Μου προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τόσο πολλοί άνθρωποι στην Ευρώπη, στις
Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού, έφτασαν να υποστηρίζουν πολιτικές που επηρεάζονται
από την υστερία περί υπερθέρμανσης του πλανήτη, όπως οι νομοθεσίες περιορισμού
και εμπορίας ρύπων και οι επιδοτήσεις «πράσινων» ενεργειακών πηγών. Εχω πεισθεί
ότι αυτό συνιστά μία λάθος στρατηγική - όχι μόνο εξαιτίας της αβεβαιότητας για
τους κινδύνους που εγκυμονεί η υπερθέρμανση της ατμόσφαιρας, αλλά κυρίως λόγω
της βεβαιότητας των ζημιών που θα προκαλέσουν αυτές οι προωθούμενες πολιτικές
περιβαλλοντικού ελέγχου.
Είχα προσκληθεί να μιλήσω γι' αυτό το ζήτημα σε
μία πρόσφατη σύνοδο στη Σάντα Μπάρμπαρα της Καλιφόρνιας. Το ακροατήριό μου
περιλάμβανε κορυφαίους επιχειρηματίες που προσδοκούν να αποκομίσουν κέρδη από
τις πολιτικές περιορισμού και εμπορίας ρύπων και από τις επενδύσεις σε
ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και «πράσινες» δουλειές. Η συμβουλή μου προς όλους
αυτούς ήταν να μην παρασυρθούν από την υστερία.
Η Ευρώπη βρίσκεται μερικά
χρόνια μπροστά από τις ΗΠΑ στην εφαρμογή πολιτικών που αποσκοπούν στον
περιορισμό της υπερθέρμανσης της ατμόσφαιρας. Ολες οι χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής
Ενωσης έχουν κυρώσει το Πρωτόκολλο του Κιότο και υιοθέτησαν μία μεγάλη γκάμα
πολιτικών για τη μείωση των εκπομπών ρύπων και να πετύχουν τους στόχους του
Κιότο.
Οι πολιτικές αυτές περιλαμβάνουν μία πρωτοβουλία περιορισμού και
εμπορίας ρύπων γνωστής ως Σχήμα Εμπορίας Εκπομπών Ρύπων, υψηλές φορολογίες
καυσίμων και φιλόδοξα προγράμματα κατασκευής ανεμογεννητριών και άλλων σχεδίων
ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι πολιτικές αυτές υιοθετήθηκαν σε μία εποχή που η
ευρωπαϊκή οικονομία τα κατάφερνε καλά και - ελπίζει κανείς - είχε πλήρη επίγνωση
για τα υψηλά κόστη τους.
Με την παγκόσμια οικονομική κρίση και την
αιφνιδιαστική οικονομική ύφεση, δύο πράγματα γίνονται σαφή. Πρώτον, θα είναι
δύσκολο να γίνουν ανεκτές αυτές οι δαπανηρές νέες πηγές ενέργειας. Δεύτερον, η
λογική ενεργειακών πολιτικών, όπως αυτή του περιορισμού και της εμπορίας ρύπων,
θα αποτελέσουν μόνιμο φρένο για την οικονομική δραστηριότητα. Η ειρωνεία είναι
ότι οι εκπομπές ρύπων δεν μειώθηκαν ως αποτέλεσμα αυτών των πολιτικών, αλλά
μειώνονται τώρα καθώς η παγκόσμια οικονομία ακολουθεί τροχιά ύφεσης.
Αυτό
το γεγονός δεν εκπλήσσει κάποιον σαν εμένα, που έχει ενεργό εμπλοκή στη μετάβαση
της χώρας μου από τον κομμουνισμό στην ελεύθερη κοινωνία και την οικονομία της
αγοράς. Οι παλιές, ξεπερασμένες βαριές βιομηχανίες, που ήταν το καμάρι του
κομμουνιστικού καθεστώτος μας, διέκοψαν τη λειτουργία τους - ουσιαστικά σε μία
νύχτα - επειδή δεν μπορούσαν να αντέξουν το άνοιγμα της οικονομίας. Το
αποτέλεσμα ήταν μία ραγδαία μείωση των εκπομπών διοξειδίου του
άνθρακα.
Το μυστικό πίσω από αυτή τη μείωση των ρύπων ήταν η κάμψη της
οικονομίας. Καθώς οι οικονομίες της Δημοκρατίας της Τσεχίας και άλλων χωρών της
Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης ανασκευάζονταν και έμπαιναν πάλι σε κίνηση, οι
εκπομπές ρύπων άρχισαν φυσικά να αυξάνουν. Θα πρέπει να είναι σαφές για όλους
ότι υπάρχει μία πολύ στενή σχέση μεταξύ της οικονομικής ανάπτυξης και της χρήσης
ενέργειας.
Ετσι, εκπλήσσομαι όταν βλέπω ανθρώπους να συμφωνούν με την
μοντέρνα τρέχουσα πολιτική άποψη ότι πολιτικές, όπως ο περιορισμός και η εμπορία
ρύπων, οι εκδόσεις κυβερνητικών εντολών και οι επιχορηγήσεις για εναλλακτικές
πηγές ενέργειας μπορούν, όντως, να ωφελήσουν μία οικονομία. Εκτιμάται ότι η
κυβέρνηση, σε συνεργασία με τον επιχειρηματικό τομέα, θα οδηγήσει σε μία «νέα
ενεργειακή οικονομία», από την οποία οι επιχειρήσεις που θα δραστηριοποιηθούν θα
αποκομίσουν κέρδη κι όλοι θα ωφεληθούν.
Πρόκειται για φαντασίωση. Ο
περιορισμός και η εμπορία ρύπων μπορεί να αποδώσει μόνο με ακριβότερη ενέργεια.
Οι καταναλωτές που θα υποχρεωθούν να πληρώσουν περισσότερα για την αγορά
ενέργειας θα έχουν λιγότερα χρήματα για άλλες δαπάνες. Κι ενώ οι μεμονωμένες
επιχειρήσεις που θα παρέχουν αυτή την ακριβή «πράσινη» ενέργεια θα έχουν κέρδη,
το καθαρό οικονομικό αποτέλεσμα θα είναι αρνητικό.
Είναι απαραίτητο να
κοιτάξουμε τη γενικότερη εικόνα. Κέρδη μπορούν να επιτευχθούν όταν η χρήση
ενέργειας εκλογικευθεί ή επιδοτηθεί, αλλά μόνο σε οικονομικό περιβάλλον που
κινείται σε χαμηλούς ή ακόμη και σε αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Αυτό σημαίνει
ότι μακροπρόθεσμα όλοι θα ανταγωνίζονται για ένα κομμάτι μιας πίτας που θα είναι
μικρότερη απ' ό,τι θα μπορούσε να είναι χωρίς ενεργειακούς περιορισμούς.
Αυτό δεν θα βοηθήσει ούτε την ανάπτυξη ούτε τη διέξοδο από τη σημερινή
κρίση.
(
Ο κ. Βλάσλαβ Κλάους είναι πρόεδρος της Δημοκρατίας της Τσεχίας, η οποία έχει την
προεδρία του Συμβουλίου των Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ενωσης μέχρι τον Ιούνιο του
2009. Είναι συγγραφέας του βιβλίου «Blue Planet in Green Shackles - What Is
Endangered: Climate or Freedom»).
(από την εφημερίδα "ΚΕΡΔΟΣ", 06/06/2009)