Ο επικεφαλής του ΟΠΕΚ και υπουργός Πετρελαίου της Αλγερίας, Σακίμπ Χελίλ, προετοίμασε το έδαφος για δραστικές περικοπές στην παραγωγή του «μαύρου χρυσού» - κι αυτό με την ελπίδα να αυξηθεί η τιμή του στα 70 δολάρια το βαρέλι από τα περίπου 45 σήμερα. Δήλωσε ευθαρσώς ότι σε μία μάλλον απροσδόκητη απόφαση θα οδηγηθεί ο ΟΠΕΚ εξαιτίας των συνθηκών. «Εχουμε ήδη διαμορφώσει ένα κονσένσους μεταξύ των χωρών του συνασπισμού, ώστε να προχωρήσουμε σε σημαντική μείωση της παραγωγής», ανέφερε σε συνέντευξή του στο Associated Press.
Ο ίδιος δεν θέλησε να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες, ούτε φυσικά με υπαινιγμούς να δώσει λαβές για προβλέψεις. Προτίμησε να αφήσει τα ερωτήματα να αιωρούνται και να κάνει λόγο για «δραστικές περικοπές». Απλώς ο πρόεδρος του ΟΠΕΚ επικαλέστηκε αναλυτές, οι οποίοι προβλέπουν μειώσεις 2 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα. «Η καλύτερη μέθοδος είναι ο αιφνιδιασμός», παραδέχεται ο κ. Χελίλ. «Η αγορά θα εκπλαγεί και η τιμή του πετρελαίου θα ενισχυθεί από τα σημερινά της χαμηλά επίπεδα».
Περιορισμένη εμβέλεια
Ο Αλγερινός υπουργός, όμως, δεν έχει αυταπάτες. Συνειδητοποιεί ότι το καρτέλ των πετρελαιοπαραγωγικών χωρών δεν ελέγχει, παρά σε περιορισμένη κλίμακα, την αγορά και τις τιμές - ειδικά στις σημερινές συνθήκες κάμψης της παγκόσμιας οικονομίας, η οποία εξ ανάγκης έχει μειώσει τη ζήτηση για πετρέλαιο.
«Δεν πρέπει να ξεχνάμε, άλλωστε, ότι οι χώρες του ΟΠΕΚ δεν καλύπτουν παρά το 40% της παγκόσμιας παραγωγής, οπότε είναι πολύ μικρή η πιθανότητα να μπορέσει να προσαρμόσει την προσφορά στη ζήτηση», δήλωσε ο κ. Χελίλ. «Σε ένα ασταθές σύστημα αντιδράς με τη μέθοδο της δοκιμής και του λάθους». Τον Οκτώβριο ο ΟΠΕΚ είχε ανακοινώσει μείωση παραγωγής 1,5 εκατομμυρίου βαρελιών την ημέρα, αλλά δεν ήταν επαρκής για να ανασχέσει την καθοδική πορεία των τιμών. Η επόμενη σύνοδος του καρτέλ πραγματοποιείται την Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου.
Ανάσχεση ζήτησης
Ο Σακίμπ Χελίλ χρησιμoποιεί μία λογοτεχνική μεταφορά για να περιγράψει το διεθνές σκηνικό. «Η αποκατάσταση των επιπέδων παραγωγής πετρελαίου στη σημερινή κατάσταση παραπέμπει σε καφκικές εικόνες, εφόσον ο ΟΠΕΚ θέλει να συντηρήσει τα έσοδά του, χωρίς να επιδεινώσει την ύφεση στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ», είπε. Επιπλέον, δεν παρέλειψε να αναφερθεί στις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες, οι οποίες δεν ανήκουν στον ΟΠΕΚ. Κυρίως επικεντρώθηκε στη Ρωσία, εκφράζοντας την ελπίδα να λειτουργήσει, όπως εάν ανήκε στον ΟΠΕΚ, και να ορίσει ποσοστώσεις στην παραγωγή της.
l Από την πλευρά της, η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας προβλέπει ότι η ζήτηση για πετρέλαιο θα εισέλθει σε περίοδο ύφεσης εφέτος. Οσο δε για την κατανάλωση, αυτή για πρώτη φορά σε 25 χρόνια θα περισταλεί εξαιτίας της επιδείνωσης στην παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα. Ωστόσο, η ίδια πηγή προβλέπει ότι το 2009 θα υπάρξει ανάκαμψη. Ειδικότερα, η Υπηρεσία εκτιμά ότι η κατανάλωση θα ελαττωθεί κατά 200.000 βαρέλια ημερησίως. Η περιστολή της ζήτησης εστιάζεται κυρίως στις ανεπτυγμένες οικονομίες του ΟΟΣΑ, για τις οποίες προβλέπεται μία μείωση της χρήσης πετρελαίου κατά 3,3%.
Υπό τέτοιες συνθήκες, εάν η τιμή του πετρελαίου παραμείνει σε πολύ χαμηλά επίπεδα -τον Ιούλιο είχε υπερβεί τα 140 δολάρια το βαρέλι- θα πληγούν οι παραγωγικές χώρες και θα οξυνθεί περαιτέρω η παγκόσμια ύφεση. «Σκεφθείτε την προοπτική να πωλείται το πετρέλαιο κάτω από το κόστος παραγωγής και τι θα σημάνει αυτό», υπογράμμισε ο Χελίλ. «Οι πετρελαιοπαραγωγικές χώρες θα αποσύρουν τις επενδύσεις τους από τη διεθνή αγορά και θα περιπέσουν με τη σειρά τους σε ύφεση».
Ειδικά για τη δική του χώρα, την Αλγερία, η σταθερότητα στις αγορές πετρελαίου έχει μείζονα σημασία. Ουσιαστικά όλες οι εξαγωγές της αφορούν ενεργειακούς πόρους. Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο ισοδυναμούν με το 97% επί των συνολικών. Ο 69χρονος υπουργός Σακίμπ Χελίλ επισήμανε ότι ο προϋπολογισμός του 2009 βασίστηκε στην υπόθεση ότι η τιμή του πετρελαίου θα κυμανθεί στα 37 δολάρια το βαρέλι. Εάν υποχωρήσει κι άλλο, τα μεγάλα έργα υποδομής θα πρέπει να περικοπούν.
Ο Σακίμπ Χελίλ έχει διατελέσει και στο παρελθόν πρόεδρος του ΟΠΕΚ, ενώ ως υπουργός συνέβαλε στην απορρύθμιση της αγοράς ενέργειας στην Αλγερία. Φοίτησε στο πανεπιστήμιο του Τέξας και το διδακτορικό του είχε θέμα τη μηχανική του πετρελαϊκού κλάδου. Εργάστηκε στον ιδιωτικό τομέα στις ΗΠΑ και επέστρεψε στην Αλγερία στη δεκαετία του ’70. Τα επόμενα χρόνια διεκπεραίωσε έργα της Παγκόσμιας Τράπεζας σε πολλές χώρες, για να επανακάμψει οριστικά στην Αλγερία το 1999 και να αναμειχθεί στην πολιτική.
Η Ρωσία
Ενδεχομένως το επόμενο κράτος-μέλος του ΟΠΕΚ να μην είναι άλλο από τη Ρωσία. Η δήλωσή ότι είναι έτοιμη να ενώσει τις δυνάμεις της με τον συνασπισμό και να μειώσει την παραγωγή ώθησε ανοδικά τις τιμές του πετρελαίου σχεδόν κατά 4 δολάρια στην αγορά της Νέας Υόρκης στα τέλη της εβδομάδος.
Ο πρόεδρος της χώρας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, εμφανίστηκε πρόθυμος να εντάξει τη Ρωσία στους κόλπους του καρτέλ, αρκεί αυτό να αποβεί προς όφελος των συμφερόντων της. «Οι συνεργάτες μας στον ΟΠΕΚ μάς ζητούν να ακολουθήσουμε συντονισμένη πολιτική», διευκρίνισε. «Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αποτελούν τα βασικά έσοδα της χώρας, οπότε μας ενδιαφέρει να προστατεύσουμε εαυτόν με τη μείωση της παραγωγής, την ένταξή μας σε ευρύτερους σχηματισμούς, καθώς και τη συμμετοχή μας σε νέους οργανισμούς».
Αξίζει να αναφερθεί στο σημείο αυτό ότι η Ρωσία κατατάσσεται στην ίδια βαθμίδα με τη Σαουδική Αραβία, μέλος του ΟΠΕΚ και μεγαλύτερη παραγωγό πετρελαίου στον κόσμο. Η Μόσχα αναμένεται να δημοσιοποιήσει τις προτάσεις της για μείωση της παραγωγής της την Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου, οπότε και θα συμπέσει με την σύνοδο του ΟΠΕΚ.
Παράλληλα, στις ΗΠΑ, ο Στίβεν Τσου, νέος υπουργός Ενέργειας και προσωπική επιλογή του Μπαράκ Ομπάμα, ζητεί ενίσχυση της έρευνας για τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Ο νομπελίστας φυσικός εμμένει στο ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί χωρίς να μετατοπισθεί το κέντρο βάρους από τα ορυκτά καύσιμα στις ήπιες μορφές ενέργειας. Επί του παρόντος διευθυντής του Εθνικού Εργαστηρίου Λόρενς Μπέρκλεϊ στην Καλιφόρνια, προσπαθεί επί σειράν ετών να φέρει κοντά επιστήμονες από ευρύ φάσμα ειδικοτήτων για την εξεύρεση λύσεων. Το εν λόγω Εργαστήριο είναι ένα από τα παλαιότερα του υπουργείου Ενέργειας στις ΗΠΑ και διεξαγάγει πρωτοποριακές έρευνες στα βιοκαύσιμα και την ηλιακή ενέργεια.
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 13/12/2008)