Tο Σύμφωνο της Σταθερότητας πρέπει να καταργηθεί διότι ο περιορισμός του δημοσίου ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ είναι το πρόβλημα στην αντιμετώπιση της κρίσης - λέγεται. Αυτός ο μύθος παραγνωρίζει δύο αλήθειες. Πρώτη, ότι το Σύμφωνο παρέχει στα κράτη-μέλη την ευχέρεια να υπερβούν το 3% επί δύο συνεχόμενα έτη, άρα εμποδίζει τα διαρθρωτικά, μόνιμα ελλείμματα, δεν απαγορεύει την άσκηση αντικυκλικής πολιτικής «κεϊνσιανού» τύπου.
Δεύτερη, ότι το 3% είναι το μοναδικό εν ισχύι κριτήριο του Συμφώνου - η τήρηση των άλλων δύο (δημόσιο χρέος 60% του ΑΕΠ και πληθωρισμός 2%) επαφίεται πρακτικά στη διακριτική ευχέρεια των κρατών της Ευρωζώνης. Αν το 3% καταργηθεί και ξεχειλώσουν δημοσιονομικά οι μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες, νομισματική πολιτική απλώς δεν μπορεί να ασκηθεί, το ευρώ δεν μπορεί να σταθεί στα πόδια του - με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η κατάργηση του Συμφώνου εμφανίζεται (και) ως «αριστερή» αλλά οδηγεί ευθέως στην κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού, αφού οι αγορές ελεύθερες από το Σύμφωνο θα προσαρμόζουν με τον δικό τους βίαιο τρόπο τα ελλείμματα και άλλες δημοσιονομικές ανισορροπίες.
Αυτό δεν σημαίνει ότι το Σύμφωνο δεν μπορεί να αλλάξει. Σε αντίθεση με τα συνήθως λεγόμενα (δεύτερος μύθος...) η αλλαγή του δεν προϋποθέτει αναθεώρηση της Συνθήκης του Μάαστριχτ αλλά, μόνο, αλλαγή δύο κανονισμών (που ορίζουν ως σημεία αναφοράς το «3%» και το «60%») και ενός ψηφίσματος της Ευρωβουλής. Οι κανονισμοί και το ψήφισμα άλλαξαν το 2005 - για χάρη της Γερμανίας και της Γαλλίας. Αλλαγή στην κατεύθυνση ενίσχυσης του αναπτυξιακού χαρακτήρα του Συμφώνου θα ήταν η προσθήκη δεικτών που θα συνεκτιμούνται με το «3%» και το «60%». Δεικτών που θα συνεκτιμούνται θετικά (θα ελαφρύνουν τη θέση...) όποιου υπερβαίνει το 3% (π.χ. ποσοστό δαπανών για Παιδεία, για Ερευνα) και άλλων που θα συνεκτιμούνται αρνητικά (π.χ. ποσοστό δαπανών για το ασφαλιστικό σύστημα).
Αλλο είναι να υπερβείς το 3% λόγω επενδύσεων (που θα αποδώσουν κέρδος αύριο...) και τελείως διαφορετικό να το υπερβαίνεις λόγω σπατάλης - όπερ συμβαίνει στην Ελλάδα.
Σε μέσο ετήσιο όρο, κάθε χρόνο μετά το 2004, το ΑΕΠ αυξανόταν 16 δισ. ευρώ, το δημόσιο χρέος 12 και το ιδιωτικό χρέος 27 δισ. ευρώ, το δημόσιο έλλειμμα άγγιζε τα 10 δισ. και η μαύρη τρύπα στις εξωτερικές συναλλαγές μεγάλωνε 5 δισ. ευρώ. Το 2008, ιδιώτες και κράτος φθάσαμε να χρωστάμε δύο φορές το ΑΕΠ ενός έτους. Το κράτος αδιάφορο, φροντίζει τους «πελάτες» του: Φέτος θα ξοδέψει 15 και το επόμενο έτος 18 δισ. ευρώ περισσότερα απ’ όσα θα εισπράξει - εκτιμά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Οι ανισότητες διευρύνονται, λέει η Τράπεζα της Ελλάδος. Η παραγωγική βάση αποδυναμώνεται, δείχνει το ισοζύγιο πληρωμών. Ο πρωθυπουργός είπε την Πέμπτη ότι το κράτος καθυστερεί πληρωμές επειδή δεν έχει λεφτά. Εχουμε χρεοκοπήσει, απλά δεν το φωνάζουμε.
Οταν, λοιπόν, ακούω ότι το πρόβλημα είναι ο «βαρύς ζυγός» του Συμφώνου Σταθερότητας, σκέπτομαι ότι αυτός είναι ο χειρότερος μύθος, γιατί τείνει να εξαγνίζει το σπάταλο καθεστώς της πατρωνίας, της διαφθοράς και της διαπλοκής. Ευτυχώς, είμαστε υποχρεωμένοι να σεβαστούμε το Σύμφωνο. Ετσι, θα υποχρεωθούμε, σύντομα, να συζητήσουμε την κατανομή των δαπανών. Δηλαδή, να ασχοληθούμε με την πολιτική.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 31/05/2009)