Tου Ανδρέα Ζούλα
Δεν ήταν καθόλου επιτυχής η ιδέα να τεθεί στο προοίμιο του Ευρωσυντάγματος η Θουκυδίδειος αποστροφή για το πολίτευμα των Αθηναίων:
Και όνομα μεν, διά το μη ες ολίγους, αλλ’ ές πλείονας οικείν δημοκρατία κέκληται.
Ο Περικλής στον Επιτάφιο εκθειάζει το πολίτευμα που είχε δημιουργήσει η Αθήνα, την μοναδική και ανεπανάληπτη άμεση Αθηναϊκή Δημοκρατία. Αυτό ακριβώς το οποίο, αναγκαστικά, δεν μπορούσε ποτέ να είναι η σύγχρονη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, όπως διαμορφώθηκε στην Ευρώπη.
Πολύ περισσότερο, η προαναφερόμενη φράση του Περικλέους – Θουκυδίδη δεν μπορεί ούτε κατ’ αναλογία να χρησιμοποιηθεί για το πολίτευμα του Ευρωσυντάγματος. Όπου κυριολεκτικώς το νοημά της αντιστρέφεται. Διότι αυτό που συμβαίνει με το πολίτευμα του Ευρωσυντάγματος είναι ότι και δεν στηρίζεται στους πολλούς, άλλα και εκφράζεται και λειτουργεί διά των ολιγίστων. Αν θέλουμε να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους πρέπει προηγουμένως να δούμε την πραγματικότητα:
Η Ευρώπη των «έξι» αρχικά, των «10» ή των «12» αργότερα, των «15» μετέπειτα και των «25» τώρα, σε επίπεδο θεσμικής οργανώσεως ένα μείζον πρόβλημα είχε. Το δημοκρατικό έλλειμμα.
Λύεται άραγε το πρόβλημα αυτό με το Ευρωσύνταγμα που υποτίθεται ότι προωθούν οι «15» ως εν δυνάμει Πολίτευμα των «25» ή των οσωνδήποτε χωρών-μελών αύριο; Δεν χρήζει απαντήσεις το ερώτημα, όπως δεν θα έχρηζε το ερώτημα αν το έλλειμμα είναι δυνατόν να αντιμετωπισθεί με το χάος. Αλλά υπάρχει ένα άλλο ερώτημα στο οποίο πρέπει να δοθεί απάντηση:
Γιατί παρ’ όλα αυτά τα οφθαλμοφανή συνεχίζεται η συζήτηση για ένα τέτοιο Σύνταγμα, που εξαφανίζει την έννοια της λαϊκής κυριαρχίας;
Η απάντηση είναι σκληρή. Δεν υπάρχει ούτε μία ηγετική πολιτική φυσιογνωμία στην Ευρώπη που να μπορεί να πει αυτό που λέει ο απλός πολίτης. Ότι δηλαδή αυτά που εισηγείται το Ευρωσύνταγμα όχι μόνον είναι ανεφάρμοστα, αλλ’ αν τυχόν εφαρμόζονταν κάποτε, αυτό θα αποτελούσε την απαρχή της χειρότερης και πιο σκοτεινής περιόδου για την Ευρώπη και τους κατοίκους της.
Ένας πολιτικός ηγέτης αντάξιος των προσδοκιών των λαών της Ευρώπης, αλλά και των παλαιών οραματισμών για την Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και τελικά Ένωση, αν υπήρχε, θα έλεγε σήμερα:
- Ξεχάστε το Ευρωσύνταγμα. Ας φροντίσουμε να κάνουμε δημοκρατική τη σημερινή συγκρότηση και λειτουργία μας εξανθρωπίζοντας τις υπάρχουσες δομές.
Ας αναλογισθούμε το εξής: Ποιο Κράτος, λαός, ποια κοινωνία σε εθνικό επίπεδο θα ανεχόταν την από πάσης απόψεως απαράδεκτη κατάσταση που ήδη έχει διαμορφωθεί σε Ευρωπαϊκό επίπεδο;
Υπάρχει μια τεράστια, δυσκίνητη, τελείως αποκομμένη από την κοινωνία και ουσιαστικά πολιτικώς ανέλεγκτη γραφειοκρατία στις Βρυξέλλες που αποφασίζει τα πάντα. Αναπτύσσεται συνεχώς και περισσότερο και σε υπηρεσιακό και πολιτικό επίπεδο εις βάρος πάντοτε της δημοκρατικής λειτουργίας. Και πλουσιοπάροχα η ίδια αμειβόμενη υπολογίζει, αποφασίζει και εντέλλεται στις εθνικές Κυβερνήσεις λιτότητα για τους πολίτες που τις εκλέγουν!
Αυτό το παρανοϊκό σχήμα ισχυροποιείται ακόμη περισσότερο με το σχέδιο Ευρωπαϊκού Συντάγματος. Κινδυνεύουμε να περάσουμε σε μια πολιτική κατάσταση, στην οποία καθημερινώς οι έννοιες, αρχές και αξίες που αποτελούν τα συστατικά στοιχεία του δημοκρατικού πολιτεύματος θα διασύρονται. Η λαϊκή κυριαρχία καταλύεται. Και δεν υπάρχει λόγος για τον οποίο θα δέχονταν οι λαοί της Ευρώπης την προοπτική αυτή. Θα το αντιληφθούν άραγε οι σημερινοί Ευρωηγέτες;
(Από την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ 23/06/03)