Η διαχείριση της ασφάλειας της προσφοράς ενέργειας έναντι της ασφάλειας της ζήτησης, η προσφορά ενεργειακής ασφάλειας στην Ευρώπη και πέραν αυτής και η αποτίμηση του ρόλου των χωρών της ΝΑ Ευρώπης, ως πύλη για την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια και διαφοροποίηση, ήταν τα θέματα που συζητήθηκαν κατά την πρώτη ημέρα του διήμερου συνεδρίου Athens Summit 2009, με τίτλο «Ο δρόμος προς την Κοπεγχάγη».
Μιλώντας στο συνέδριο, ο Δρ. Leo Drollas, αναπληρωτής εκτελεστικός διευθυντής και επικεφαλής οικονομολόγος του Centre for Global Energy Studies, επεσήμανε ότι η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα, παγκοσμίως, ως προς την εξάρτηση από το πετρέλαιο, με ποσοστό 63%, πίσω από το Εκουαδόρ, του οποίου η εξάρτηση ανέρχεται σε 77%.
Ο αντίκτυπος της εκτίναξης των τιμών του αργού στην οικονομική ανάπτυξη συνίσταται στο ότι, το 2008, αφαίρεσε 1% από το παγκόσμιο ΑΕΠ, τόνισε ο Δρ. Drollas, προβλέποντας ότι στο μέλλον μεγαλύτερο ποσοστό της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου θα προέρχεται από τη Μέση Ανατολή και ότι οι διακυμάνσεις των τιμών θα είναι συχνότερες.
Η έκκληση που απηύθυνε προ μηνών ο ΟΠΕΚ για ασφάλεια της ζήτησης είναι «κυνήγι φαντασμάτων», ανέφερε Δρ. Drollas και συνέστησε στον οργανισμό, εάν θέλει να διασφαλίσει τη ζήτηση για πετρέλαιο, να επιδιώξει «πολιτικές που προτρέπουν τους καταναλωτές να καταναλώνουν».
Για τη διαχείριση της ασφάλειας της προσφοράς, ο ίδιος προτείνει την «απο-πολιτικοποίηση» του πετρελαίου και του φυσικού αερίου και την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας, εν γένει. Το μοναδικό βραχυπρόθεσμο πρακτικό μέτρο, το οποίο μπορεί να συντελέσει στην αντιμετώπιση διακοπής της προσφοράς, είναι η διατήρηση επαρκών στρατηγικών αποθεμάτων.
Σε παρέμβασή του στο συνέδριο, ο γενικός διευθυντής του ρωσικού National Security Energy Fund, Δρ. Κονσταντίν Σιμόνοφ, προέβλεψε ότι η οικονομική κρίση θα μειώσει την κατανάλωση ορυκτών καυσίμων μόνο τη διετία 2009-2010. Εκτίμησε, ωστόσο, πιθανή ριζική μεταβολή της αγοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου λόγω της κρίσης, σε αγορά προμηθευτών από αγορά καταναλωτών.
Ο κ. Σιμόνοφ διαπιστώνει ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μια «σταυροφορία» για ενεργειακές πηγές, στην οποία ο αγώνας γίνεται για τις ίδιες περιοχές: την Κεντρική Ασία, τη Ρωσία, το Ιράν και την Αφρική. Σχετικά με τις βλέψεις των Βρυξελλών να διαφοροποιήσουν την τροφοδοσία της Ευρώπης με φυσικό αέριο από το Τουρκμενιστάν, στο πλαίσιο της απεξάρτησης από τη Ρωσία, υπενθύμισε ότι μέσω του αγωγού φυσικού αερίου Central Asian Gas Pipeline – ο οποίος θα λειτουργήσει στο ανώτατο όριο της δυναμικότητας μεταφοράς στα τέλη του 2013 – η Ασγκαμπάτ θα «εκτρέψει» προς την κινεζική ενεργειακή αγορά 17 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου από το πεδίο άντλησης Μαλάι, τα οποία σήμερα κατευθύνονται μέσω Ρωσίας στην ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά.
Από τη σκοπιά του προμηθευτή, η Ρωσία απαντά με διαφοροποίηση των αγορών στη διαφοροποίηση της προσφοράς. Για τη Μόσχα, η οποία έχει τεθεί προ του διλήμματος «Ευρώπη ή Κίνα» ως προς το αργό πετρέλαιο, αυτό μεταφράζεται σε σταδιακή απόδραση από την ευρωπαϊκή αγορά.
Σύμφωνα με τον κ. Σιμόνοφ, ούτε το ρωσικό σχέδιο για τον αγωγό South Stream ούτε το σχέδιο των Βρυξελλών για τον αγωγό Nabucco εξασφαλίζουν διαφοροποίηση της προσφοράς. «Η επίλυση του προβλήματος της Ουκρανίας είναι πολύ φθηνότερη από την κατασκευή του South Stream και του Nabucco», υπογράμμισε.
Στην ανάγκη σαφούς διαφοροποίησης των πηγών προμήθειας ενεργειακών πόρων στάθηκε ο πολιτικός εκπρόσωπος για θέματα ανάπτυξης του ΠΑΣΟΚ, κ. Μιχάλης Χρυσοχοΐδης. Όπως ανέφερε, το σημαντικό πρόβλημα έχει ανακύψει από τη στάση της Τουρκίας και τα συνεπακόλουθα κωλύματα που δημιουργούνται στην απευθείας τροφοδοσία της ελληνικής και της ευρωπαϊκής ενεργειακής αγοράς με φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν. «Δεν μπορεί να δημιουργηθεί άλλο ένα μονοπώλιο, μικρότερο έστω από τη Ρωσία», είπε.
Ο κ. Χρυσοχοΐδης, επεσήμανε επίσης τον κίνδυνο εξάρτησης από φυσικό αέριο, χωρίς να έχουν εξασφαλιστεί συμβόλαια για ποσότητες αυτού του ενεργειακού πόρου, καθώς εκκρεμούν πολλές άδειες για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο.
Ο επικεφαλής για χάραξη Στρατηγικής στη ΝΑ Ευρώπη της GDF Suez South East Europe, Τανγκί Μουλέν Φουρνιέ, τόνισε πως μετά την κρίση του φυσικού αερίου τον περασμένο Ιανουάριο, η διασφάλιση της προσφοράς έχει γίνει στόχος στρατηγικής σημασίας για τις χώρες της ΝΑ Ευρώπης. Αν και η περιοχή εστιάζει σε μεγάλα προγράμματα στον τομέα του φυσικού αερίου, ο κ. Μουλέν Φουρνιέ, αναφέρθηκε σε μικρότερα προγράμματα.
Συγκεκριμένα, εκτιμά ότι η διασφάλιση της προσφοράς φυσικού αερίου μπορεί να επιτευχθεί μέσω των μεγάλων προγραμμάτων (Nabucco, South Stream) αλλά και μέσω μικρών, ρεαλιστικών ταχείας υλοποίησης προγραμμάτων, όπως οι περιφερειακοί αγωγοί διασύνδεσης TGI, Ελλάδας-Βουλγαρίας, Βουλγαρίας-Ρουμανίας και Ουγγαρίας-Ρουμανίας.