Η ΒΡ δεν συνηθίζει να κάνει προβλέψεις για τις τιμές του πετρελαίου. Αν
αναλογιστούμε ότι μέσα σε 18 μήνες το αργό εκτοξεύτηκε από τα 100 στα
147 δολάρια, υποχώρησε στη συνέχεια κάτω από τα 40 και μετά ανέβηκε
ξανά στα 73 δολάρια το βαρέλι, δεν μπορεί κανείς να την αδικήσει.
Όμως κατά την παρουσίαση των ετήσιων στατιστικών στοιχείων την
περασμένη εβδομάδα, ο διευθύνων σύμβουλος της ΒΡ Τony Ηayward ανέφερε
ότι «είναι λογικό να πούμε πως το κατάλληλο εύρος τιμών βρίσκεται
ανάμεσα στα 60 και τα 90 δολάρια το βαρέλι». Επίσης, η ΒΡ υποστήριξε
ότι δεν υπάρχει έλλειψη πετρελαίου και πως οι μεγάλες πρόσφατες
διακυμάνσεις οφείλονται στην άρνηση του ΟΠΕΚ να ανοίξει τις πύλες του
σε επενδύσεις από τη Δύση. Αυτό, όμως, δεν είναι απολύτως ακριβές.
Η μεγάλη μείωση στη ζήτηση πετρελαίου λόγω της κρίσης θεωρείται ότι
έχει δημιουργήσει αυξημένα αποθέματα στον ΟΠΕΚ - τουλάχιστον επισήμως.
Τα αποθέματα αυτά εκτιμάται από πολλούς πως επαρκούν να τροφοδοτήσουν
τον πλανήτη για αρκετά χρόνια αφότου επέλθει η ανάκαμψη και ότι το
καρτέλ των πετρελαιοπαραγωγών χωρών θα ήταν ανόητο να στραγγαλίσει την
ανάκαμψη αυτή εν τη γενέσει της. Η μόνη περίπτωση να διαμορφωθούν οι
τιμές στο εύρος που προσδιορίζει ο κ. Ηayward, είναι να εξακολουθήσει
να υπάρχει ύφεση- και δεν νομίζω ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί,
βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον.
Εμπόδιο για την ανάκαμψη
Το
πετρέλαιο «υπάρχει ο κίνδυνος να αποδειχτεί τεράστιο πρόβλημα για την
ανάκαμψη» είπε πρόσφατα ο Βρετανός υπουργός Οικονομίας Αlistair
Darling. Ένα σοβαρότατο πρόβλημα είναι πως, παρά το γεγονός ότι η
οικονομία είναι έτοιμη να ανακάμψει, η παραγωγή πετρελαίου δεν θα
αυξηθεί. Η κατάρρευση των τιμών από τα 147 δολάρια προκάλεσε κατάρρευση
και των επενδύσεων για νέα κοιτάσματα πετρελαίου κατά 100
δισεκατομμύρια δολάρια, ή 21%. Η εκμετάλλευση νέων κοιτασμάτων συνήθως
χρειάζεται περίπου έξι χρόνια και, επομένως, αν οι εταιρείες
εξακολουθήσουν να αναβάλλουν την πραγματοποίηση επενδύσεων έως ότου η
ανάκαμψη γίνει πιο ισχυρή, η ζήτηση θα ξεπεράσει και πάλι την προσφορά
και θα επέλθει νέα έκρηξη στις τιμές του μαύρου χρυσού με τεράστιες
οικονομικές επιπτώσεις. Μάλιστα, όπως προειδοποίησε πρόσφατα ο
διευθύνων σύμβουλος της Shell, Jeroen van der Veer, αυτό έχει αρχίσει
να συμβαίνει ήδη.
Ακόμη και αν οι επενδύσεις ήταν αρκετές,
είναι αμφίβολο αν θα καταφέρναμε να αποφύγουμε τις επιζήμιες μεγάλες
διακυμάνσεις στις τιμές του πετρελαίου. Για παράδειγμα, η μέση παραγωγή
πετρελαίου των χωρών που δεν είναι μέλη του ΟΠΕΚ μειώθηκε κατά 600.000
βαρέλια πέρυσι. Επομένως, βρισκόμαστε στο έλεος του ΟΠΕΚ όσο ποτέ
άλλοτε.
Η αποτυχία του ΟΠΕΚ
Ο
ΟΠΕΚ τα τελευταία απέτυχε να αυξήσει σημαντικά τη δυνατότητά του να
παράγει περισσότερο πετρέλαιο, παρά το γεγονός ότι οι τιμές ανέβαιναν
για επτά συναπτά έτη ευνοώντας περισσότερες επενδύσεις. Το αποτέλεσμα
είναι να δημιουργούνται απότομες άνοδοι και πτώσεις στις τιμές, που
είναι επιζήμιες και για τον ίδιο τον ΟΠΕΚ. Αν τα μέλη του μπορούσαν
όντως να αυξήσουν την παραγωγή για να το αποφύγουν αυτό, θα το είχαν
κάνει. Οι αιτίες της αποτυχίας του ΟΠΕΚ δεν έχουν ουσιαστικά σημασία-
είτε αυτό έγινε επίτηδες είτε δεν επέτρεψε επενδύσεις από δυτικές
χώρες. Πλέον υπάρχει διάχυτος ο φόβος ότι το καρτέλ υπερτιμούσε κατά
πολύ και για ολόκληρες δεκαετίες το μέγεθος των αποθεμάτων του.
Ως εκ τούτου η αντίδραση του ΟΠΕΚ θα είναι παρόμοια (δεν θα μπορέσει να
παράσχει επαρκείς ποσότητες πετρελαίου) και την επόμενη φορά που ο
πλανήτης θα χρειαστεί περισσότερο μαύρο χρυσό.
Το... ασανσέρ θα συνεχιστεί
Δεν
θα ήταν κακό να σταθεροποιηθούν οι τιμές του πετρελαίου ακόμη και κοντά
στα 90 δολάρια το βαρέλι που προβλέπει ο κ. Ηayward, επειδή αυτό θα
οδηγούσε σε αύξηση των επενδύσεων για παραγωγή περισσότερου μαύρου
χρυσού και θα ευνοούσε την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ο
πρόεδρος της Gazprom πρόσφατα ζήτησε τη δημιουργία ενιαίας πετρελαϊκής
αρχής για να προστατευτούν οι επενδύσεις και να δημιουργηθούν συνθήκες
για σταθεροποίηση των τιμών. Πλέον, αυτό δεν φαίνεται πιθανό να γίνει.
Θα εξακολουθήσουμε να παραπαίουμε ανάμεσα σε τιμές τόσο χαμηλές που θα
θέτουν σε κίνδυνο την επάρκεια μαύρου χρυσού στο μέλλον και σε τιμές
τόσο υψηλές που θα στραγγαλίζουν την οικονομία.
Οι προβλέψεις για τις τιμές του πετρελαίου
(του David Strahan/Επιμέλεια: Γιώργος Κανελλόπουλος - από την εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ", 20/06/2009)