Εν μέσω βομβαρδισμού αναλύσεων για τις επιπτώσεις της πιστωτικής κρίσης και της φούσκας στην αγορά στέγης, λίγη προσοχή έχει δοθεί στο ρόλο που διαδραμάτισε το πετρελαϊκό σοκ στην τρέχουσα επώδυνη οικονομική κρίση.
Oι περισσότεροι φαίνεται να εκτιμούν ότι η εκτίναξη των διεθνών τιμών του πετρελαίου στα 146 δολ. το βαρέλι τον περασμένο Ιούλιο και η επακόλουθη ταχύτατη αύξηση στην τιμή της βενζίνης δεν ήταν παρά ένας δευτερεύων παράγοντας στη διολίσθηση της αμερικανικής οικονομίας στην ύφεση. Η ιστορία ωστόσο μας έχει δείξει το αντίθετο. Οι πετρελαϊκές κρίσεις του 1973, του 1979 με το ξέσπασμα της ισλαμικής επανάστασης στο Ιράν και του 1990, μετά την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ συνοδεύθηκαν από οικονομικές υφέσεις. Η ύφεση του 2001 είχε επίσης συμπέσει με ταχεία αύξηση των τιμών του πετρελαίου.
Σε πρόσφατη έκθεσή του, ο καθηγητής Οικονομίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, Τζέιμς Χάμιλτον, εξετάζει πώς έχουν επηρεαστεί οι καταναλωτικές δαπάνες από τις αυξανόμενες τιμές ενέργειας και οι αριθμοί τον οδηγούν σε ένα άκρως απροσδόκητο συμπέρασμα: η οικονομική ύφεση του περασμένου έτους μπορεί θεωρητικά να εξηγηθεί σχεδόν αποκλειστικά από την έκρηξη των τιμών του πετρελαίου. Και ο ίδιος παραδέχεται πως δεν είναι λογικό να αποδώσουμε την ύφεση στο πετρελαϊκό σοκ, τονίζοντας ωστόσο ότι αυτό διαδραμάτισε μάλλον μεγαλύτερο ρόλο από όσο μέχρι τώρα πιστεύαμε.
Ένα σενάριο για το πώς συνέβαλε το ράλι των τιμών του πετρελαίου στην κρίση είναι το ακόλουθο. Οι τιμές στην αγορά κατοικιών αυξάνονταν συνεχώς, αλλά η Φέντεραλ Ριζέρβ- υποστηρίζοντας ότι δεν μπορεί να εντοπίσει τις φούσκες ή και ακόμη και αν τις εντοπίσει δεν μπορεί να τις σπάσει- δεν έκανε τίποτα για να τις συγκρατήσει.
Όταν όμως η άνοδος των τιμών του πετρελαίου ήρθε να προστεθεί στους παράγοντες ενίσχυσης των πληθωριστικών πιέσεων, η FED άρχισε να ανεβάζει αισθητά τα επιτόκια. Τα διατήρησε σε υψηλότατα επίπεδα, ακόμη και όταν οι τιμές κατοικιών άρχισαν να καταρρέουν και καθυστέρησε να αντιδράσει με μειώσεις, όταν η κρίση στην αγορά στέγης άρχισε να συνοδεύεται από κρίση στις πιστωτικές αγορές.
(Από την εφημερίδα Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, 06/04/2009)