Την στιγμή κατά την οποία η τιμή του πετρελαίου υποχωρεί ημέρα με την ημέρα, - ήδη κινείται γύρω στα 90 δολάρια το βαρέλι – μεγάλες πετρελαιοπαραγωγικές χώρες όπως το Ιράν αρχίζουν να ανησυχούν για το αντίκτυπο που οι μειωμένες τιμές θα έχουν στην οικονομία τους. Με το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών του να βασίζεται στο πετρέλαιο το Ιράν έχει κάθε λόγο να επιδιώκει τιμές άνω των 100 δολαρίων το βαρέλι, «ένα πλαφόν το οποίο θεωρούμε την κατώτατη αποδεκτή τιμή», όπως δήλωσε πρόσφατα ο υπουργός πετρελαίων της χώρας κ. Gholam Hussein Nozari.
Όμως η διατήρηση των διεθνών τιμών πετρελαίου σε ένα υψηλό επίπεδο δεν εξαρτάται από το Ιράν ή ακόμη και από τον ίδιο τον OPEC, ο οποίος έχει ήδη αρχίσει να μειώνει την παραγωγή του, προεξοφλώντας μειωμένη ζήτηση συνέπεια της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης. Εν όψει των νέων δυσκολιών που αντιμετωπίζει πλέον η αγορά πετρελαίου, το Ιράν, ολοένα και περισσότερο τους τελευταίους 12 μήνες, επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στην αξιοποίηση των τεράστιων αποθεμάτων φυσικού αερίου που διαθέτει. Αυτά υπολογίζονται στα 28,13 τρισεκ. m3 και αντιστοιχούν στο 15,5% των παγκόσμιων αποθεμάτων και είναι δεύτερα σε μέγεθος μετά από αυτά της Ρωσίας. Αυτά όμως δεν έχουν μέχρι στιγμής αξιοποιηθεί επαρκώς εάν κρίνουμε από τις απειροελάχιστες σημερινές εξαγωγές, που περιορίζονται στα 5.0 BCM μέσω αγωγού προς την Τουρκία.
Σε συνέδριο που οργανώθηκε πρόσφατα στην Τεχεράνη (3/4 Οκτωβρίου) με θέμα τις Ιρανικές εξαγωγές φυσικού αερίου αναδείχθηκαν τα σημαντικά προβλήματα αλλά και οι ευκαιρίες που υπάρχουν στον τομέα του φυσικού αερίου. Με σημερινή παραγωγή 130 BCM’s τον χρόνο σχεδόν όλο το αέριο που παράγεται χρησιμοποιείται εγχώρια τόσο για επανέγχυση στα πηγάδια πετρελαίου (κάτι που είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της ροής σε υψηλά επίπεδα) και για την παραγωγή ηλεκτρισμού και την κάλυψη αναγκών στην βιομηχανία και τον οικιακό τομέα. Εντός των κόλπων της ισλαμικής κυβέρνησης παρατηρείται μία διάσταση απόψεων για το εάν ένας εξαγωγικός προσανατολισμός στην περίπτωση του φυσικού αερίου αποτελεί την καλύτερη δυνατή λύση για την αξιοποίηση του στο πλαίσιο της ακολουθούμενης οικονομικής πολιτικής. Σύμφωνα με αυτήν την σχολή σκέψης το φυσικό αέριο πρέπει να χρησιμοποιείται στο μέγιστο δυνατό βαθμό για την ενίσχυση της βιομηχανίας, στην παραγωγή φθηνών και ανταγωνιστικών προϊόντων με την παράλληλη δημιουργία θέσεων εργασίας καθώς και για την αύξηση της παραγωγής πετρελαίου.
Με στόχο την αύξηση της παραγωγής αερίου στο επίπεδο των 600 BCM μέχρι το 2025 είναι φανερό ότι θα υπάρχει αρκετό φυσικό αέριο για να ικανοποιηθούν εξ’ ίσου οι ανάγκες της εσωτερικής αγοράς αλλά και να υποστηριχθούν σημαντικές εξαγωγές.
Τα εξαγωγικά σχέδια του Ιράν για το φυσικό αέριο, τα οποία και μελετώνται από την Ιρανική Εταιρεία Εξαγωγών Αερίου, την NIGEC, θυγατρική της πανίσχυρης ΝΙΟC, καλύπτουν χερσαίες εξαγωγές μέσω αγωγών αλλά και δια θαλάσσης μέσω LNG. Αυτήν την στιγμή μελετώνται εξαγωγές προς Ανατολάς, μέσω του αγωγού IPI (Ιράν – Πακιστάν – Ινδία) ο οποίος είναι πλέον εξαιρετικά πιθανό να ανασχεδιαστεί για σύνδεση με την Κίνα στα Β.Α σύνορα του Πακιστάν, και προς Δυσμάς, δηλαδή την Ευρώπη, τόσο μέσω του υφιστάμενου αγωγού Tabriz – Erzerum όσο και με την κατασκευή ενός νέου μεγάλου αγωγού (56 ιντσών), ο οποίος θα διασχίζει την Τουρκία και θα φθάνει στα Ελληνο – Τουρκικά σύνορα στον Έβρο. Ο νέος αυτός αγωγός που ανακοινώθηκε για πρώτη φορά στο πρόσφατο συνέδριο, γνωστός ως Persia Pipeline, αποτελεί την Ιρανική απάντηση στον αγωγό Nabucco, η βιωσιμότητα του οποίου, σύμφωνα με Ιρανικές πηγές, είναι αδύνατη χωρίς Ιρανικό αέριο (βέβαια όπως ανακοινώθηκε στο συνέδριο, επίσης για πρώτη φορά, ο συντονιστής του έργου η Αυστριακή OMV, ευρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την Gazprom ώστε ένα μέρος των αναγκών των 30 BCM του αγωγού να καλυφθούν από Ρωσικό αέριο).
Παράλληλα η NIGEC μελετά την αξιοποίηση του τεράστιου πεδίου αερίου South Pars για την παραγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου και την εξαγωγή μεγάλων ποσοτήτων μέσω πλοίων LNG. Αυτήν την στιγμή έχουν διαμορφωθεί τρία ξεχωριστά έργα βάσει συμφωνιών που έχουν υπογραφεί με διεθνείς εταιρείες αλλά και με την NIOC. Στο έργο Pars συμμετέχουν οι Petrobras και η Total, στο Persia η Shell και η Repsol ενώ στο Ιράν LNG η Ιρανική NIOC. Αυτή την στιγμή μόνο το Ιράν LNG ευρίσκεται σε εξέλιξη με ένα 10% του έργου να έχει ολοκληρωθεί και με προοπτική να ξεκινήσει η παραγωγή το 2014 το ενωρίτερο. Τα άλλα δύο έργα, το Pars και Persia, έχουν προς στιγμή παγώσει κυρίως λόγω των οικονομικών κυρώσεων που έχουν επιβληθεί από τα Ηνωμένα Έθνη λόγω του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.
Όπως έγινε γνωστό από τον πρόεδρο της NIGEC κ. Seyed Reza Kasaei-Zadeh μέσα στους επόμενους μήνες πρόκειται να ξεκινήσει η παραγωγή αερίου από τα τμήματα 6,7 και 8 του πεδίου South Pars ενώ εντός του 2009 θα έχουν ολοκληρωθεί τα τμήματα 9 και 10. Η αυξημένη αυτή παραγωγή από το πεδίο South Pars σε πρώτη φάση θα κατευθυνθεί προς την κάλυψη των διαρκών αυξανόμενων εγχώριων αναγκών, αλλά παράλληλα θα αυξηθεί το συνολικό επίπεδο παραγωγής το οποίο σημαίνει ότι πολύ σύντομα θα υπάρξουν επαρκείς ποσότητες για την κάλυψη εξαγωγικών συμβολαίων προς Τουρκία (5 BCM) και Ευρώπη (βλέπε συμφωνία NIGEC – EGL για 5,5 BCM).