Τη σαφώς στενότερη επιτήρηση των τραπεζών προς αποφυγή μελλοντικών κινδύνων όπως εκείνοι που προκάλεσαν την τρέχουσα οικονομική κρίση πρότεινε και επισήμως χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πρώτη προτεραιότητα της οποίας είναι ο έγκαιρος εντοπισμός της συσσώρευσης κινδύνων στο σύστημα.
Οι προτάσεις παρουσιάσθηκαν από τον πρόεδρο της επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο σε περιπετειώδη συνέντευξη Τύπου η οποία διεκόπη για ένα τρίωρο λόγω συναγερμού μετά από έκρηξη στο σύστημα θέρμανσης του κεντρικού κτιρίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτές θα πρέπει να εγκριθούν από τις κυβερνήσεις, όπως όμως το έθεσε ο κ. Μπαρόζο, η ανασυγκρότηση του συστήματος εποπτείας θα γίνει «τώρα ή ποτέ».
Το σκεπτικό των Βρυξελλών είναι ότι αν οι κυβερνήσεις, που παραδοσιακά αρνούνται οι περισσότερες να δεχθούν ευρωπαϊκό «ζουρλομανδύα» εποπτείας δεν το πράξουν τώρα που έχει επέλθει ο Αρμαγεδδών, δεν θα το πράξουν ποτέ. Ωστόσο, οι Βρετανοί έχουν ήδη εκφράσει επιφυλάξεις για τις προτάσεις, που πρωτοεμφανίσθηκαν προ μηνών υπό τη μορφή έκθεσης επιτροπής σοφών υπό τον πρώην διοικητή της κεντρικής Τράπεζας της Γαλλίας, Ζακ ντε Λα Ροζιέρ.
Τα δύο βασικά στοιχεία της πρότασης είναι η δημιουργία δύο κεντρικών οργάνων ανάλυσης του κινδύνου και έγκαιρης προειδοποίησης για ενδεχόμενη αποσταθεροποίηση του συστήματος.
Το πρώτο είναι το «Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου» που θα επιβλέπει τη συνολική λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, προειδοποιώντας για κινδύνους και προτείνοντας διεξόδους. Οπως σημειώνει η Επιτροπή, η ανάγκη ενός τέτοιου οργάνου κατέστη εμφανής στην παρούσα κρίση, η οποία προήλθε από τη διασπορά αδιαφανών αλλά αλληλένδετων εστιών ανάφλεξης σε όλο το σύστημα, που προκάλεσαν αλυσιδωτή κατάρρευση τραπεζών και άλλων χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων σε βαθμό και με τρόπο που μάλλον ουδείς είχε προβλέψει.
Μέλη του Συμβουλίου θα είναι οι κεντρικοί τραπεζίτες των κρατών μελών, οι πρόεδροι των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών τραπεζών, ασφαλίσεων και χρηματαγορών κι ένας εκπρόσωπος της Επιτροπής, υπό την ηγεσία του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Το δεύτερο και πιο άμεσα απαραίτητο όργανο θα είναι, σύμφωνα με την πρόταση, ένα Ευρωπαϊκό Σύστημα Αρχών Εποπτείας που θα έχει ευθύνη την επιτήρηση συγκεκριμένων εταιρειών και όχι του χρηματοπιστωτικού τομέα γενικά. Αυτό θα συγκεντρώσει, ενισχύσει και συντονίσει τα προαναφερθέντα υφιστάμενα όργανα που υπάρχουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την εποπτεία, αντίστοιχα, των τραπεζών, των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και των χρηματαγορών, τα οποία με τη σειρά τους απαρτίζονται από τις εθνικές εποπτικές αρχές. Οπως όμως εξηγεί η Επιτροπή, για πρώτη φορά αυτά τα τρία όργανα θα συντονισθούν πανευρωπαϊκά, ενώ το Σύστημα Αρχών Εποπτείας θα συμπληρώσει τις εποπτικές αρμοδιότητες των εθνικών αρχών με συγκεκριμένες (και πιο περιορισμένες) ευρωπαϊκές αρμοδιότητες.
Σε πρώτη φάση οι προτάσεις αυτές θα υποβληθούν, στο πνεύμα του «τώρα ή ποτέ» για έγκριση από τους ηγέτες των κρατών-μελών της Ενωσης στην προσεχή συνάντησή τους τον Ιούνιο και αν, όπως ελπίζεται, δοθεί το πράσινο φως, θα ακολουθήσουν τον Σεπτέμβριο οι αναλυτικές προτάσεις και τα σχετικά νομικά κείμενα.
Πολλοί αναλυτές στις Βρυξέλλες επισήμαναν ότι αν κάτι λείπει από το πακέτο που παρουσίασε χθες ο Μπαρόζο, αυτό είναι η απλότητα. Ομως γι’ αυτό δεν ευθύνεται τόσο η Επιτροπή όσο, ακριβώς, η απροθυμία των πρωτευουσών να παραχωρήσουν στο κέντρο περαιτέρω αρμοδιότητες σε θέματα εποπτείας.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 28/05/2009)