταίρων τους.
«Βλέπουμε έναν ρυθμιστικό ιμπεριαλισμό από την Ε.Ε., καθώς οι Βρυξέλλες θεωρούν ότι είναι εξαγωγείς κανόνων σε τρίτες χώρες», δήλωσε ο Φιλίπ Ντε Μπάερ, της νομικής εταιρείας Van Bael & Bellis. Η Πράσινη Συμφωνία επιβάλλει στις πολυεθνικές να χρησιμοποιούν τους κανόνες της Ε.Ε. ως παγκόσμιο στάνταρντ, αλλά ο Ντε Μπάερ λέει πως οι Βρυξέλλες «μέθυσαν από την επιτυχία τους» και επιχειρούν να κάνουν εξαγωγή περιβαλλοντικών στόχων στις αναπτυσσόμενες χώρες «που αδυνατούν να αντεπεξέλθουν οικονομικά ή, αν συμμορφωθούν, θα υποστούν τεράστιο οικονομικό κόστος».
Η Βραζιλία, η Νότια Αφρική, η Ινδία και η Κίνα έχουν εκφράσει από κοινού «τη μεγάλη ανησυχία τους με αφορμή την πρόταση για την εισαγωγή εμπορικών φραγμών που επιφέρουν διακρίσεις».
Δουλειές για μεγάλους παίκτες
Οι νέοι ευρωπαϊκοί κανόνες θα προκαλέσουν έντονες αναταράξεις στις αγορές. «Ορισμένοι παραγωγοί μπορούν να κάνουν τις απαιτούμενες επενδύσεις. Άλλοι, κυρίως οι αγροτικοί παραγωγοί μικρής κλίμακας, αναμένεται ότι θα αναζητήσουν άλλες αγορές, για παράδειγμα στην Ασία», δήλωσε ο Κοέν Ντεκέισερ, του Ευρωπαϊκού Κέντρου Διαχείρισης Πολιτικής Ανάπτυξης (ECDPM). Στην αγορά θα μείνουν οι μεγάλοι παραγωγοί, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον ανταγωνισμό και τη διαμόρφωση των τιμών.
Αντίστοιχες συνέπειες αναμένεται ότι θα έχουν και οι ευρωπαϊκές προσπάθειες για να σταματήσει η αποψίλωση δασών. Με βάση τους νέους κανόνες θα είναι παράνομο να πωλούνται ή να εξάγονται αγαθά εάν παράγονται σε δασική γη που έχει αποψιλωθεί. Ούτε λόγος, από την πλευρά των Ευρωπαίων, για τις ευθύνες ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και εταιρειών για την αποψίλωση των δασών στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Χώρες από τη Λατινική Αμερική, την Αφρική και τη νοτιοανατολική Ασία με επιστολή τους στην πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν προειδοποιούν ότι οι ευρωπαϊκοί κανόνες θα οδηγήσουν σε «εμπορικές αναταράξεις και διπλωματικές εντάσεις χωρίς οφέλη για το περιβάλλον». Οι χώρες αυτές κατηγορούν τις Βρυξέλλες ότι δεν επιδίωξαν να βρεθεί κοινός τόπος σε διεθνές επίπεδο, με τους ίδιους στόχους, αλλά με διαδικασίες που θα εξυπηρετούσαν και τα σχέδια των αναπτυσσόμενων χωρών για οικονομική ανάπτυξη.
Μονομερείς αποφάσεις
Η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα βασίζεται στη λογική των κοινών αλλά διαφοροποιημένων ευθυνών – κάτι που επιτρέπει σε κάθε χώρα να κινηθεί με τη δική της δυνατότητα σε πολιτικές που θα οδηγήσουν στην επίτευξη των κοινών στόχων.
«Τώρα η Ε.Ε. όχι μόνο τους λέει τι πρέπει να κάνουν, αλλά πολλές αναπτυσσόμενες χώρες αισθάνονται ότι τους απαγορεύεται να κάνουν όσα κάνουν επί δεκαετίες οι δυτικές χώρες: εκβιομηχάνιση χωρίς να σκέφτονται τη ρύπανση», λέει ο Φέρντι Ντε Βίλε, καθηγητής του πανεπιστημίου της Γάνδης. Ο μονομερής χαρακτήρας πολλών μέτρων προκαλεί αντιδράσεις με δεδομένη και την τεράστια δύναμη που έχει η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, προσθέτει ο Ντε Βίλε.
Στρουθοκαμηλισμός
Η Τζιλ ΜακΑρντλ από τη ΜΚΟ Φίλοι της Γης επισημαίνει μάλιστα ότι «η Ευρώπη είναι ένας από τους μεγαλύτερους υπεύθυνους για τις κρίσεις που έχουν σχέση με το κλίμα, τη βιοποικιλότητα, την ενέργεια και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως». Οι Ευρωπαίοι αντιλέγουν πως, αν αρχίσουν οι εξαιρέσεις, «θα δοθεί λάθος μήνυμα» και γι’ αυτό επιμένουν ότι και οι αναπτυσσόμενες χώρες πρέπει να απεξαρτηθούν από τον άνθρακα για να κάνουν βιώσιμη τη βιομηχανία τους.
Η ευρωπαϊκή ηγεσία όμως εφαρμόζει μια πολιτική που ξέρει καλά: υποχρεώνει τους άλλους να πληρώσουν αντί να αναλάβει τις ευθύνες της. Χαρακτηριστική η περίπτωση της ενεργειακής κρίσης, που αποδίδεται στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Τις τελευταίες εβδομάδες επικρατούν καλύτερες του αναμενομένου καιρικές συνθήκες στην Ευρώπη, οι τιμές χονδρικής του φυσικού αερίου επιστρέφουν σε επίπεδα προ της ρωσικής εισβολής, αλλά οι λογαριασμοί ρεύματος που πληρώνουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις παραμένουν πολύ υψηλά.
Κάν’ το όπως με την ενέργεια
Το αφεντικό του νορβηγικού ενεργειακού κολοσσού Equinor, ο Άντερς Όπενταλ, εκτιμά ότι οι τιμές του φυσικού αερίου και του ρεύματος που πληρώνουν οι καταναλωτές δεν πρόκειται να επιστρέψουν στα επίπεδα προς της πανδημίας. Γιατί όμως;
Γίνεται ένα είδος «επανασχεδιασμού όλου του ενεργειακού συστήματος στην Ευρώπη, ιδιαίτερα από τότε που αποσύρθηκε το φυσικό αέριο από τη Ρωσία» επισημαίνει ο Όπενταλ, προσθέτοντας ότι απαιτούνται τεράστιες επενδύσεις για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
«Αυτό σημαίνει μεγάλες επενδύσεις που πρέπει να πληρωθούν, άρα καταλήγω στο συμπέρασμα ότι οι λογαριασμοί ενέργειας θα είναι υψηλότεροι σε σχέση με το παρελθόν» εκτιμά προσθέτοντας ότι «στο παρελθόν είχαμε φτηνή ενέργεια και τη σπαταλήσαμε».
Εύλογα προκύπτουν τα ερωτήματα: Ποιος είχε την πολιτική ευθύνη για τη σπατάλη ενέργειας, για την απόσυρση του ρωσικού φυσικού αερίου από την ευρωπαϊκή αγορά, για την απουσία ελέγχων στη διαμόρφωση των τιμών στις διεθνείς αγορές; Και τελικά γιατί πρέπει ο καταναλωτής να πληρώσει τις επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εν μέσω πολλαπλών κρίσεων;
Αλλά φαίνεται πως το Πράσινο Deal είναι Πράσινα Ά-λογα, με την έννοια της αφωνίας των υπευθύνων για τις συνέπειες από τις πολλαπλές κρίσεις και την πολιτική επιλογή της ανακατανομής του πλούτου προς όφελος των ολίγων.
(από topontiki.gr)