Του Γιώργου Βότση
«Για μας όλους το χρώμα του χρυσού είναι πράσινο και γαλάζιο…» ΔΗΜ. ΓΕΡΜΙΔΗΣ: «Μια ανθοδέσμη για τον Μίδα»
Ενθουσιώδης στο τηλέφωνο ο καθηγητής Δημ. Γερμίδης, πρώην διοικητής της Εθνικής Τράπεζας και πρέσβης μας στον ΟΟΣΑ. Να με συγχαρεί εκθύμως ήθελε, για ένα σημείωμά μου (09.09.03) στις πλαϊνές στήλες «απ' αυτά που σπανίζουν πια στον Τύπο».
Όπου υπεστήριζα ότι ο πλέον αδιάφορος στην κυβέρνηση σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος είναι ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης, ο οποίος ενδεικτικά σε όλες τις ομιλίες του στη Θεσσαλονίκη δεν αφιέρωσε ούτε λέξη στο μέγιστο ίσως πρόβλημα του πλανήτη –και όλο και σοβαρότερο στη χώρα μας. Εκάκισε, αντιθέτως, την τοπική κοινωνία στη Χαλκιδική (τα 'λεγε για ν' ακουστούν και στην Κομοτηνή και στον Εβρο) που ξεσηκώθηκε και εξανάγκασε την καναδική πολυεθνική ΤVX να εγκαταλείψει κακήν κακώς τις κατ' εξοχήν περιβαλλοντοκτόνες και επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία εγκαταστάσεις εξόρυξης και επεξεργασίας χρυσού, αφήνοντας πίσω της δηλητηριασμένο τον κόλπο της Ιερισσού, τοξικά απόβλητα, χωρίς υπονομευμένα από λαγούμια κι εκατοντάδες απελπισμένους μεταλλωρύχους. Το σημείωμα εξήρε και την ιστορική σχετική απόφαση της ολομέλειας του ΣτΕ και κατέληγε τονίζοντας ότι ο ανεκτίμητος φυσικός πλούτος αυτής της χώρας αξίζει περισσότερο απ' όλο το χρυσάφι του κόσμου.
Ξαφνιάστηκα ευχάριστα όταν μου είπε ο κ. Γερμίδης ότι αυτό ακριβώς είναι το θέμα στο πρώτο μυθιστόρημά του, που μόλις κυκλοφόρησε με τίτλο «Μια ανθοδέσμη για τον Μίδα» (εκδόσεις «Λιβάνη»): Η θανάσιμη απειλή ολοσχερούς περιβαλλοντικής καταστροφής μιας ιδιαίτερα προικισμένης από τη φύση περιοχής της Χαλκιδικής, από την εισβολή ξένης πολυεθνικής, για εγκαταστάσεις εξόρυξης και επεξεργασίας χρυσού. Το αυθόρμητο ξεσήκωμα των κατοίκων για να προασπίσουν τη ζωή τους. Η δουλικότητα των κυβερνώντων, η διαπλοκή και οι δολοπλοκίες κρατικών υπηρεσιών και επενδυτών. Ο εκμαυλισμός συνειδήσεων και το αδυσώπητο δίλημμα που επιβλήθηκε εκβιαστικά στους μεταλλωρύχους: ένας αργός θάνατος από τη μόλυνση ή ένας πιο σύντομος από την ανεργία και την πείνα. Ο διχασμός των εντοπίων Η ωμή κρατική βία, με ΜΑΤ μπλόκα και δικαστικές διώξεις. Η ηρωική αντίσταση των εξεγερμένων χωρίς αξιόλογη συμπαράσταση από τους κραυγαλέα οικολογούντες. Οι διακρατικές πλεκτάνες των κερδοσκόπων. Η νικηφόρα μάχη και ο πόλεμος που χάνεται…
Το διάβασα απνευστί –κι έχει δίκιο ο Παν. Σκούφης που έγραψε, πως «μόλις αρχίσεις την πρώτη σελίδα δεν το κλείνεις πριν φτάσεις στην τελευταία».
«Οικολογικό θρίλερ, με μεγάλη δόση Ιστορίας και λιγότερη μύθου» θέλει το βιβλίο του ο συγγραφέας. Εγώ θα το 'βλεπα να εμπνέει ένα συναρπαστικό σενάριο μιας αφυπνιστικά σκληρής ταινίας- με σκηνοθέτη, κατά προτίμηση, τον Κεν Λόουτς και πρωταγωνιστές τον Χάρισον Φορντ και την Τζούλια Ρόμπερτς.
Μόλις 24 ώρες αφ' ότου δημοσιεύτηκε το σημείωμά μου για την «αναπτυξιομανία», με όποιο τίμημα, του Κ. Σημίτη, εξαγγέλθηκε η χάρτα σύγκλισης, όπου υπάρχουν προγραμματικές θέσεις και διακηρύξεις ακόμη και για το περιβάλλον.
Το «έβδομο μέτωπο», έτσι, είναι αφιερωμένο στην «προστασία του περιβάλλοντος και της βιώσιμης ανάπτυξης». Όπου ο κύριος στόχος (το 20% της ηλεκτρικής ενέργειας να προέρχεται ως το 2008 από ανανεώσιμες πηγές ενέργειες) και τα επί μέρους μέτρα (υποκατάσταση πετρελαίου με φυσικό αέριο, συστήματα διαχείρισης στερεών αποβλήτων και βιολογικού καθαρισμού σε κάθε πόλη, εξάλειψη ανεξέλεγκτων χωματερών, μείωση εκπομπών θερμοκηπίου κ.ά):
· Είτε αποτελούν κοινοτικές δεσμεύσεις και για τη χώρα μας από τη σύνοδο κορυφής της Λισσαβόνας (το ίδιο βεβαίως ισχύει για τις εξαγγελίες και σε άλλους τομείς, όπως επεσήμανε εύστοχα η Κύρα Αδάμ, «Ε», 11.09.03).
· Είτε συγκρούονται με άλλα κυβερνητικά ψηφοθηρικά μέτρα αυταποδείκτως αντιπεριβαλλοντικά (μείωση της τιμής πετρελαίου και για τη βιομηχανία μείωση της τιμής για τα Ι.Χ. αυτοκίνητα και ιδιαιτέρως για τα μεγάλου κυβισμού, ρυθμίσεις για τα «αυθαίρετα» κ.ά).
Για την όλη αξιοπιστία των κυβερνητικών διακηρύξεων θα αρκούσε να αντιπαρατεθεί η τρέχουσα κυβερνητική πρακτική. Στη «δέσμευση» λ.χ. για «ενθάρρυνση καινοτόμων περιβαλλοντικών τεχνολογιών», το κραυγαλέο παράδειγμα περί του αντιθέτου παρέχουν στο σύνολό τους τα ολυμπιακά έργα.
Σε ειδική τεκμηριωμένη έκδοσή της η Greenpeace προτείνει να απονεμηθεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας «το χρυσό μετάλλιο των χαμένων ευκαιριών για το περιβάλλον».
Ο διευθυντής της οργάνωσης Ν. Χαραλαμπίδης παρατηρεί:
Μια αναδρομή στις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις της ΔΟΕ, του «Αθήνα 2004» και της κυβέρνησης προκαλεί θλίψη και οργή. Και στην περίπτωση απόλυτης επιτυχίας των αγώνων, το περιβάλλον θα είναι ο μεγάλος χαμένος».
Παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις και υποσχέσεις, η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας απουσιάζει απ’ όλα τα ολυμπιακά έργα. Και στο ολυμπιακό χωριό καμιά από τις «καινοτόμες τεχνολογίες» για εξοικονόμηση ενέργειας δεν εφαρμόζεται, ενώ επιβάλλεται η χρήση ψυκτικών τεχνικών καταστροφικών για το περιβάλλον.
Πηγή μελαγχολίας μια σύγκριση με το Σίδνεϊ, όπου:
Για όλα τα αθλητικά γεγονότα χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά «πράσινη» ενέργεια. Στο ολυμπιακό χωριό, 665 κατοικίες ήταν εφοδιασμένες με ηλιακά φωτοβολταϊκά συστήματα και εξοικονομήθηκε κατά 50% ενέργεια σε σύγκριση με αντίστοιχο συμβατικό οικισμό…
Το κακό για την ελληνική κοινωνία και δυσοίωνο για τη χώρα είναι ότι δεν προσδοκάται καμιά βελτίωση της επίσημης περιβαλλοντικής πολιτικής κι αν υπάρξει αλλαγή στη διαχείριση της εξουσίας κατά τις επικείμενες εκλογές, όπως είναι πολύ πιθανόν.
Η αναπτυξιομανία χωρίς όρια και η συναφής αδιαφορία ως προς την προστασία του ανθρωπογενούς και του φυσικού περιβάλλοντος αποτελούν κοινά χαρακτηριστικά των «μονομάχων» του κυρίαρχου δικομματισμού.
Δεν είναι τυχαίο ότι η αξιωματική αντιπολίτευση άσκησε και ασκεί υποτονική έως ανύπαρκτη κριτική ειδικά σε περιβαλλοντοκτόνες κυβερνητικές πολιτικές και πρακτικές –παρ' ότι οι κυβερνήσεις Σημίτη κατέρριψαν όλα τα ρεκόρ από τη μεταπολίτευση και δώθε.
Και είναι αποκαλυπτικό ότι στην (συγκροτημένη και σοβαρή, κατά τα άλλα) ομιλία του Κ. Καραμανλή στη ΔΕΘ, με τίτλο «Οραμα – πρόγραμμα – προοπτική» υπήρξαν μόνο σποραδικά κι αόριστα δύο τρεις αναφορές στην «προστασία του περιβάλλοντος». Σε συνθήκες συνεχώς επιδεινούμενης οικολογικής συμφοράς, συνολικά για τον πλανήτη, καμιά σκέψη, από τους συντάκτες του κειμένου και τον ομιλητή, καμιά αγωνία, καμία έγνοια, καμιά πρόταση –ούτε στο «όραμα» ούτε στο «πρόγραμμα» ούτε στην «προοπτική».
Σε μια παλαιότερη κουβέντα στο πόδι, ο Νικήτας Κακλαμάνης μου περιέγραφε την απογοήτευσή του όταν αποπειράθηκε, σε συγκέντρωση στελεχών της Ν.Δ. να θίξει θέματα οικολογικής ευαισθησίας και η ανταπόκριση ήταν τα απλανή βλέμματα και τα χασμουρητά.
Αν οι ηγέτες των δύο εναλλασσομένων στην εξουσία κομμάτων επιδεικνύουν και προεκλογικά την παντελή έλλειψη προβληματισμού και ενδιαφέροντος σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης με αδιατάρακτη την οικολογική ισορροπία, είναι γιατί έχουν τη σιγουριά ότι δεν βαραίνουν στις κάλπες. Αφού, φευ, ελάχιστα φαίνεται να απασχολούν τους μακάριους πολίτες της χώρας των «αυθαίρετων» και της γενικευμένης αυθαιρεσίας.
Κι αυτό είναι το χειρότερο…
(Από την εφημερίδα Ελευθεροτυπία 22/09/03)