Ο πρόεδρος της Κομισιόν, Μανουέλ Μπαρόζο, παρουσίασε χθες δέσμη μέτρων για την ανόρθωση των πραγματικών οικονομιών των 27 κρατών-μελών, με τη διοχέτευση στις οικονομίες τους 200 δισ. ευρώ τα δύο επόμενα χρόνια (1,5% του κοινοτικού ΑΕΠ).
Από τους πόρους αυτούς, 170 δισ. ευρώ (1,2% του κοινοτικού ΑΕΠ) θα διατεθούν από τους εθνικούς προϋπολογισμούς και τα υπόλοιπα 30 δισ. ευρώ θα προέλθουν από κοινοτικούς πόρους (κοινοτικός προϋπολογισμός 14,4 δισ. ευρώ και Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων 15,6 δισ. ευρώ).
Τα μεγέθη αυτά, βέβαια, αφορούν προτάσεις της Επιτροπής και θα πρέπει να εγκριθούν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, κατά τη Σύνοδο Κορυφής της 11ης Δεκεμβρίου.
Σύμφωνα με όσα ανακοινώθηκαν χθες, από τον κοινοτικό προϋπολογισμό θα εκταμιευτούν νωρίτερα 6,3 δισ. ευρώ από τα διαρθρωτικά ταμεία (η Ελλάδα μπορεί να ελπίζει ότι από αυτό το ποσό θα μπορούσε να λάβει 400-500 εκατ. ευρώ), 500 εκατ. ευρώ από τα κονδύλια ανάπτυξης πανευρωπαϊκών οδικών δικτύων και 500 εκατ. ευρώ από άλλα επιμέρους προγράμματα.
Επιπλέον 2,1 δισ. ευρώ θα αποδεσμευτούν από υπάρχοντα προγράμματα, για την ανάπτυξη βιομηχανίας οικολογικών αυτοκινήτων και φιλικών στο περιβάλλον βιομηχανιών και κατοικιών.
Ο κοινοτικός προϋπολογισμός, τέλος, θα διαθέσει επιπλέον 5 δισ. ευρώ στο «γρήγορο ίντερνετ» (broadband) και για υποδομές στις μεταφορές. Η ΕΤΕπ επιπροσθέτως των δανείων 30 δισ. ευρώ προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έχει ήδη ανακοινώσει, θα διαθέσει στην οικονομία 15,6 δισ. το 2009 και το 2010.
Στοχευμένα μέτρα
Τα μέτρα λοιπόν, θα πρέπει να είναι άκρως στοχευμένα, προσωρινά και, κυρίως, συντονισμένα - ένα σημείο στο οποίο επέμεινε ιδιαίτερα ο αρμόδιος επίτροπος κ. Αλμούνια, ιδίως για τις χώρες της Ευρωζώνης, καθώς αν δεν υπάρξει συντονισμός, κινδυνεύει η αξιοπιστία του ευρώ.
Προτείνεται, επίσης, η εφαρμογή μιας προσωρινής χαλάρωσης με «ευλυγισία και ευκαμψία» των διατάξεων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, που περιορίζει σήμερα τα δημοσιονομικά ελλείμματα.
Τα εθνικά σχέδια ανόρθωσης της οικονομίας μπορούν να διαρκέσουν το πολύ δύο χρόνια (2009-2010), στη διάρκεια των οποίων τα δημοσιονομικά ελλείμματα θα μπορούν να υπερβούν το ανώτατο επιτρεπτό όριο του 3% του ΑΕΠ - πιθανότατα κατά 0,5 ποσοστιαία μονάδα.
Στη συνέχεια, από το 2011, οι εθνικές κυβερνήσεις θα πρέπει να εστιάσουν και πάλι τις προσπάθειές τους στη δημοσιονομική εξυγίανση. Κάτι που, πάντως, εμπειρογνώμονες του ΟΟΣΑ αλλά και των Βρυξελλών θεωρούν αρκετά δύσκολο, εκτιμώντας ότι τα ελλείμματα δεν θα επιστρέψουν σε επίπεδα χαμηλότερα του 3% πριν από το 2015.
Η Κομισιόν προτείνει, επίσης, την προσωρινή αύξηση των επιδομάτων ανεργίας και την επιμήκυνση του χρόνου που αυτά διατίθενται, καθώς και την αύξηση των ενισχύσεων προς νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα.
Για τις επιχειρήσεις, η Επιτροπή εισηγείται μείωση εργοδοτικών εισφορών για τους χαμηλόμισθους εργαζομένους και χορήγηση δανείων με επιδοτούμενο επιτόκιο ή κρατικές εγγυήσεις.
ΦΠΑ
Η Κομισιόν κάνει μεν αναφορά, αλλά δεν στέκεται ιδιαίτερα στη μείωση του συντελεστή ΦΠΑ και οπωσδήποτε δεν ισχυρίζεται ότι αυτή θα πρέπει να ισχύσει παντού. Επιμένει, όμως, στην πρότασή της να έχει εγκριθεί μέχρι τον Μάρτιο οδηγία μείωσης του ΦΠΑ για υπηρεσίες που απασχολούν μεγάλο αριθμό εργαζομένων όπως λ.χ. είναι τα καφενεία, εστιατόρια, ξενοδοχεία κ.λπ.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, πάντως, τα μέτρα δεν είναι εύκολο να εφαρμοσθούν, κάτι που παραδέχθηκε χθες και ο κ. Αλμούνια, λέγοντας ότι υπάρχουν χώρες με μικρό περιθώριο δράσης - αναφορά που θεωρήθηκε ότι αφορά κυρίως την Ελλάδα, την Ιταλία και την Ιρλανδία.
Ειδικά για την Ελλάδα, μια τόνωση της ζήτησης θα στρέψει την ελληνική οικονομία σε αύξηση των εισαγωγών και λιγότερο σε αύξηση της παραγωγής. Αν τηρηθεί η πρόταση της Κομισιόν, το 1,2% του ελληνικού ΑΕΠ ισοδυναμεί με περίπου 3 δισ. ευρώ. Υπάρχει όμως σκεπτικισμός κατά πόσο μπορεί να διασφαλιστεί από το Ελληνικό Δημόσιο, την ώρα μάλιστα που το κόστος δανεισμού αυξάνεται με το άνοιγμα των spreads.
Απασχόληση
Η Κομισιόν προτείνει την προσωρινή αύξηση των επιδομάτων ανεργίας και την επιμήκυνση του χρόνου που αυτά διατίθενται, καθώς και την αύξηση των ενισχύσεων προς νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα. Για τις επιχειρήσεις, εισηγείται μείωση των εισφορών για τους χαμηλόμισθους.
Τρισέ: Είμαστε έτοιμοι για νέα μείωση επιτοκίων
Με τον πλέον επίσημο τρόπο άνοιξε, χθες, ο δρόμος για νέα μείωση των ευρωπαϊκών επιτοκίων. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ζαν Κλοντ Τρισέ, παραδέχτηκε χθες ότι «είμαστε έτοιμοι για μία μείωση των επιτοκίων». Εσπευσε, όμως, να προσθέσει ότι πολλά θα εξαρτηθούν από τις νεότερες εκτιμήσεις των αναλυτών της ΕΚΤ, που θα δημοσιοποιηθούν επίσης μετά τη συνεδρίαση της Πέμπτης.
Βάσει των εκτιμήσεων αυτών, η διοίκηση της ΕΚΤ θα αποφασίσει για το εύρος της μείωσης. Το διασημότερο, ίσως, «γεράκι» της τράπεζας, ο Γερμανός Άξελ Βέμπερ, υποστήριξε χθες ότι «η υποχώρηση των πληθωριστικών πιέσεων δημιουργεί άπλετο χώρο για την ευρωπαϊκή νομισματική πολιτική, τον οποίο σκοπεύουμε να αξιοποιήσουμε».
Πληθωρισμός
Μόλις, όμως, οι οικονομίες της ευρωζώνης επιστρέψουν σε τροχιά ανάπτυξης, η ΕΚΤ θα πρέπει να αυξήσει εξίσου γρήγορα τα επιτόκια, για να αποφευχθούν νέες πληθωριστικές πιέσεις.
Τα κορυφαία στελέχη της ΕΚΤ δεν συνηθίζουν να μιλούν τόσο ανοικτά για τις μελλοντικές τους αποφάσεις. Ίσως οι χθεσινές δηλώσεις σχετίζονται με την έκκληση της Κομισιόν για μείωση επιτοκίων: στη Φραγκφούρτη προτιμούν να φανεί ότι επιλέγουν οι ίδιοι την επόμενη κίνηση και δεν ακολουθούν τις οδηγίες των Βρυξελλών.
Στην ίδια κατεύθυνση οδηγούν και τα τελευταία στοιχεία για το τιμάριθμο, που ίσως υποχωρήσει ακόμα στο 2,2% τον Νοέμβριο.
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ" 27/11/2008)