Στη Μοϊράνα, μια μικρή βιομηχανική πόλη της Νορβηγίας στην άκρη του Αρκτικού Κύκλου, ένα εργοστάσιο στέκεται άδειο και ημιτελές στο χιονισμένο λυκόφως, μνημείο μιας ανεκπλήρωτης οικονομικής ελπίδας. Η εταιρεία ηλεκτρικών μπαταριών Freyr βρισκόταν στη διαδικασία κατασκευής αυτής της τεράστιας εγκατάστασης όταν ψηφίστηκε το 2022 το σαρωτικό νομοσχέδιο για το κλίμα της κυβέρνησης Μπάιντεν.
Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού (ΙRA) υποσχέθηκε περίπου 369 δισ. δολάρια σε φοροελαφρύνσεις και επιχορηγήσεις για την τεχνολογία καθαρής ενέργειας μέσα στην επόμενη δεκαετία. Τα κίνητρά του για την παραγωγή μπαταριών στις ΗΠΑ ήταν τόσο γενναιόδωρα που τελικά οδήγησαν τη Freyr να εγκαταλείψει τις εγκαταστάσεις της στη Νορβηγία και να επεκταθεί στην Τζόρτζια των ΗΠΑ. H αλλαγή πλεύσης είναι συμβολική μιας παγκόσμιας διαμάχης, καθώς οι χώρες αγωνίζονται για τις εταιρείες και τις τεχνολογίες που θα διαμορφώσουν το μέλλον της ενέργειας. Ο κόσμος έχει οδηγηθεί από δεκαετίες έμφασης στον ιδιωτικό ανταγωνισμό σε μια νέα εποχή ανταγωνιστικής βιομηχανικής πολιτικής, στην οποία οι χώρες προσφέρουν ευνοϊκούς κανονισμούς και δημόσιες επιδοτήσεις για να προσελκύσουν πράσινες βιομηχανίες.
Η Μοϊράνα αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του ανταγωνισμού που βρίσκεται σε εξέλιξη. Προσπαθεί να καθιερωθεί ως «πρωτεύουσα» της πράσινης ενέργειας στη Νορβηγία, οπότε η απόφαση της Freyr να αποχωρήσει ήρθε ως πλήγμα. Εκτός από την εγγύτητά της σε βασικά ορυκτά και το βιομηχανικό εργατικό δυναμικό, η πόλη προσφέρει φθηνή και πράσινη ενέργεια χάρη στην υδροηλεκτρική ενέργεια που τροφοδοτείται από το λιώσιμο του χιονιού, την απορροή των παγετώνων και τους καταρράκτες που διασχίζουν τα απόκρημνα βουνά της.
Οι τοπικές αρχές αρχικά ήλπιζαν ότι το εργοστάσιο θα μπορούσε να προσελκύσει χιλιάδες υπαλλήλους και νέους κατοίκους στην πόλη των 20.000, που παλεύει με τη γήρανση του πληθυσμού. Αντίθετα, η Freyr απασχολεί σήμερα περίπου 110 άτομα στο τοπικό ερ-* γοστάσιο, που επικεντρώνεται στην τεχνολογική ανάπτυξη. Οι επιπτώσεις εκτείνονται πέρα από τη Μοϊράνα. Υπάρχει μια αυξανόμενη αίσθηση ότι τόσο η Ε.Ε. όσο και η Νορβηγία, η οποία δεν είναι επίσημο μέλος αλλά ακολουθεί πολιτικές της Ε.Ε., θα μπορούσαν να μείνουν πίσω στο «σπριντ» για καθαρή ενέργεια. Η πρόσφατη στροφή προς πιο προστατευτικές πολιτικές, που στοχεύουν στην οικοδόμηση εθνικών βιομηχανιών, έχει δημιουργήσει «πονοκέφαλο» στην Ε.Ε., η οποία βλέπει τις αρχές του δίκαιου και ανοιχτού εμπορίου ως κρίσιμες για το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Ανησυχίες ότι οι ευρωπαϊκές χώρες μένουν πίσω στο «σπριντ» για καθαρή ενέργεια.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")