Ο καγκελάριος είπε ότι η Γερμανία βρίσκεται σε καλύτερη θέση απέναντι στη Μόσχα από ό,τι πριν από έναν χρόνο. Τι συμβαίνει όμως στη Ρωσία; Πόσο έχει επηρεαστεί η ρωσική οικονομία; Τα μέτρα που επιβλήθηκαν έχουν πλήξει πραγματικά τα κρατικά ταμεία; Συνέβη ή όχι η οικονομική και χρηματοπιστωτική κατάρρευση; Πώς επιβιώνει η χώρα;
Τα τελευταία στοιχεία που είναι διαθέσιμα είναι αποκαλυπτικά: το έλλειμμα του προϋπολογισμού της Ρωσίας έφτασε το 1,76 τρισ. ρούβλια (25 δισ. δολάρια) τον Ιανουάριο. Τα έσοδα από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο μειώθηκαν κατά 46% σε ετήσια βάση, στα 426 δισ. ρούβλια, όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών στη Μόσχα. Το ρωσικό αργό Urals διαπραγματεύεται άλλωστε με σημαντική έκπτωση, σε σχέση με το Brent, σε χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία. Η Μόσχα διέθετε το ρωσικό αργό με μέση τιμή 49,48 δολάρια το βαρέλι τον περασμένο μήνα -μειωμένο κατά 41% σε ετήσια βάση. Και φυσικά πολύ κάτω από το επίπεδο των 70 δολαρίων που είχε υπολογιστεί στον κρατικό προϋπολογισμό της Ρωσίας.
Λόγω του πολέμου οι αμυντικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 59% σε ετήσια βάση, στα 3,12 τρισ. ρούβλια τον Ιανουάριο του 2023 και θα αυξηθούν κι άλλο. «Η μόνη φορά που έχουμε δει κάτι τέτοιο ήταν το 2015, όταν οι δαπάνες για την εθνική άμυνα απογειώθηκαν. Ωστόσο, η τεράστια διαφορά ανάμεσα στο 2015 και το 2023 είναι ότι τα έσοδα δεν ήταν τότε τόσο μειωμένα» λέει η Ναταλία Λαβρόβα, επικεφαλής οικονομολόγος της BCS Global Markets. Σύμφωνα με τους «Financial Times», το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών αναγκάστηκε να πουλήσει τον Ιανουάριο 38,5 δισ. σε κινεζικά γιουάν και χρυσό από το Εθνικό Ταμείο Πρόνοιας.
Αύξηση των επενδύσεων
Αν και οι αρχικές προβλέψεις ήταν για μείωση έως και 20% των κεφαλαιουχικών δαπανών, υπήρξε πάντως αύξηση κατά 6% το 2022. Η απώλεια παραδοσιακών πελατών στη Δύση ανάγκασε ρωσικές εταιρείες, όπως η Gazprom PJSC, να διπλασιάσουν το επενδυτικό τους πρόγραμμα το 2023 για να χρηματοδοτήσουν τη στροφή των εξαγωγών φυσικού αερίου προς την Ανατολή.
Σύμφωνα με το Bloomberg, οι επενδύσεις αυξήθηκαν επίσης γιατί οι ρωσικές εταιρείες, μεγάλες και μικρές, έχουν δαπανήσει αρκετά για να αντικαταστήσουν τον δυτικό εξοπλισμό ή διοχέτευσαν χρήματα για νέες αλυσίδες εφοδιασμού προκειμένου να φτάσουν σε εναλλακτικές αγορές. Οι ειδικοί εκτιμούν πάντως ότι οι πάγιες επενδύσεις θα συρρικνωθούν κατά 5% το 2023. Θα πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι καθώς η Ρωσία αγωνίζεται να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις που προκλήθηκαν από τις δυτικές κυρώσεις, έχουν εμφανιστεί νέες ιδιωτικές εταιρείες, πολλές από τις οποίες υποστηρίζονται από κρατικά δάνεια ή επιχορηγήσεις. Στην περιοχή Πεσκόβ, στη δυτική Ρωσία, κατασκευάζεται εργοστάσιο που θα παράγει βιομηχανικές μπαταρίες για να αντικαταστήσει τις εισαγωγές. Διάφορες επιχειρήσεις κοντά στη Μόσχα άρχισαν να παράγουν υδραυλικό εξοπλισμό και φαρμακευτικά προϊόντα.
Η απομάκρυνση από τους παραδοσιακούς πελάτες της Ρωσίας σημαίνει ότι εταιρείες όπως ο γίγαντας φυσικού αερίου Gazprom PJSC έπρεπε να διπλασιάσουν το επενδυτικό τους πρόγραμμα, με ένα σχέδιο να αυξήσουν τις κεφαλαιουχικές δαπάνες σε ρεκόρ το 2023, για να χρηματοδοτήσουν μια στροφή των εξαγωγών προς Ανατολάς. «Το κόστος της οικονομικής απομόνωσης θα αυξηθεί με την πάροδο του χρόνου και η Ρωσία είναι πιθανό να ανταλλάσσει την αυτάρκεια για πιο ακριβά προϊόντα χαμηλότερης ποιότητας», εκτιμά το Bloomberg.
Τα αίτια της διόγκωσης του οικονομικού κόστους
Το οικονομικό κόστος μεγάλωσε, καθώς το Κρεμλίνο πίστεψε εσφαλμένα ότι η Ουκρανία δεν θα προέβαλε μεγάλη αντίσταση και ότι η υποστήριξη της Δύσης δεν θα ήταν αρκετά ισχυρή για να κάνει τη διαφορά. Οι Ουκρανοί συσπειρώθηκαν για να υπερασπιστούν τη χώρα τους, ενώ ο πρόεδρος Ζελένσκι, από εντελώς μη δημοφιλής στο εσωτερικό, είδε τη δημοτικότητά του να εκτοξεύεται στα ύψη και να γίνεται ξαφνικά, σε καιρό πολέμου, ένας παγκοσμίως αναγνωρισμένος ηγέτης.
Το Κίεβο πέτυχε επίσης να λάβει ιστορικά ποσά οικονομικής βοήθειας και στρατιωτική στήριξη από τη Δύση. «Καθώς ο πόλεμος όμως εισέρχεται στον δεύτερο χρόνο, οι αναλυτές δεν πρέπει να εστιάζουν μόνο στις αποτυχίες της Ρωσίας», γράφει το αμερικανικό «Foreign Affairs». «Ο ρωσικός στρατός έχει μάθει από τα λάθη του και προχώρησε σε μεγάλες προσαρμογές, όπως η μείωση των στόχων, η επιστράτευση νέου προσωπικού και η χρήση συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου που εμποδίζουν τις ουκρανικές στρατιωτικές επικοινωνίες χωρίς να επηρεάζουν τις δικές του», σημειώνει το αμερικανικό περιοδικό. «Είναι βέβαια απίθανο να πετύχει ο Πούτιν τον αρχικό του στόχο να μετατρέψει την Ουκρανία σε κράτος-μαριονέτα. Αλλά θα μπορούσε να εδραιώσει την εξουσία του στις κατεχόμενες κτήσεις της στη νότια και ανατολική Ουκρανία, αρπάζοντας τελικά μια μειωμένη παραλλαγή νίκης από τα σαγόνια της ήττας».
(από την εφημερίδα "ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ")