Δύο καθοριστικές κινήσεις προς την επίτευξη ενός στρατηγικού της στόχου, την επέκταση της επιρροής και του μεριδίου αγοράς της στις ενεργοβόρες αγορές της Ασίας, έκανε προ ημερών η Ρωσία: εγκαινίασε την πρώτη μονάδα παραγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου και ταυτοχρόνως, έκλεισε συμφωνία με την Κίνα για την παροχή ρωσικού πετρελαίου τα επόμενα 20 χρόνια. Ο λόγος για το σχέδιο «Σαχαλίνη 2», το οποίο εγκαινιάστηκε μία μόλις ημέρα αφ’ ότου η κρατική πετρελαϊκή εταιρεία Rosneft και η εταιρεία των αγωγών μεταφοράς Tansneft διασφάλισαν δάνειο ύψους 25 δισ. δολαρίων από το Πεκίνο ως αντάλλαγμα για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της κινεζικής οικονομίας τις επόμενες δύο δεκαετίες.
Εξαγωγή σε Ιαπωνία
Η εν λόγω μονάδα, που βρίσκεται στη νήσο του Ειρηνικού Σαχαλίνη, προβλέπεται να καλύπτει το 5% της παγκόσμιας ζήτησης για υγροποιημένο αέριο όταν θα βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία και θα εξαντλεί το παραγωγικό της δυναμικό των 9,6 εκατ. τόνων ετησίως. Εκτιμάται μάλιστα πως η Ιαπωνία, που είναι πρώτη σε εισαγωγές υγροποιημένου αερίου στον κόσμο, θα διασφαλίσει την προμήθεια του 7,2% των εισαγωγών της από τη μονάδα της Σαχαλίνης. Σύμφωνα με τον Βαλερί Νεστερόφ, αναλυτή της χρηματιστηριακής Troika Dialog, πρόθεση της Ρωσίας, της μεγαλύτερης ενεργειακής δύναμης στον κόσμο και δεύτερης σε εξαγωγές πετρελαίου μετά τη Σαουδική Αραβία, είναι να αυξήσει το μερίδιο αγοράς της στην Ασία από 4% που είναι τώρα σε 21% έως και 32% μέχρι το 2030. Ο κ. Νεστερόφ εκτιμά πως τα δύο αυτά βήματα στα οποία προέβη τις τελευταίες ημέρες η Ρωσία είναι καθοριστικά για να διασφαλίσει το 20% με 25% των παγκόσμιων εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου στο μέλλον. Αποτελεί, άλλωστε, μόνιμο σχέδιο της Ρωσίας, η ανεύρεση εναλλακτικών αγορών ενέργειας πέραν της Δύσης και η Κίνα είναι η κύρια αγορά στην οποία στοχεύει για να διοχετεύσει το πετρέλαιο που θα αντλήσει από τη νέα γενιά πετρελαιοπηγών της στην Ανατολική Σιβηρία.
Πολιτική επιρροή
Oπως επισημαίνουν αναλυτές του κλάδου, η στροφή στην Ασία προσφέρει στη Ρωσία όχι μόνον μια εναλλακτική έναντι των αγορών της Δύσης, των οποίων τις ανάγκες σε φυσικό αέριο καλύπτει κατά το 1/4, αλλά και μεγαλύτερη πολιτική επιρροή στους προς ανατολάς γείτονές της. Προκειμένου, πάντως, να παγιώσει τον ρόλο της κύριας πηγής ενέργειας για την Κίνα, την Ιαπωνία και δευτερευόντως για άλλες ασιατικές οικονομίες, η Ρωσία μάλλον θα χρειαστεί τη βοήθεια διεθνών εταίρων που θα διαθέτουν την τεχνογνωσία για την ανάπτυξη σύνθετων σχεδίων άντλησης και διύλισης πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά και την οικονομική δυνατότητα για να φέρουν τέτοια σχέδια εις πέρας.
Υψηλό κόστος
Πάντως, η Ρωσία πρέπει πρώτα να υλοποιήσει σχέδια υποδομής και αύξησης της παραγωγής, το κόστος των οποίων θα μεταβιβαστεί μερικώς στους καταναλωτές. Ειδικότερα, η Transneft πρέπει να ολοκληρώσει τον αγωγό πετρελαίου στον Ειρηνικό από τον οποίο διέρχονται 600.000 βαρέλια ημερησίως και να προβλέψει για τη μεταφορά της μισής ποσότητας από αυτήν στο δίκτυο αγωγών της Κίνας. Σύμφωνα με τους αναλυτές, τα 10 δισ. από τα 25 δισ. που δάνεισε η Κίνα στην Transneft θα επισπεύσουν μεν την ολοκλήρωση του σχεδίου, αλλά καταδεικνύουν ότι η Ρωσία χρειάζεται εξωτερική βοήθεια για να αναπτύξει τα φιλόδοξα ενεργειακά σχέδιά της. Και ίσως χρειαστεί να καταβάλει προσπάθειες για να πείσει τους ενδεχόμενους εταίρους της, όπως η Royal Dutch Shell, που διατηρεί μειοψηφικό πακέτο στο σχέδιο «Σαχαλίνη 2».
Το φθηνό πετρέλαιο «πλήγωσε» τη Ρωσία
Τρεις είναι οι κυριότερες «πληγές» της ρωσικής οικονομίας, σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης Standard & Poor’s. Στην έκθεσή του «Ρωσική οικονομία: H ανατομία μιας κρίσης» αναφέρει ότι οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης, το αυξανόμενο διαθέσιμο εισόδημα και η ζήτηση διαρκώς για καταναλωτικά αγαθά, που είχαν οδηγήσει τον ρυθμό ανάπτυξης μέχρι το 7%, ανετράπησαν ξαφνικά μετά το τέλος του καλοκαιριού του 2008.
Η είσοδος στην κρίση συνέπεσε με την πτώση των τιμών του πετρελαίου και των πρώτων υλών. Κι αυτό ήταν φυσικό, καθώς τα εμπορεύματα αποτελούν το 93% των εξαγωγών της Ρωσίας. Σύμφωνα με την S&P, οι τρεις αδυναμίες είναι οι εξής: Πρώτον, η ρωσική οικονομία δεν προχώρησε σε ριζικές μεταρρυθμίσεις, με αποτέλεσμα να χρηματοδοτείται σχεδόν αποκλειστικά από τις εξαγωγές εμπορευμάτων. Δεύτερον, οι τράπεζες είναι πάρα πολλές, λειτουργούν ως ταμιευτήρια, ενώ χρηματοδοτούν κυρίως το ρωσικό εξωτερικό χρέος και τις κρατικές εταιρείες.
Τέλος, δεν δόθηκε έμφαση στην εκπαίδευση, στα δημογραφικά χαρακτηριστικά της χώρας, αλλά και στην υπερσυγκέντρωση της οικονομικής ζωής στη Μόσχα.
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 07/03/2009)