Διαβάζοντας τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης θα μπορούσε να νομίσει κανείς ότι το θέμα των δασμών στα αυτοκίνητα αποτελεί ουσιαστικά εσωτερική υπόθεση των ΗΠΑ και ότι ο Ντόναλντ Τραμπ απλώς υιοθετεί οικονομική πολιτική που δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ψηφοφόρων του.
Εν χορώ, τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης επικαλούνται οικονομολόγους και αναλυτές οργανισμών και επενδυτικών κολοσσών για να ενημερώσουν τους Αμερικανούς πόσο ασύμφορη είναι για αυτούς η απόφαση που έλαβε ο πρόεδρός τους μέσα στην εβδομάδα να επιβάλει δασμούς 25% σε όλα τα εισαγόμενα αυτοκίνητα: η Goldman Sachs προβλέπει πως οι τιμές των αυτοκινήτων στις ΗΠΑ θα αυξηθούν κατά 5.000 έως 15.000 δολ. αν παραμείνουν σε ισχύ οι δασμοί, η Cox Automotive, αμερικανική εταιρεία υπηρεσιών στον κλάδο των αυτοκινήτων, προβλέπει ότι θα αυξηθούν κατά 3.000 δολ. οι τιμές όσων αυτοκινήτων παράγονται εντός ΗΠΑ και κατά 6.000 δολ. όσων εισάγονται από τον Καναδά και το Μεξικό, η S&P Global Mobility εκτιμά πως τα αυτοκίνητα θα γίνουν απρόσιτα για τόσο μεγάλη μερίδα Αμερικανών, ώστε εφεξής οι πωλήσεις τους θα είναι μειωμένες κατά ενάμισι εκατομμύριο κάθε χρόνο σε σύγκριση με τις πωλήσεις του 2024. Και οι αυτοκινητοβιομηχανίες παραδέχονται πως δεν μπορούν να απορροφήσουν το 25% και θα επιβαρύνουν τους επίδοξους αγοραστές.
Οι παρενέργειες των δασμών και της πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ στην αμερικανική οικονομία βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος για τους Αμερικανούς οικονομολόγους, που επανέρχονται τελευταία στις προειδοποιήσεις για τον κίνδυνο ύφεσης στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου συνεπεία της πολιτικής του Τραμπ. Δεν πρόκειται όμως για εσωτερική υπόθεση των ΗΠΑ, αλλά ίσως για την πιο αιχμηρή έως τώρα εξέλιξη στο μέτωπο του εμπορικού πολέμου. Και έρχεται σε μια στιγμή που η Ε.Ε. επιχειρεί να αντιμετωπίσει χρόνιες παθογένειές της και να ενισχύσει την οικονομία της για να ανταγωνιστεί τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να προχωρήσει τελικά στην επιβολή των δασμών έχει προκαλέσει αναβρασμό σε Ευρώπη και Ασία, με τις αυτοκινητοβιομηχανίες πρωτίστως της Γερμανίας αλλά και της Ιαπωνίας να προεξοφλούν πτώση των πωλήσεών τους στην καίρια αγορά της υπερδύναμης, πλήγμα στα έσοδά τους και αντίστοιχο πλήγμα στις οικονομίες των χωρών τους.
Η Γερμανία, η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομία που αγωνίζεται να απεγκλωβιστεί από την ύφεση με μια ιστορική για τα δεδομένα της χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής της και πρωτοφανή αύξηση των δημοσίων δαπανών, βλέπει τον ζωτικό κλάδο των αυτοκινητοβιομηχανιών της να δέχεται νέο πλήγμα. Το λόμπι των γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών, η VDA, ζήτησε εσπευσμένα από την Ε.Ε. να διαπραγματευτεί με την Ουάσιγκτον για να βρεθεί λύση στο θέμα των δασμών, τους οποίους χαρακτήρισε «μοιραίο χτύπημα στο ελεύθερο εμπόριο». Σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών JATO Dynamics, οι τρεις εμβληματικές αυτοκινητοβιομηχανίες της Γερμανίας, Volkswagen, Mercedes-Benz και BMW, αντιπροσωπεύουν το 73% των εξαγωγών ευρωπαϊκών αυτοκινήτων στις ΗΠΑ, όταν η συνολική αξία των ευρωπαϊκών αυτοκινήτων που εξήχθησαν στις ΗΠΑ έφτασε το περασμένο έτος στα 38,4 δισ. ευρώ. Και οι εκτιμήσεις των ίδιων των αυτοκινητοβιομηχανιών είναι τουλάχιστον δυσοίωνες καθώς οι Porsche AG και Mercedes-Benz υπολογίζουν πως οι ζημίες από τους δασμούς μπορεί να φτάσουν στα 3,4 δισ. ευρώ και να εξαφανίσουν το ένα τέταρτο των εσόδων τους το επόμενο έτος. Σε ό,τι αφορά την BMW ακόμη και πριν από την ανακοίνωση περί των δασμών είχε προειδοποιήσει πως η διαφαινόμενη κλιμάκωση στο διεθνές εμπόριο είναι πιθανόν να της προκαλέσει ζημία ύψους ενός δισ. δολ.
Η Ε.Ε. απειλεί με αντίποινα όπως και η Κίνα, ενώ έχουν προηγηθεί σε αυτούς τους τόνους οι ηγεσίες του Μεξικού και του Καναδά, όπου έχει εκδηλωθεί ένα πρωτοφανές κίνημα καταναλωτικού πατριωτισμού των Καναδών με εκτεταμένο μποϊκοτάζ στα αμερικανικά προϊόντα. Και οι κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες αναζητούν εναλλακτικές αγορές στις χώρες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής, ενώ εξακολουθούν να εξετάζουν και πάλι τη δυνατότητα της ανάθεσης μέρους της παραγωγής τους σε άλλες χώρες για να παρακάμψουν τους δασμούς. Μάταιες οι προσπάθειες, όχι μόνον επειδή η κυβέρνηση Τραμπ επιβάλλει δασμούς σε όλες ανεξαιρέτως τις εισαγωγές αυτοκινήτων, αλλά πρωτίστως επειδή η αμερικανική αγορά αποδεικνύεται τελικά αναντικατάστατη για όλες τις βιομηχανίες ανά τον κόσμο. Εν ολίγοις, αν η πρώτη φάση του εμπορικού πολέμου στην πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ προκάλεσε ανακατατάξεις στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές, η τελευταία αυτή φάση του αναμένεται αναπόφευκτα να αλλάξει διαρθρωτικά το παγκόσμιο εμπόριο, προκαλώντας λαίλαπα αντιποίνων και ένα τσουνάμι μέτρων προστατευτισμού. Η ανησυχία αποτυπώθηκε, άλλωστε, στην πτώση που σημειώνουν τις τελευταίες δύο ημέρες οι μετοχές των αυτοκινητοβιομηχανιών στις ευρωπαϊκές και τις ασιατικές αγορές.
Αλώβητη αναμένεται να μείνει η Tesla του Μασκ
Την Πέμπτη, την ώρα που οι μετοχές των αυτοκινητοβιομηχανιών υποχωρούσαν θεαματικά –έως και πάνω από 5% πτώση για ορισμένες από τις μεγαλύτερες γερμανικές– μία μόνον μετοχή του κλάδου σημείωνε άνοδο 0,4%. Ηταν η μετοχή της Tesla, της αυτοκινητοβιομηχανίας του Ελον Μασκ, νυν συμβούλου του Αμερικανού προέδρου και επικεφαλής του υπουργείου Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας. Η άλλοτε καινοτόμος αυτοκινητοβιομηχανία, σήμερα σαφώς λιγότερο, ενός πάλαι ποτέ επικεντρωμένου στις επιχειρήσεις του επιχειρηματία, δεν αναμένεται να πληγεί παρά μόνον οριακά από τους δασμούς 25% που αποφάσισε να επιβάλει ο Αμερικανός πρόεδρος σε όλες στις εισαγωγές αυτοκινήτων. Και ο λόγος είναι ότι η παραγωγή και η εφοδιαστική αλυσίδα της Tesla είναι ως επί το πλείστον στις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τη συμβουλευτική Bernstein, το 61% των πωλήσεων της Tesla στις ΗΠΑ έχει παραχθεί στις ΗΠΑ και μόνον το 22% προέρχεται είτε ως παραγωγή είτε συναρμολόγηση από το Μεξικό, το 7% από τον Καναδά και το 3% από την Κίνα. Οπως υπογραμμίζουν οι αναλυτές της Bernstein, η αυτοκινητοβιομηχανία του Μασκ όχι απλώς θα αποφύγει το πλήγμα από τους δασμούς, αλλά θα επωφεληθεί, καθώς θα είναι η μόνη που δεν θα χρειαστεί να ανεβάσει τις τιμές. Τη διαπίστωση αυτή εξέφρασε και ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος, ενώ υποστήριξε πως ο Ελον Μασκ δεν τον συμβούλεψε τίποτε σχετικά με τους δασμούς στα αυτοκίνητα και φυσικά ότι δεν του ζήτησε ποτέ καμία χάρη σε σχέση με τις επιχειρήσεις του. Προσφάτως, όμως, πολλά στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ υπερασπίστηκαν την Tesla, εγκαινιάζοντας άμεσα έρευνες σχετικά με τις επιθέσεις σε μονάδες παραγωγής της εταιρείας, ή ακόμη και αγοράζοντας τη μετοχή της που έχει υποχωρήσει 40% από τον Δεκέμβριο έως σήμερα εν μέσω των αντιδράσεων κατά του Μασκ και των μαζικών απολύσεων στο αμερικανικό δημόσιο. Ο ίδιος ο Τραμπ, άλλωστε, έχει προ καιρού δηλώσει ότι θα αγοράσει ένα όχημα της Tesla.
Από την πλευρά του, ο Μασκ υποστήριξε το αντίθετο, δηλώνοντας ότι «στην πραγματικότητα θα επηρεαστούν οι τιμές ορισμένων τμημάτων της Tesla που προέρχονται από άλλες χώρες και το κόστος δεν είναι αμελητέο». Πράγματι, η Tesla εισάγει μπαταρίες λιθίου από την Contemporary Amperex Technology της Κίνας, καθώς και εξαρτήματα των αυτοκινήτων από χώρες όπως η Νότια Κορέα, η Ιαπωνία και το Μεξικό. Το πρόβλημά της όμως είναι η αρνητική εικόνα του Μασκ και η ταύτισή του με τον Τραμπ που επηρεάζει αρνητικά τις πωλήσεις και τη μετοχή της στις ΗΠΑ αλλά και σε χώρες της Ε.Ε. και στον Καναδά.
Δεν ζήτησε καμία χάρη ο Μασκ
«Δεν μου ζήτησε ποτέ ώς τώρα καμία χάρη σε σχέση με τις επιχειρήσεις του». Με αυτήν την κατηγορηματική φράση αντέκρουσε ο Ντόναλντ Τραμπ την κριτική ότι υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων ανάμεσα στην εξέχουσα θέση που κατέχει ο Ελον Μασκ στην κυβέρνησή του και στην ιδιότητά του ως διευθύνοντος συμβούλου της Tesla.
38,4
δισ. ευρώ ήταν η συνολική αξία των ευρωπαϊκών οχημάτων που εξήχθησαν στις ΗΠΑ το 2024.
Μεγάλη επιβάρυνση
Η Χίλντεγκαρντ Μιούλερ, πρόεδρος του λόμπι των γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών VDA, προειδοποίησε ότι «οι δασμοί συνεπάγονται μεγάλη επιβάρυνση για τις εταιρείες καθώς και για τις αλληλένδετες εφοδιαστικές αλυσίδες της αυτοκινητοβιομηχανίας», προσθέτοντας πως η απόφαση Τραμπ θα έχει «αρνητικό αντίκτυπο για τους καταναλωτές και ιδιαιτέρως στην Αμερική».
73%
του συνόλου των ευρωπαϊκών οχημάτων που εξάγονται στις ΗΠΑ είναι των τριών μεγάλων γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών Volkswagen, Mercedes-Benz και BMW.
Ντόμινο επιπτώσεων
Εξηγώντας ότι οι δασμοί μπορεί να αφορούν όλες τις αυτοκινητοβιομηχανίες, ο Καρλ Μπράουερ, αναλυτής της iSeeCars, τόνισε πως «όλες οι αυτοκινητοβιομηχανίες που πωλούν οχήματα στις ΗΠΑ προμηθεύονται εξαρτήματα και ανταλλακτικά από διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες και πολλές εταιρείες της εφοδιαστικής τους αλυσίδας είναι από την Κίνα».
(από την εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»)