Η αύξηση κατά 75% στην τιμή του πετρελαίου που καταγράφηκε το τελευταίο εξάμηνο δεν μπορεί να εξηγηθεί από τα τρέχοντα οικονομικά στοιχεία καθώς τα σημάδια αναθέρμανσης της παγκόσμιας οικονομίας είναι ακόμη ασθενή. Η μείωση παραγωγής κατά 4,2 εκατ. βαρέλια ανά ημέρα που εξήγγειλε ο ΟΡΕC με σκοπό να συγκρατηθούν οι τιμές από την κάθετη μείωση της κατανάλωσης, δεν επετεύχθη πλήρως με αποτέλεσμα υπερπροσφορά αργού στις διεθνείς αγορές. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις χαμηλότερες τιμές, επέτρεψε σε πολλές χώρες να αυξήσουν σημαντικά τα αποθέματα ασφαλείας τους. Υπενθυμίζεται ότι οι 30 χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ- οι οποίες αντιπροσωπεύουν πάνω από το 70% της παγκόσμιας οικονομίας- για πρώτη φορά από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 αύξησαν τα αποθέματά τους σε επίπεδο που αντιστοιχεί σε περίπου 63 ημέρες κατανάλωσης. Παράλληλα, επιχειρήσεις εκμεταλλεύονται κάθε υπάρχουσα δεξαμενή για να αποθηκεύουν φθηνό πετρέλαιο το οποίο ελπίζουν να πουλήσουν στο μέλλον σε υψηλότερες τιμές. Επιπροσθέτως, η σημαντική κάμψη στη ναυτιλία και η πτώση των ημερήσιων ναύλων μας οδήγησε σε σημείο περίπου 150 εκατ. βαρέλια να βρίσκονται αποθηκευμένα σε δεξαμενόπλοια. Συνολικά, περίπου 2-3 εκατομμύρια βαρέλια ανά ημέρα διοχετεύονται για την αύξηση των αποθεμάτων σε στεριά και θάλασσα τους τελευταίους μήνες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο διάσημος οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν σε πρόσφατη εργασία του υπολόγισε ότι για να χειραγωγηθεί η αγορά από κερδοσκόπους, αυτοί θα έπρεπε να παρακρατούν περί τα 2,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα.
Σήμερα, που η παραγωγή έχει πλέον σταθεροποιηθεί, η ζήτηση δεν δείχνει ακόμη σημάδια ικανοποιητικής ανόδου. Παράλληλα, οι ελεύθεροι αποθηκευτικοί χώροι έχουν εξαντληθεί ενώ η διαθεσιμότητα και οι ναύλοι των πετρελαιοφόρων έχουν φτάσει σε σημείο που να μην επιτρέπουν τη επωφελή χρήση τους ως δεξαμενών. Είναι αναμενόμενο, λοιπόν, με τις τρέχουσες υψηλές τιμές ένα μεγάλο μέρος από το πετρέλαιο που αγοράστηκε χαμηλά να βρει σιγά σιγά τον δρόμο του προς τις αγορές. Η επιπρόσθετη αυτή ροή θα αυξήσει αρκετά την προσφορά εντός των επομένων μηνών οδηγώντας τις τιμές σε σταθεροποίηση και πιθανή διόρθωση. Εμπειροι αναλυτές έχουν μάλιστα θέσει στόχο τα 45 δολάρια/βαρέλι εντός του καλοκαιριού. Μια τέτοια εξέλιξη δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να μας εφησυχάζει. Δυστυχώς οι επενδύσεις στη βιομηχανία εξόρυξης υδρογονανθράκων υπολείπονται σημαντικά της αυξανόμενης ζήτησης και η παραγωγή δύσκολα θα μπορέσει να ανταποκριθεί στην αναμενόμενη ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας.
(Ο κ. Π. Γ. Δεριζιώτης είναι επιστημονικός συνεργάτης του ΙΕΝΕ, αναλυτής αγορών ενέργειας και αερίων του θερμοκηπίου, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Columbia της Νέας Υόρκης).
(από την εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ", 04/06/2009)