Με τον Σύνδεσμο Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδας και την Ομοσπονδία Βενζινοπωλών Ελλάδας συναντάται σήμερα ο γενικός γραμματέας του ΥΠ.ΑΝ. κ. Κωστής Μουσουρούλης με φόντο την άνοδο της μέσης τιμής της αμόλυβδης στα επίπεδα του 1 ευρώ στην εγχώρια αγορά αλλά και την μελέτη του ΙΟΒΕ για το «τις πταίει» για την άνοδο των τιμών.
Η συνάντηση στο υπουργείο Ανάπτυξης έχει ως αντικείμενο την ομαλή λειτουργία της αγοράς, ενόψει και των αυξανόμενων μετακινήσεων λόγω της θερινής περιόδου.
Η νομοθετική πρωτοβουλία του ΥΠΑΝ – ταμειακές μηχανές, λειτουργία αυτόματων πωλητών και εκτός ωραρίου λειτουργίας πρατηρίων, κινήσεις απελευθέρωσης του επαγγέλματος των μεταφορέων – αναμένει το άνοιγμα της Βουλής στις 16 Ιουνίου για να οδεύσει προς εφαρμογή.
Ωστόσο, η άνοδος των τιμών στην αγορά είναι μία πραγματικότητα, καθώς η μέση εγχώρια τιμή της αμόλυβδης βενζίνης έχει αυξηθεί από τα 83 λεπτά ανά λίτρο κατά την αρχή του έτους, στα 99,5 λεπτά την προηγούμενη εβδομάδα.
Τις δε τελευταίες 4 εβδομάδες η αύξηση της λιανικής είναι της τάξης του 4,8%, ενώ η διεθνής τιμή της αμόλυβδης, η οποία βεβαίως δεν βαρύνεται με φόρους, είναι αυξημένη κατά 16,5% στην ίδια περίοδο, κάτι που παραπέμπει σε διατήρηση της ανοδικής τάσης στην εγχώρια αγορά.
Χθες, πάντως, σε εκδήλωση του ΙΟΒΕ, ο καθηγητής κ. Άλκης Κορρές παρουσίασε μελέτη με αντικείμενο τις παραμέτρους που διαμορφώνουν τις τιμές των πετρελαιοειδών.
Η διαμόρφωση των τιμών
Είναι χαρακτηριστικές οι ακόλουθες διαπιστώσεις:
· Οι τιμές διυλιστηρίου που διαμορφώνονται στη χώρα μας διαπιστώνεται ότι είναι παραπλήσιες με τις επικρατούσες τιμές στην αγορά Μεσογείου, οπότε είναι ανταγωνιστικές ως προς τις αντίστοιχες τιμές εισαγωγής και προσεγγίζουν το κόστος ευκαιρίας που προκύπτει από τη δυνατότητα εξαγωγής των εγχωρίως παραγόμενων προϊόντων πετρελαίου. Η συγκεκριμένη μέθοδος τιμολόγησης ουσιαστικά αφαιρεί από τα διυλιστήρια τη δυνατότητα να πωλούν με βάση «το κόστος συν το περιθώριο κέρδους» δεδομένου ότι σε περίπτωση χρέωσης από τα διυλιστήρια υψηλότερων τιμών η αγορά μπορεί να καταφύγει σε εναλλακτικές πηγές προμήθειας προϊόντων με βάση τις τιμές της αγοράς, αν αυτές ήταν χαμηλότερες. · Το περιθώριο (premium) που προσθέτουν τα διυλιστήρια στην τιμή που διαμορφώνεται από το μέσο όρο 4-ημερών των τιμών C.I.F. Μεσογείου ανά προϊόν, περιλαμβάνει το κόστος μεταφοράς και αποθήκευσης, το κόστος τήρησης αποθεμάτων ασφαλείας, και κάθε άλλο κόστος που δεν περιλαμβάνεται στην τιμή Platt’s. Η τιμολογιακή πολιτική των διυλιστηρίων ως προς το premium διαπιστώθηκε ότι είναι διαχρονικά σταθερή. Η επιβάρυνση που θέτει το premium (περιλαμβανομένων των φόρων που επιβάλλονται σε αυτό) στην τελική τιμή της αμόλυβδης βενζίνης υποχώρησε από 2% το 2004 σε 1,3% το 2008 λόγω της αύξησης που εμφάνισαν οι τελικές τιμές.
· Οι δασμοί και οι φόροι που επιβλήθηκαν στις τελικές τιμές λιανικής της αμόλυβδης βενζίνης και του πετρελαίου κίνησης την τετραετία 2005-2008 στη χώρα μας διαμορφώθηκαν σε επίπεδα χαμηλότερα σε σχέση με το μέσο όρο της ΕΕ-27, αποτελώντας το 63% και 72% περίπου του αντίστοιχου ύψους του μέσου όρου των 27 κρατών-μελών. Ως αποτέλεσμα οι Έλληνες καταναλωτές απολαμβάνουν από τις χαμηλότερες τελικές τιμές στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
· Το συνολικό μικτό περιθώριο εταιρειών εμπορίας και πρατηριούχων δεν παραμένει σταθερό. Εξαρτάται από την ένταση του ανταγωνισμού και το διαφορετικό τρόπο υπολογισμού του περιθωρίου κέρδους από τις εταιρείες (σε €/λίτρο) και τους πρατηριούχους. Για τον καθορισμό του μικτού περιθωρίου κέρδους οι εταιρείες εμπορίας λαμβάνουν υπόψη παράγοντες όπως: η γεωγραφική τοποθεσία του τελικού σημείου πώλησης και κατά συνέπεια το σχετικό κόστος μεταφοράς, τους όγκους κατανάλωσης ανά προϊόν, τις πιστώσεις προς τους πρατηριούχους, τα διάφορα χρηματοοικονομικά έξοδα, τις επενδύσεις σε εξοπλισμό στα πρατήρια, τις λοιπές παροχές και την εύλογη απόδοση για τα δεσμευμένα κεφάλαια των μετόχων. Το μικτό περιθώριο κέρδους των κατόχων άδειας Λιανικής εξαρτάται κυρίως από τις λειτουργικές δαπάνες (π.χ. ενοίκια, μισθοδοσία, επιχειρηματικό κέρδος κ.λπ.), τον όγκο των πωλήσεων, τα έσοδα από άλλες υπηρεσίες που παρέχουν και το επίπεδο τοπικού ανταγωνισμού.
· Η Ελλάδα εμφανίζει κατά μέσο όρο τιμές λιανικής (προ φόρων) υψηλότερες σε σχέση με το μέσο ευρωπαϊκό όρο, γεγονός που επίσης παρατηρείται σε σύγκριση με την Ισπανία και την Πορτογαλία. Οι τιμές για όλους τους τύπους πετρελαϊκών προϊόντων σε κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης επηρεάζονται από την ποιότητα των προϊόντων, τις ιδιαιτερότητες της κάθε αγοράς, ενώ και η μεθοδολογία μέτρησης (τιμοληψίας) διαφέρει. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει μάλιστα ότι για αυτούς τους λόγους τα συμπεράσματα από τις όποιες συγκρίσεις είναι περιορισμένης ισχύος.
· μια μείωση της τιμής του αργού πετρελαίου κατά 10% θα οδηγήσει κατά μέσο όρο σε μείωση της τιμής της αμόλυβδης κατά 4,5% και 4,3% στο πετρέλαιο κίνησης (εφόσον βεβαίως οι υπόλοιποι παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές, όπως π.χ. οι φορολογικοί συντελεστές και η συναλλαγματική ισοτιμία, παραμείνουν σταθεροί τη συγκεκριμένη περίοδο, υπόθεση ceteris paribus). Αντίστοιχα μια αύξηση κατά 10% στην τιμή της συναλλαγματικής ισοτιμίας ευρώ έναντι δολαρίου (υποτίμηση ευρώ) θα οδηγήσει σε αύξηση της τιμής του ίδιου προϊόντος κατά 3% περίπου. Συνεπώς και από αυτό το στοιχείο επιβεβαιώνεται ότι είναι λανθασμένη η προσέγγιση που συχνά ακολουθείται σύμφωνα με την οποία οι ποσοστιαίες μεταβολές στις τιμές λιανικής και στο αργό πετρέλαιο αναμένεται να έχουν το ίδιο ύψος.
Σε μία περίληψη των συμπερασμάτων της μελέτης, τέλος, ο επιστημονικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής Γιάννης Στουρνάρας σημείωσε ότι οι γραφειοκρατικές και απαρχαιωμένες τελωνειακές διαδικασίες, η λαθρεμπορία και πειρατεία, ο περιορισμός έκδοσης νέων άδειων κυκλοφορίας ιδιωτικής χρήσης βυτιοφόρων, προβλήματα χωροταξικού σχεδιασμού για την εγκατάσταση νέων αποθηκευτικών χώρων και οι περιορισμοί στο ωράριο λειτουργίας των πρατηρίων αποτελούν δυσλειτουργίες οι οποίες επηρεάζουν τη διαμόρφωση των τιμών των πετρελαιοειδών.