Μία συζήτηση που διοργάνωσε το Delphi Economic Forum και ο Κύκλος Ιδεών με αφορμή την επικείμενη έκδοση του βιβλίου του Τσαρλς Νταλάρα "Euroshock: How the Largest Debt Restructuring in History Helped Save Greece and Preserve the Eurozone" και το βιβλίο του Ευάγγελου Βενιζέλου "Εκδοχές Πολέμου 2009-2022.
Ξεκινώντας την κουβέντα, ο κ. Βενιζέλος προλόγισε τον Τσαρλς Νταλάρα ως γνήσιο φιλέλληνα και γνήσιο Αμερικανό που γνωρίζει τις ευρωπαϊκές αξίες και μας βοήθησε ιδιαίτερα στην αναδιάρθρωση του χρέους, τη μεγαλύτερη επιχείρηση που έχει γίνει ιστορικό στο πεδίο αυτό.
Μεταξύ άλλων, ο Έλληνας πρώην ΥΠΟΙΚ τόνισε ότι το PSI ήταν η προϋπόθεση για προκύψει το μεγαλύτερο και πιο διαρκές θέμα, δηλαδή η μεγάλη στήριξη του χρέους από τον θεσμικό τομέα που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, παράγοντας διαρκώς αποτελέσματα.
Σημείωσε δε ότι το κόστος εξυπηρέτησης του ελληνικού χρέους μειώθηκε κατά 60%, η μέση διάρκειά του αυξήθηκε από 5 χρόνια στα 17, το μέσο επιτόκιο μειώθηκε και όπως είπε, οφείλουμε πολλά στον Τσαρλς που ήταν βασικός συνομιλητής.
Περί του βιβλίου του Τσαρλς Νταλάρα, ο Ευ. Βενιζέλος υπογράμμισε είναι πολλών επιπέδων και συνιστά το πλήρες ημερολόγιο από την πλευρά του ιδιωτικού τομέα δηλαδή των τραπεζών, ενώ σύμφωνα με τον ίδιο, κάτι σημαντικό που προκύπτει είναι ότι ο διεθνής ιδιωτικός τομέας συνέλαβε την ανάγκη για αυτή την αναδιάρθρωση προτού οι θεσμικοί εταίροι δεχτούν ότι δεν υπάρχει άλλη λύση.
Από την πλευρά του, ο κ. Νταλάρα ανέφερε ότι ήταν δύσκολοι καιροί την περίοδο 2010-12, λέγοντας ότι όταν συνάντησα τον Ευ. Βενιζέλο είχα μια αβεβαιότητα, Αναρωτήθηκα αν είναι υπουργός Άμυνας, Οικονομικών ή κάτι άλλο, όμως σύντομα κατάλαβα ότι έγινε ειδικός των οικονομικών και εξαιρετικός εταίρος. Στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων βρεθήκαμε σε διαφορετικές πλευρές, αλλά καθώς ζόριζε η κατάσταση έγινε σαφές ότι επιδιώκαμε ένα κοινό στόχο.
Συνεχίζοντας, είπε ότι στις συνομιλίες ανακάλυψε ότι όλοι επιδιώκουμε ένα κοινό στόχο τη διάσωση της ελληνικής οικονομίας, να της δημιουργήσουμε προοπτικές αλλά και να σταθεροποιήσουμε την ευρωζώνη.
Αν η ελληνική οικονομία είχε χρεοκοπήσει θα κατέρρεε το σύνολο της ευρωζώνης, σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Νταλάρα, κάνοντας λόγο για ένα τεράστιο διακύβευμα. Όπως είπε άλλωστε, η Ελλάδα δεν ήταν έτοιμη για την καταιγίδα που τη βρήκε, αλλά δεν ήταν έτοιμη ούτε η ΕΕ και το ΔΝΤ και για αυτό χρειάστηκε αρκετός χρόνος,
Ερωτηθείς αν υπήρξαν στιγμές έντασης στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, απάντησε καταφατικά, υπενθυμίζοντας ότι η ιδέα της αναδιάρθρωσης ήταν "καταραμένη”, ενώ παραδέχθηκε ότι εκείνη την εποχή ούτε το ΔΝΤ, ούτε το IIF μπορούσαν να φανταστούν ότι θα χρειαζόταν μαζική αναδιάρθρωση. Επιπλέον, υπήρξε ισχυρή αντίδραση από την ΕΚΤ γιατί η ηγεσία της το θεωρούσε παραβίαση των θεμελιωδών αρχών της.
Ωστόσο, συνέχισε ο κ. Ντάλαρα, καθώς προχώρησε η Ελλάδα με την εφαρμογή του προγράμματος και συνεχιζόταν η περιπέτεια αυτή, ο πρόεδρος Σαρκοζί έστειλε ένα μήνυμα που σόκαρε τις αγοράς, ότι αν επιμείνετε με την Ελλάδα θα σας κουρέψουμε. Και έφερε την ιδέα ότι αν μπορεί αν γίνει μία αναδιάρθρωση με διαπραγμάτευση και τάξη αυτό θα μπορούσε να δώσει ενέργεια για το μέλλον στην ελληνική οικονομία.
Ανέφερε ότι από την πλευρά του ήξερε λόγω εμπειρίας ότι θα μπορούσε να προκύψει μία νέα ευκαιρία για την Ελλάδα σε συνδυασμό με μεταρρυθμίσεις, την εποχή που το ΔΝΤ ήταν εξαιρετικά διστακτικό, η ελληνική ηγεσία υπό τον Γ. Παπανδρέου ήταν αβέβαιη και καθώς προχωρήσαμε οι πιέσεις των αγορών έγιναν οξύτερες, ενώ εξαιρετικά αρνητική ήταν και η ΕΚΤ.
Ως σημαντικό σημείο επισήμανε όταν τηλεφώνησε μία μέρα στον τότε πρόεδρο της ΕΚΤ Τρισέ και τον ρώτησε αν θα μπορούσαν να ξεκινήσουν συζήτηση. Ο Τρισέ του απάντησε ότι γνωρίζει την αρνητική θέση που έχει ο ίδιος αλλά τον παρότρυνε να συνομιλήσει με τις κυβερνήσεις. Κάτι που έπραξε, συνομιλώντας με τον Γιούνκερ και τον αναπληρωτή ΥΠΟΙΚ της Ιταλίας και, όπως είπε, ξεκίνησε η διαδικασία για να φτάσουμε στη μεγαλύτερη αναδιάρθρωση της ιστορίας.
Σχετικά με αυτό που έπεισε τους πιστωτές να συμμετάσχουν στο PSI, ο κ. Νταλάρα είπε ότι δεν έχει απαντήσει πλήρως σε αυτό το ερώτημα. Κανένας πιστωτής δεν θέλει να διαγράψει στοιχεία από το ενεργητικό του, είπε, αλλά όλοι όμως οι πιστωτές - μεταξύ των οποίων και οι επικεφαλής των ελληνικών τραπεζών - ήταν βαθιά αφοσιωμένοι στην έννοια και την ύπαρξη της Ευρώπης.
Όπως ανέφερε, η ευρωζώνη θεωρούταν ένα κόσμημα στην κορυφή της Ευρώπης και κανένα από τους τραπεζίτες δεν ήθελε να αφήσει την εντύπωση ότι έπαιξε ρόλο στην κατάρρευση της ευρωζώνης. Επίσης, συνειδητοποιούσαν την πραγματικότητα, πρόσθεσε. Αν εγκατέλειπε η Ελλάδα την ευρωζώνη θα ακολουθούσε η Ιταλία. Οι Ευρωπαίοι τραπεζίτης έκαναν τεράστια λάθη την περίοδο πριν το 2009, γιατί μεταξύ άλλων πίστευαν ότι η Γερμανία θα στήριζε την Ελλάδα σε ό,τι και αν προέκυπτε. Σύμφωνα με τον ίδιο όμως, η εικόνα μίας ευρωζώνης που θα είχε διαλυθεί λόγω των τραπεζιτών ήταν κάτι που δεν θα μπορούσαν να το αντέξουν.
Στο σημείο αυτό στάθηκε στη σχέση του με κάποιους από τους βορειοευρωπαίους εταίρους τους οποίους δεν θέλησε να κατονομάσει και όπως είπε χαρακτηριστικά είχαν την "παραίσθηση" ότι αν αφήσουν να φύγει η Ελλάδα από την ευρωζώνη δεν θα υπήρχε μεγάλο πρόβλημα. Κάτι που σύμφωνα με τον ίδιο όμως θα ήταν τεράστιο πρόβλημα για το σύνολο της ευρωζώνης.
Όπως ανέφερε, επρόκειτο για άτομα που μιλούσαν ελαφρά την καρδία για το Grexit με τον ίδιο να αναρωτιέται πόσο μυωπικά βλέπουν τα πράγματα. Αλλά όπως πρόσθεσε, παρά τα σφάλματα που όλοι κάναμε, πιστεύω ότι υπάρχουν οι θεοί του Ολύμπου γιατί συγκεντρώθηκε μία ομάδα που έκανε σημαντική πρόοδο με τις μεταρρυθμίσεις, διαπραγματεύτηκε την αναδιάρθρωση και έδωσε νέα πνοή στην Ελλάδα.
"Στο δικό μου βιβλίο πρωταγωνιστής είναι ο Σόιμπλε"
Ο κ. Βενιζέλος σημείωσε αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους ήταν κάτι που θα γινόταν πρώτη φορά εντός μία νομισματικής ένωσης. Αναδιαρθρώναμε ένα εθνικό (κυρίαρχο) χρέος χωρίς να έχουμε νομισματική κυριαρχία, είπε, εξηγώντας ότι επρόκειτο για μία εμπειρία που δεν την είχε ζήσει ο τραπεζικός τομέας, ο οποίος που ήξερε πώς να κάνει τη δουλειά με χώρες όπως η Αργεντινή, το Εκουαδόρ αλλά όχι κάτι που θα επηρέαζε ολόκληρη την ευρωζώνη.
Όπως τόνισε όμως, στο δικό του βιβλίο πρωταγωνιστής είναι ο Σόιμπλε, γιατί όταν διαπραγματεύεστε με την ΕΕ και τους θεσμούς ουσιαστικά διαπραγματεύεστε με τη μεγαλύτερη χώρα της ΕΕ.
Προέβη μάλιστα σε μία αποκάλυψη, ότι ως υπουργοί Οικονομικών ο κ. Βενιζέλος και ο κ. Σόιμπλε συμφώνησαν την αναδιάρθρωση του χρέους όταν αλλάξει ο κεντρικός τραπεζίτης και κυρίως ότι θα γινόταν σε δύο φάσεις. Όπως εξήγησε, συμφώνησαν ότι δεν μπορούμε να εξαλείψουμε ένα κολοσσιαίο χρέος μονομιάς.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά δε, επρόκειτο για ένα μυστικό που θα μπορούσε να τινάξει στον αέρα την ευρωζώνη, την ελληνική οικονομία και τις αγορές, προκαλώντας τεράστιο κύμα κερδοσκοπίες. Και ως εκ τούτου ήταν ύψιστης σημασίας να μείνει μυστικό.
Έτσι, στην πρώτη φάση αποφασίστηκε το κούρεμα του 21% το οποίο στη συνέχεια ανέβηκε στο 50%, με τον κ. Βενιζέλο να τονίζει ότι χωρίς την ομάδα του Τσαρλς Νταλάρα δεν θα είχαμε τη θετική αντίδραση του ιδιωτικού τομέα, ενώ οι ίδιοι είχαν διαπραγματευτούν πολιτικά με τους Γερμανούς. Στάθηκε επίσης σε κάποιους τεράστιους "καταναγκασμούς" που είχαν ως ελληνική πολιτική ηγεσία, σημειώνοντας ότι έπρεπε να δώσουμε εξηγήσεις στη Βουλή στην κοινωνία, στα ασφαλιστικά ταμεία, στους ομολογιούχους.
Ολόκληρη η συζήτηση:
(από capital.gr)