Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η Ελληνική Δημοκρατία το μακρινό 1928 ρύθμισε τη δόμηση εντός και εκτός σχεδίου με το πρωτοποριακό για Ευρωπαικά δεδομένα Π.Δ. 23-10-1928: Περί καθορισμού των όρων και περιορισμών της εντός και εκτός της ζώνης των πόλεων κ.λ.π. του Κράτους ανεγέρσεως οικοδομών.
Ο σοφός νομοθέτης απαγόρευσε την ανέγερση κατοικίας «εκτός σχεδίου» - αυτονόητη αρχή κάθε οργανωμένου κράτους - εκτός από την περίπτωση που αυτή, αποτελούσε την κατοικία του δραστηριοποιούμενου, στις εν λόγω περιοχές, επαγγελματία γεωργού, κτηνοτρόφου και εν γένει, στην ύπαιθρο απασχολούμενου. Ο λόγος προφανής: Η κατοικία εντάσσεται στον πολεοδομικό σχεδιασμό του κράτους και αποτελεί προιόν οργανωμένης παρέμβασης δημιουργίας των απαραίτητων συνοδευτικών υποδομών. Δρόμοι, δίκτυα, πλατείες, σχολεία, λατρευτικοί χώροι αλλά και κρατικές δομές ασφαλείας και υγείας.
Με τα χρόνια, το Διάταγμα άρχισε να ξηλώνεται την δεκαετία του ΄60, εισάγοντας την γνωστή και δημοφιλή πλέον έννοια της εκτός σχεδίου κατοικίας για να καλύψει τις ραγδαία αυξανόμενες ανάγκες εξοχικής κατοικίας μιας νέας μεσαίας τάξης που απολάμβανε τους καρπούς της μετεμφυλιακής ανάπτυξης. Το κράτος, αντί της θέσπισης περιοχών δευτερεύουσας/εξοχικής κατοικίας με ανάλογο σχεδιασμό υποδομών, θεώρησε φθηνότερο να αναθέσει στους οικοπεδούχους το άγος της κατοικίας αυτής και να απόσχει από κάθε διαδικασία εξυπηρέτησης, εισάγοντας την αρτιότητα των 4 στρεμμάτων. Πρωτοφανής καινοτομία στον ανεπτυγμένο κόσμο.
Η ζήτηση όμως ηταν πολύ μεγαλύτερη και κοινωνικά ευρύτερη των δυνατοτήτων απόκτησης των 4 στρεμμάτων και έτσι άρχισε να «ξηλώνεται και αυτό το πουλόβερ» με τις κατά καιρούς εκπτώσεις-παρεκκλίσεις, τους οικοπεδικούς συνεταιρισμούς και τέλος την αυθαίρετη δόμηση.
Έτσι δημιουργήθηκαν οι αυθαιρετουπόλεις σε ακατάλληλες και επικίνδυνες περιοχές σε δάση και λαγκάδια στην Αττική, αλλά και πλησίον μεγάλων πόλεων. Η φωτογραφία του 1960 των οικισμών της εκλογικής Περιφέρειας των «Υπολοίπων Αττικής» σε σύγκριση με το σήμερα είναι ενδεικτική και αποκρουστική.
Κάθε απόπειρα μετά την μεταπολίτευση, από τον Μάνο έως τον Τρίτση, για την εκ των υστέρων πολεοδομική ανασυγκρότηση και τον έλεγχο του φαινομένου κατέρρευσε κάτω από τη διαχρονική πίεση του πελατειακού κράτους που ενεθάρρυνε την αυθαιρεσία, επιτρέποντας συναλλαγές με κατατμήσεις και ακατάλληλα οικόπεδα, έχοντας ανοίξει τον δρόμο στους μικροϊδιοκτήτες να επιβάλλουν δικαιωματικά την δόμηση.
Με τα χρόνια οι αυθαιρετουπόλεις «μπήκαν στο σχέδιο» -άλλος καινοφανής όρος που υποκαθιστά την πολεοδόμηση. Κυριολεκτικά μπήκαν στο σχέδιο, δεν εντάχθηκαν σε σχεδιασμό, δεν εισφέρθηκε γη, δεν άνοιξαν δρόμοι, δεν χαράχτηκαν δίκτυα. Οικισμοί «νόμιμοι» μεν, τριτοκοσμικοί δε. Αστικές κατοικίες σε υποδομές παραγκουπόλεων.
Το κερασάκι στην τούρτα της αυθαιρεσίας, ήταν όταν οι παρυφές των νομιμοποιημένων οικισμών άρχισαν να αποκτούν μια ακόμα νέα γενιά αυθαίρετων στην ώσμωση δάσους και οικισμού. Οι πρόσφατες πυρκαγιές μας γνωστοποίησαν την ύπαρξη δεκάδων οικισμών αγνώστων λοιπών στοιχείων θυμάτων της πύρινης λαίλαπας.
Αυτές οι κατοικίες καίγονται πρώτες κάθε χρόνο. Χρήζουν προστασίας; Χρήζουν αποκατάστασης; Η ίσως είναι η αφορμή η όποια αποζημίωση να συνοδεύεται με την απόσυρσή τους -μήνυμα ότι “ the party is over”. Αφορμή μιας πολεοδομικής κανονικότητας.
Τα συμπεράσματα δικά σας…
* Από kreport.gr