«Ενας κόσμος χωρίς πυρηνικά όπλα», είναι ο τίτλος του «Economist». Μπορεί κατά το περιοδικό, η ανθρωπότητα να μην πετύχει ποτέ να γίνει ελεύθερη από τα πυρηνικά. Θα γίνει όμως ασφαλέστερη, αν προσπαθήσει να πετύχει την απάλειψή τους, γράφει. Το «Time» συμβουλεύει «Πώς να μη χάσουμε στο Αφγανιστάν». Παραδέχεται ότι οι επιλογές του Ομπάμα στο θέμα αυτό είναι πολύ επικίνδυνες. Το «Newsweek» με τίτλο «Φτηνό πετρέλαιο για πάντα» εξηγεί «γιατί οι τιμές θα συνεχίσουν να πέφτουν και να πέφτουν...».
Υπάρχει η άποψη ότι η πολιτική είναι στενά συνδεδεμένη με τον έλεγχο του νερού, γράφει ο «Economist», αλλά προσθέτει αμέσως ότι η ιδέα αυτή αντίκειται στην εξίσου συνηθισμένη άποψη ότι εφόσον είναι αδύνατο να ζήσουν οι άνθρωποι χωρίς το νερό, θα έπρεπε αυτό να είναι ανθρώπινο δικαίωμα, διαθέσιμο σε όλους και κατά προτίμηση δωρεάν. Ομως το νερό είναι σπάνιο πια και μια τέτοια χρήση του, ως δικαιώματος, απλώς θα το έκανε ακόμα πιο σπάνιο. Πολλοί από τους μεγάλους ποταμούς του κόσμου δεν καταλήγουν πια στη θάλασσα. Σε πολλές πόλεις το νερό δίδεται με δελτίο. Οι ξηρασίες και οι πλημμύρες γίνονται εντονότερες. Αυτά προβλήματα απαιτούν πολιτικές, γράφει ο «Economist». Θα μπορούσε να προκαλέσει κανείς αποτελεσματική χρήση του νερού, αν το χρέωνε, αλλά τέτοιες προσπάθειες έχουν καταστεί πολιτικώς αδύνατες. Μια πιο πρακτική εναλλακτική λύση θα ήταν ίσως το εμπορεύσιμο δικαίωμα χρήσης νερού.
Πρόβλημα η ξηρασία
Κάποτε η ξηρασία ήταν τοπικό φαινόμενο. Τώρα είναι μάλλον εκδήλωση ενός παγκόσμιου προβλήματος. Πολλά από τα προβλήματα με το νερό, γράφει το βρετανικό περιοδικό, έχουν αιτίες παγκόσμιας εμβέλειας, όπως η αύξηση του πληθυσμού, η κλιματική αλλαγή, η αστικοποίηση και κυρίως η αλλαγή του διαιτολογίου των ανθρώπων. Χρειάζονται δύο χιλιάδες λίτρα νερού για να καλλιεργηθεί ένα κιλό λαχανικών και 15.000 λίτρα για να παραχθεί ένα κιλό μοσχαρίσιου κρέατος και οι άνθρωποι τρώνε περισσότερο κρέας. Τα ίδια προβλήματα έχουν και επιπτώσεις παγκόσμιας εμβέλειας. Χωρίς μια νέα «πράσινη» επανάσταση, γράφει ο «Economist», οι αγρότες θα χρειάζονται 60% περισσότερο νερό για να θρέψουν τα δύο δισεκατομμύρια ανθρώπων που θα γεννηθούν από σήμερα ώς το 2025.
Ωστόσο, στη Γη το νερό δεν λείπει. Αντίθετα από άλλα αγαθά, όπως το πετρέλαιο, δεν σώνεται, ανακυκλώνεται συνεχώς, ως βροχή, χιόνι ή ατμός. Κατά μέσον όρο δε οι άνθρωποι χρησιμοποιούν λιγότερο από το ένα δέκατο του νερού που πέφτει ως βροχή ή χιόνι, κάθε χρόνο. Το κεντρικό πρόβλημα είναι ότι τεράστιες ποσότητες νερού κατασπαταλώνται, κυρίως από τους αγρότες. Η Γεωργία χρησιμοποιεί τα τρία τέταρτα του νερού όλου του κόσμου. Στις πόλεις οι άνθρωποι καταναλώνουν 2-3 λίτρα νερό την ημέρα κατά μέσον όρο, αλλά χρησιμοποιούν 2.000-5.000 λίτρα για να φτιάξουν το φαγητό που τρώνε. Επειδή το νερό είναι συνήθως δωρεάν, σε ξηρές περιοχές, όπως η Καλιφόρνια, αναπτύσσονται καλλιέργειες που απαιτούν νερό, όπως το τριφύλλι. Τα σιτηρά, στην Ινδία και στη Βραζιλία καλλιεργούνται με διπλάσιο νερό απ' όσο στην Αμερική και στην Κίνα. Χώρες ξερές, όπως το Πακιστάν, έχουν αναπτυγμένη υφαντουργία, την ώρα που για ένα κιλό ρούχων χρειάζονται 11 τόνοι νερού.
Ακριβό, νερό...
Οι οικονομολόγοι έχουν λύση. Μπορεί να επιβληθεί υψηλή τιμή στο νερό. Οι αγρότες όμως ανθίστανται σθεναρά με το επιχείρημα ότι το νερό είναι δωρεάν, πέφτει από τον ουρανό και δεν ανήκει σε καμία κυβέρνηση. Υπάρχει όμως λύση. Της Αυστραλίας. Εκεί οι αγρότες έχουν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν δωρεάν μια ποσότητα νερού. Μπορούν να πουλήσουν αυτό το δικαίωμα. Αλλά αν χρειαστούν περισσότερο νερό θα πρέπει να το αγοράσουν από κάποιο γείτονα. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργηθεί μια αγορά που όπως όλες ανακατανέμει το νερό στην πιο παραγωγική χρήση. Η Αυστραλία πέρασε τη χειρότερη ξηρασία της την περασμένη δεκαετία. Τα αποθέματα νερού μειώθηκαν στο μισό, σε μερικές γεωργικές περιοχές. Αλλά οι αγρότες της ανταποκρίθηκαν στα σημάδια της αγοράς νερού αλλάζοντας τις καλλιέργειές τους με νέες λιγότερο απαιτητικές σε νερό. Κράτησαν έτσι σταθερή την αξία της παραγωγής τους. Η παραγωγικότητα του νερού διπλασιάστηκε. Το σύστημα αυτό μάλιστα επιβεβαιώνει το δικαίωμα δωρεάν χρήσης νερού που επικαλούνται οι αγρότες. Αυτά τα ανταλλάξιμα δικαιώματα χρήσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν πολύ αποτελεσματικά και σε χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα όπου δεν υπάρχει συστηματικός τρόπος καταμέτρησης του νερού. Βέβαια έχουν και μειονεκτήματα. Η Αυστραλία συνειδητοποίησε ότι οι αγρότες μπορούν να κλέψουν. Στην πραγματικότητα όμως, γράφει ο «Economist», αυτά τα δικαιώματα είναι μια καλή αρχή. Και είναι καλύτερη λύση από την έστω και σποραδική επιβολή δελτίου ή την επαπειλούμενη γιγάντια κρίση. Για να μην αναφερθεί κανείς στο ενδεχόμενο να γίνουμε όλοι υποχρεωτικώς χορτοφάγοι.
(Από την εφημερίδσ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 16/04/2009)