Οι εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών ΒΡ και Shell είχαν συγκροτήσει καρτέλ στη διακίνηση της βενζίνης και ως εκ τούτου είναι καταδικαστέες. Αυτό απεφάνθη το απόγευμα της περασμένης Πέμπτης η πλειοψηφία της Ολομέλειας της Επιτροπής Ανταγωνισμού, όπου καταμετρήθηκαν οι διαθέσεις των μελών της. Τυπικά, όπως λέγεται, η απόφαση δεν έχει εκδοθεί, επί της ουσίας όμως η πλειοψηφία των μελών της επιτροπής απεφάνθη ότι οι δύο εταιρείες κατά την άσκηση της εμπορικής τους δραστηριότητας είχαν συγκροτήσει καρτέλ στη διαμόρφωση των τιμών της βενζίνης.
Αν και στη συνεδρίαση της Πέμπτης δεν έγινε συζήτηση για το ύψος των προστίμων που ως εκ τούτου θα επιβληθούν, ωστόσο έγκυρες πηγές που είναι σε θέση να έχουν άριστη γνώση των τεκταινομένων εκτιμούν ότι το διαμορφωθέν κλίμα οδηγεί στην επιβολή υψηλών προστίμων. Υπολογίζουν μάλιστα ότι το ύψος τους θα κυμανθεί περίπου στα όρια των προστίμων που είχαν προταθεί στην εισήγηση του 2005, δηλαδή ίσως υπερβούν ακόμη και τα 100 εκατ. ευρώ συνολικά. Η υπόθεση ΒΡ- Shell εκκρεμεί ως θέμα στην Επιτροπή Ανταγωνισμού από το 2003. «Το Βήμα» στις 6 Νοεμβρίου του 2005 είχε αποκαλύψει τη σχετική εισήγηση της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού, σύμφωνα με την οποία προτείνονταν η καταδίκη των δύο εταιρειών για τη συγκρότηση καρτέλ και η επιβολή προστίμου ύψους άνω των 107 εκατ. ευρώ.
Η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού ερεύνησε το τραγελαφικό και διαχρονικό φαινόμενο που παρατηρείται στην ελληνική αγορά να υπάρχουν «φθηνοί» και «ακριβοί» νομοί. Ετσι λοιπόν έπειτα από περίπου διετή έρευνα η Γενική Διεύθυνση της ανεξάρτητης αρχής κατέληξε στη διαπίστωση- και εισηγήθηκε προς την Ολομέλεια- ότι οι δύο μεγαλύτερες εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών στην ελληνική αγορά συμφωνούν μεταξύ τους- όχι μόνο εν τοις πράγμασι, αλλά και τυπικά- τις εκπτώσεις που παρέχουν στους βενζινοπώλες έτσι ώστε τεχνητά οι λιανικές τιμές των καυσίμων να παραμένουν υψηλές στους λεγόμενους ακριβούς νομούς της χώρας. Και φυσικά οι ίδιες να κερδίζουν περισσότερα...
Στην προκειμένη περίπτωση από το ύψος των παρεχομένων εκπτώσεων από τις εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών προς τους πρατηριούχους υγρών καυσίμων εξαρτάται αν ένα καύσιμο θα πωλείται σε υψηλή ή χαμηλή τιμή προς τους καταναλωτές. Διαπιστώθηκε λοιπόν από την έρευνα ότι υπάρχει παγιωμένη κατάσταση που «έχουν διαμορφώσει και συντηρούν» οι ΒΡ και Shell υπενθυμίζεται ότι η πρώτη κατέχει 16,5% και η δεύτερη το 17,5% της αγοράς. Και γι΄ αυτόν τον λόγο τότε η Γενική Διεύθυνση εισηγήθηκε στην Ολομέλεια να επιβληθεί πρόστιμο ύψους 57.069.709 ευρώ στην ΒΡ και 50.713.337 ευρώ στη Shell.
Ειδικότερα στην εισήγηση αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «στην αγορά εμπορίας καυσίμων παρατηρείται μια παγιωμένη κατάσταση, στην οποία ο ανταγωνισμός φαίνεται να μη λειτουργεί ομαλά.Ορισμένοι νομοί παραμένουν ανεξήγητα “ακριβοί” για όλες τις εταιρείες εμπορίας σε αντίθεση με γειτονικούς (όμορους) νομούς,χωρίς αυτό να μπορεί να δικαιολογηθεί στη βάση του μεταφορικού κόστους, αφού πρόκειται για γειτονικούς νομούς. Εξάλλου το μεταφορικό κόστος διαφέρει από εταιρεία σε εταιρεία,καθώς αυτές διαθέτουν κατά κανόνα σε διαφορετικά σημεία της επικράτειας ιδιόκτητους αποθηκευτικούς χώρους».
Κατά τη γραμματεία «την παγιωμένη αυτή κατάσταση έχουν διαμορφώσει και συντηρούν οι δύο μεγάλες πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας, ΒΡ και Shell. Οι υπόλοιπες εταιρείες,που με εξαίρεση την ΕΚΟ-ΕΛΔΑ έχουν παρουσία σε συγκεκριμένους η καθεμία νομούς,παρ΄ ότι έχουν εκεί όπου δραστηριοποιούνται μια μικρή πτωτική επίδραση στις τιμές,δεν είναι σε θέση να αλλάξουν ουσιαστικά τα δεδομένα.Πρέπει να επισημανθεί ότι αυτές οι εταιρείες διαθέτουν κεφάλαια εξαιρετικά χαμηλότερα από αυτά των παραπάνω πολυεθνικών εταιρειών,οι οποίες έχουν τη δυνατότητα- αν αισθανθούν ότι η θέση τους απειλείται- να καταπνίξουν χωρίς απώλειες την όποια προσπάθεια αλλαγής του σκηνικού από μια μικρή εταιρεία».
Ωστόσο «σχετικά με την τιμολογιακή πολιτική των δύο πολυεθνικών εταιρειών ΒΡ και Shell,οι τελικές τιμές πώλησης στους πρατηριούχους του κάθε νομού διαμορφώνονται από την αρχική (χονδρική) τιμή πώλησης και από τις παρεχόμενες εκπτώσεις. Παρατηρείται όμως ότι,ενώ οι αρχικές (χονδρικές) τιμές έχουν μικρή διαφοροποίηση ανά νομό,οι εκπτώσεις αντίθετα παρουσιάζουν σημαντικές διακυμάνσεις μεταξύ των νομών. Δηλαδή ο βασικός παράγοντας που διαμορφώνει τις τελικές τιμές πώλησης στους πρατηριούχους είναι οι εκπτώσεις. Γι΄ αυτόν τον λόγο η εκπτωτική πολιτική τους είναι συνυφασμένη με την τιμολογιακή πολιτική τους,αποτελώντας, με απλά λόγια,“δύο όψεις του ιδίου νομίσματος”».
Ο Νομός Θεσπρωτίας είναι ο «ακριβότερος» νομός της Ελλάδας στην πώληση του πετρελαίου κίνησης. Σε αυτόν τον νομό οι δύο εταιρείες είναι ουσιαστικά τα «αφεντικά». Δίνουν τις χαμηλότερες εκπτώσεις στους πρατηριούχους, παρά το γεγονός ότι αυτοί έχουν πολύ υψηλή κατανάλωση. Αποδεικνύεται κατ΄ αυτόν τον τρόπο ότι το ύψος των εκπτώσεων δεν αποτελεί συνάρτηση των πωλήσεων. Ποιο είναι το «μυστικό»; Σύμφωνα με την εισήγηση, «ο Νομός Θεσπρωτίας χαρακτηρίζεται από υψηλή κατανάλωση πετρελαίου κίνησης,δεδομένου ότι το λιμάνι της Ηγουμενίτσας αποτελεί σημαντικό διαμετακομιστικό κέντρο φορτηγών οχημάτων,καθώς συνδέει διά θαλάσσης την Ελλάδα με την Ιταλία.Επειδή μάλιστα οι τιμές των καυσίμων στην Ιταλία είναι σημαντικά υψηλότερες,λόγω διαφορετικής φορολόγησης,όλα τα οχήματα που πρόκειται να επιβιβασθούν σε πλοίο για την Ιταλία είναι φυσικό να έχουν γεμάτα ντεπόζιτα.Για τον ίδιο λόγοτα οχήματα που αποβιβάζονται στην Ηγουμενίτσα έχουν άδεια ντεπόζιτα και πρέπει να εφοδιαστούν με καύσιμα (χαμηλότερη ελληνική τιμή) σε σύντομο χρόνο για τη συνέχιση του ταξιδιού τους. Επίσης μπορεί να υποστηριχθεί ότι τόσο ο Νομός Ιωαννίνων όσο και ο Νομός Κορινθίας διέπονται από ολιγοπωλιακές συνθήκες».
Καταπέλτης η εισήγησηΗ εισήγηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού είναι καταπέλτης για την εμπορική πολιτική των δύο εταιρειών. Τονίζει ότι «οι εκπτώσεις των δύο πολυεθνικών εταιρειών (σ.σ. ΒΡ και Shell) παρουσιάζουν συγκεκριμένη (σταθερή) σχέση σε τρία ευρύτερα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας που περιλαμβάνουν τη Μακεδονία,την Κεντρική και τη Νότια Ελλάδα.Σύμφωνα με τα παραπάνω, η αντιστοιχία στις εκπτώσεις ανά νομό των εν λόγω εταιρειών και επομένως οι διαφορές στις καθαρές χονδρικές τιμές δεν μπορεί να οφείλονται παρά μόνο στην ανταλλαγή πληροφοριών και στη μεταξύ τους συνεννόηση. Σε αυτό το συμπέρασμα οδηγεί και το γεγονός ότι οι εκπτώσεις των εταιρειών είναι κατά κανόνα αδιαφανείς».
(Από την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 18/10/2008)