Του Κ. Μπακούρη, τ. Πρόεδρος ΕΛΚΕ
Κατά την πρόσφατη ανακοίνωση του υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών σχετικά με τα καινούργια αναπτυξιακά μέτρα έγινε αναφορά στροφής της κυβέρνησης προς το ιρλανδικό μοντέλο ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, όσον αφορά το μέτρο φορολογικής παγιοποίησης για δέκα χρόνια έχει ερμηνευθεί από πολλούς ότι η κυβέρνηση υιοθετεί το επιτυχημένο μοντέλο της Ιρλανδίας.
Δυστυχώς η ομοιότητα των κινήτρων που εξήγγειλε ο κύριος υπουργός εξαντλήθηκε ακριβώς σε αυτό το μέτρο. Το ιρλανδικό θαύμα δεν βασιζόταν απλώς και μόνο στη φορολογική παγιοποίηση αλλά ήτα ν αποτέλεσμα ενός ολιστικού στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης της χώρας που συμπεριλάμβανε μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα:
- Φορολογική παγιοποίηση για 20 χρόνια και όχι δέκα που εξήγγειλε οκ. Υπουργός.
- Δραστική μείωση του φορολογικού συντελεστή 10% για την περίοδο από 1990 μέχρι το 2010 και όχι 35% που προτείνει η κυβέρνηση.
- Ευκολία εγκατάστασης και διαθεσιμότητα άριστων υποδομών π.χ. έτοιμα βιομηχανικά πάρκα και κτιριακούς χώρους για γραφεία, "state of the art" τηλεπικοινωνίες, ρεύμα, νερό κλπ. Σε προσιτές τιμές. Επίσης μεγάλη ευκολία στην απόκτηση γης για εγκατάσταση εκτός των βιομηχανικών πάρκων για όσους το επιθυμούσαν. Στη χώρα μας η διαδικασία απόκτησης γης είναι χρονοβόρα λόγω έλλειψης κτηματολογίου και συνήθως πανάκριβη. Η απόκτηση γης για τουριστικούς σκοπούς είναι ακόμη πιο δύσκολη και χρονοβόρα διότι απαιτεί μια σειρά αδειοδοτήσεων από ΕΟΤ, ΥΠΕΧΩΔΕ καθώς και τα υπουργεία Γεωργίας, Πολιτισμού και άμυνας ανάλογα με την περίπτωση.
- Εστίαση σε κλάδους της Οικονομίας που ήταν απόρροια των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της χώρας, το σπουδαιότερο των οποίων ήταν η ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού (40% του πληθυσμού κάτω από 24 χρόνια, εκπαιδευμένο, ευέλικτο και σχετικά φθηνό):
* στη φαρμακοβιομηχανία
* στα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας (electronics/computers)
* στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες (financial services)
* στην ηλεκτρονική εμπειρία/services centers.
- Ίδρυση του IDA, ενός δυναμικού και ανεξάρτητου οργανισμού εποπτευόμενου από το υπουργείο Ανάπτυξης και Απασχόλησης υπεύθυνο για την προσέλκυση και υποστήριξη των επενδυτών. Το IDA απασχολεί 300 άτομα και έχει 10 περιφερειακά υποκαταστήματα στο εσωτερικό της χώρας και άλλα 14 γραφεία στο εξωτερικό. Ο ετήσιος προϋπολογισμός το 2002 ήταν 30.2 εκατ. Το αντίστοιχο ΕΛΚΕ είχε προσωπικό 25 ατόμων επί προεδρίας μου και προϋπολογισμό λιγότερο από το ένα δέκατο χωρίς φυσικά υποκαταστήματα ή γραφεία εξωτερικού. Τελευταία έχει ουσιαστικά πάψει τις δραστηριότητες προσέλκυσης.
- Δημιουργία ενός ξεχωριστού οργανισμού (Enterprise Ireland), υπεύθυνο για την προώθηση εξαγωγέων των προϊόντων της χώρας με 40 γραφεία ανά την υφήλιο. Ο δικός μας Οργανισμός δεν πιστεύω ότι έχει την ίδια εμβέλεια.
- Έμφαση στη μελέτη, έρευνα και παρακολούθηση στις διαδικασίες προσέλκυσης, στις αλλαγές που επέρχονται στις αγορές παγκοσμίως, στις επενδυτικές ευκαιρίες σε νέους κλάδους που παρουσιάζονται σε σχέση με τα πλεονεκτήματα , ώστε να διορθώνουν την επενδυτική τους στρατηγική για να έχουν το προβάδισμα έναντι του ανταγωνισμού των άλλων χωρών. Η χώρα μας έχει έλλειμμα μελέτης, έρευνας, παρακολούθησης και επεξεργασίας εθνικού στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης.
- Προτεραιότητα στην υποστήριξη και βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού τους συστήματος, ώστε να ακολουθεί να παράγει ανταγωνιστικό ανθρώπινο δυναμικό που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των επενδυτών. Τα εκπαιδευτικά τους ιδρύματα είναι σε συνεχή επαφή με την επιχειρηματική κοινότητα, πράγμα που δεν έχει ακόμη καθιερωθεί στη χώρα μας.
Συμπερασματικά, η επίτευξη της σύγκλισης με την Ευρωπαϊκή κοινότητα και η υπερσκέλιση στο 122% του μέσου όρου δεν ήταν απλώς το αποτέλεσμα ενός συγκεκριμένου μέτρου αλλά απόρροια ενός στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης με ολική προσέγγιση, ένα σχέδιο καινοτόμο, τολμηρό, για να μην πω δραστικό, ένα σχέδιο που απαιτούσε συντονισμένη, συνεπή μακροχρόνια προσπάθεια. Κάποιοι διατείνονται ότι η Ιρλανδία είναι ειδική περίπτωση διότι τη βοήθησε η γλώσσα και οι προνομιακές σχέσεις με τις ΗΠΑ λόγω των αποδήμων Ιρλανδών. Εγώ δεν συμφωνώ με αυτή τη λογική χωρίς να αμφισβητώ ότι τόσο οι σχέσεις όσο και η γλώσσα έπαιξαν κάποιο ρόλο (το 50% των επενδυτών προέρχονταν από τις ΗΠΑ αλλά το 65% των εξαγωγών κατευθύνονταν προς την Ευρωπαϊκή Κοινότητα ). Η Ιρλανδία, όπως και η Ελλάδα, είναι μι μικρή χώρα και γεωγραφικά περιθωριακή. Η διαφορά από μας είναι η εστίαση στους στόχους, σε στρατηγική και αποτελεσματικό πρόγραμμα υλοποίησης. Εμείς καταναλώνουμε χρόνο και ενέργεια σε αναπτυξιακούς νόμους που δεν εντάσσονται σε ένα εθνικό σχέδιο ανάπτυξης και δεν αντέχουν σε βάθος χρόνου. Θα πρέπει να σταματήσουμε αυτή την πρακτική και να ασχοληθούμε σοβαρά με το που θέλουμε να είμαστε σε 10 χρόνια από σήμερα.. Ο ρυθμός των αλλαγών που επέρχονται γύρω μας επιταχύνεται συνεχώς, γεγονός που πρέπει να μας προβληματίζει και να μας κατευθύνει σε εξίσου δραστικές αλλαγές και καινοτόμες προσεγγίσεις. Βελτιώσεις στον υπάρχοντα νόμο δεν λύνουν το πρόβλημα.
Εφόσον το όραμά μας παραμένει η πραγματική σύγκλιση τότε χρειαζόμαστε ένα στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης με ολική προσέγγιση που να περιλαμβάνει:
- Πρόγραμμα για την άρση όλων των αντικινήτρων και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.
- Μελέτη για την κατανόηση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της χώρας.
- Πρόγραμμα για την βελτίωση της εκπαίδευσης και σύνδεση με την επιχειρηματική κοινότητα.
- Εστίαση σε περιοχές /τομείς που συνάδουν με τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα .
- Αναπτυξιακά κίνητρα που είναι τολμηρά, καινοτόμα και άκρως ανταγωνιστικά
- Προγράμματα που να βοηθούν στο χτίσιμο μιας καινούργιας κουλτούρας όπου η ιδιωτική πρωτοβουλία ανθεί και το επιχειρηματικό κλίμα είναι σημαντικά βελτιωμένο.
(Από την εφημερίδα Καθημερινή, Κυριακή 24//8/03)