Σε αυτή, οι ερευνητές εξέτασαν σε βάθος τις μεταβολικές συμπεριφορές και πραγματοποίησαν μετρήσεις των PFAS σε ανθρώπινα έμβρυα. Διαπίστωσαν ότι τα έμβρυα που εκτίθενται σε PFAS έχουν αλλοιωμένο μεταβολισμό και ηπατική λειτουργία ακόμη και πριν από τη γέννηση, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μεταβολικών ασθενειών, όπως ο διαβήτης, στην ενήλικη ζωή.
«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο προτεινόμενος από την ΕΕ περιορισμός των PFAS είναι σήμερα πιο σημαντικός από ποτέ», δήλωσε την Τρίτη ο Génon Jensen, διευθυντής της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Health and Environment Alliance (HEAL). Η HEAL τάσσεται υπέρ μιας ευρέως περιοριστικής πρότασης που ελαχιστοποιεί τις παρεκκλίσεις για όλες τις μη βασικές χρήσεις των PFAS και παρουσιάστηκε πέρυσι.
«Βλέπουμε ότι τα PFAS έχουν πιθανότατα μεγάλο αντίκτυπο στον μεταβολισμό γεγονός που υποδηλώνει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων ασθενειών αργότερα στη ζωή του ανθρώπου», δήλωσε ο Matej Orešič, καθηγητής ιατρικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Örebro της Σκωτίας και δεύτερος συντονιστής της μελέτης.
Τα PFAS είναι μια μεγάλη, πολύπλοκη ομάδα συνθετικών χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο από τη δεκαετία του 1950. Οι δεσμοί άνθρακα-φθορίου, ένας από τους ισχυρότερους χημικούς δεσμούς στην οργανική χημεία, προσδίδουν στα PFAS χρήσιμες ιδιότητες για να κάνουν τα προϊόντα αντικολλητικά ή απωθητικά λεκέδων υδροαπωθητικά, και ελαιοαπωθητικά.
Ωστόσο, τα PFAS παραμένουν στο περιβάλλον, γι’ αυτό και αναφέρονται ως «χημικές ουσίες για πάντα».
Οι ουσίες αυτές μολύνουν το νερό και το έδαφος και προκαλούν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία, όπως ηπατική βλάβη, διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος και ορισμένες μορφές καρκίνου. Μπορούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη αναπαραγωγή και να βλάψουν την ανάπτυξη των εμβρύων ή να παρέμβουν στο ορμονικό σύστημα ως ενδοκρινικοί διαταράκτες.
Μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο Örebro και το Πανεπιστήμιο του Aberdeen μελέτησε 78 έμβρυα που υποβλήθηκαν σε εθελούσια έκτρωση μεταξύ της 12ης και 19ης εβδομάδας και θεωρήθηκαν ουσιαστικά υγιή.
«Βρήκαμε PFAS στα συκώτια των εμβρύων και, δυστυχώς, τα αποτελέσματα παρέχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η έκθεση σε αυτές τις χημικές ουσίες στη μήτρα επηρεάζει το αγέννητο παιδί», δήλωσε ο Paul Fowler συν-επικεφαλής της μελέτης από το Πανεπιστήμιο του Aberdeen.
«Εκείνα που εκτίθενται σε υψηλότερα επίπεδα PFAS έχουν αλλοιωμένο μεταβολισμό και ηπατική λειτουργία πολύ πριν από τη γέννηση», πρόσθεσε.
Οι ερευνητές θεωρούν πιθανό ότι τουλάχιστον ορισμένες από αυτές τις επιδράσεις θα είναι μόνιμες και πιθανότατα θα αυξήσουν τον κίνδυνο μεταβολικών ασθενειών στην ενήλικη ζωή. Οι πιθανές επιπτώσεις των PFAS είναι παρόμοιες με τις αλλαγές που συμβαίνουν ως αποτέλεσμα μεταβολικών ασθενειών όπως ο διαβήτης και το λιπώδες ήπαρ.
«Οι αλλαγές στον κεντρικό μεταβολισμό μπορούν να επηρεάσουν βαθιά ολόκληρο το σώμα. Ειδικότερα, οι αλλαγές κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής ανάπτυξης μπορεί να έχουν μακροχρόνιες συνέπειες για τη μελλοντική υγεία», δήλωσε ο Orešič.
Η καθολική απαγόρευση των PFAS από την ΕΕ βρίσκεται ακόμη στα σκαριά
Σχεδόν ακριβώς πριν από ένα χρόνο, η Δανία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Σουηδία και η Νορβηγία, που δεν είναι μέλος της ΕΕ, πρότειναν την απαγόρευση σε ολόκληρη την ΕΕ πάνω από 10.000 PFAS στο πλαίσιο του κανονισμού για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τον περιορισμό των χημικών προϊόντων (REACH).
Οι φορείς που υπέβαλαν τον φάκελο πρότειναν την απαγόρευση της παρασκευής, χρήσης και διάθεσης στην αγορά των PFAS με μια γενική μεταβατική περίοδο 18 μηνών μετά την έναρξη ισχύος. Υπάρχουν αρκετές ειδικές και χρονικά περιορισμένες παρεκκλίσεις για συγκεκριμένες χρήσεις με βάση τη διαθεσιμότητα εναλλακτικών λύσεων και κοινωνικοοικονομικές αξιολογήσεις για συγκεκριμένους τομείς.
«Υπάρχει μια γενική παρέκκλιση για τη χρήση [των PFAS] ως δραστική ουσία στη φυτική παραγωγή, τα βιοκτόνα και τα φάρμακα», δήλωσε ο Peter van der Zandt, διευθυντής διαχείρισης κινδύνων στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (ECHA) στους ευρωβουλευτές τον Ιούνιο, τονίζοντας ότι δεν πρόκειται για «γενική απαγόρευση».
Από τις 7 Δεκεμβρίου, η πρόταση αναλύεται από τις επιτροπές κοινωνικοοικονομικής ανάλυσης (SEAC) και αξιολόγησης κινδύνων (RAC) του ECHA, οι οποίες εξετάζουν τώρα τα 5.642 σχόλια που έλαβαν από ιδιώτες και οργανισμούς κατά τη διάρκεια της εξάμηνης διαβούλευσης που διήρκησε έως το Σεπτέμβριο σχετικά με τον καθολικό περιορισμό των PFAS.
Αυτός δεν είναι ο πρώτος περιορισμός των «χημικών ουσιών για πάντα». Στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για τα χημικά προϊόντα, η Επιτροπή δήλωσε ότι δεσμεύεται να καταργήσει σταδιακά τη χρήση των PFAS στην ΕΕ, εκτός εάν η χρήση τους είναι απαραίτητη για την κοινωνία.
Υπάρχουν αρκετά PFAS που έχουν ήδη απαγορευτεί βάσει του κανονισμού REACH. Επιπλέον, μια πρόταση περιορισμού για το υπερφθοροεξάνιο-1-σουλφονικό οξύ (PFHxS) βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο και ελπίζεται ότι θα εγκριθεί έως το τέλος του 2024 ή τις αρχές του 2025.
Μια άλλη πρόταση περιορισμού αφορά τους αφρούς πυρόσβεσης, οι οποίοι, όσον αφορά τις εκπομπές στο περιβάλλον, αποτελούν σημαντική πηγή PFAS.
Συγκριτικά, οι κανονισμοί για τα PFAS είναι λιγότερο αυστηροί στην Κίνα, όπου ασθένειες όπως η παιδική παχυσαρκία και ο διαβήτης έχουν εκτοξευθεί στα ύψη τα τελευταία χρόνια. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα PFAS και άλλες περιβαλλοντικές χημικές ουσίες μπορεί να είναι μία από τις αιτίες αυτής της αύξησης, αναφέρεται στο δελτίο τύπου του Πανεπιστημίου Örebro.
«Μια σύνδεση είναι πολύ πιθανή. Και μπορεί να αποδειχθεί ότι η έκθεση σε επιβλαβείς χημικές ουσίες έχει συγκρίσιμο ή και μεγαλύτερο αντίκτυπο από τον τρόπο ζωής, όταν πρόκειται για ορισμένες ασθένειες», κατέληξε ο Orešič.
euractiv.gr