Μέσα σε γενική αισιοδοξία ξεκίνησε την περασμένη Τρίτη στην
Βαγδάτη η διαπραγμάτευση για την εκμετάλλευση μεγάλου μέρους των κοιτασμάτων
πετρελαίου και φυσικού αερίου του Ιράκ. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα όμως
έγινε φανερό πως δύσκολα το Υπουργείο Πετρελαίου θα συμφωνούσε με τις προτάσεις
των μεγάλων διεθνών κονσόρτιουμ. Αποτέλεσμα ήταν να μην ευοδοθούν οι
διαπραγματεύσεις για τα περισσότερα κοιτάσματα, ενώ στο πλούσιο κοίτασμα της
Ρουμάιλα το συμβόλαιο κέρδισε η κινεζική CNPC σε συνεργασία με την BP.
Με αυτόν τον τρόπο η Κίνα αναδείχτηκε νικητής σε αυτή την
πρώτη φάση κερδίζοντας την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί ένα σημαντικό μέρος των
αποθεμάτων του Ιράκ, καθώς το εν λόγω κοίτασμα είναι το μεγαλύτερο της χώρας.
Πλέον, το μόνο που απομένει είναι η επικύρωση της συμφωνίας από το ιρακινό
κοινοβούλιο.
Η υψηλού επιπέδου συνάντηση έλαβε χώρα σε ξενοδοχείο της
πράσινης ζώνης. Εκεί οι εκπρόσωποι εθνικών και πολυεθνικών ενεργειακών κολοσσών
συμμετείχαν στην πολύωρη διαπραγμάτευση όπου θα αποφασιζόταν η τύχη ενός
μεγάλου μέρους του ιρακινού πετρελαίου καθώς στο τραπέζι βρίσκονταν τα 43 από
τα 115 δις. βαρέλια των αποθεμάτων της χώρας.
Οι τρεις ισχυρότερες πετρελαϊκές εταιρείες της Κίνας
εισήλθαν στη διαδικασία σε συνασπισμό με γνωστούς διεθνείς ενεργειακούς
κολοσσούς. Η προσπάθεια αυτή ερμηνεύεται ως μέρος της γενικότερης επεκτατικής
ενεργειακής πολιτικής του Πεκίνου. Το γεγονός μάλιστα ότι το Ιράκ υποτίθεται
ότι βρίσκεται μέσα στη σφαίρα της επιρροής της Ουάσιγκτον υπογραμμίζει τη
σημασία της τολμηρής αυτής κίνησης. Σε οποιαδήποτε περίπτωση δεν πρέπει να
ξεχνάμε ότι η Κίνα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος καταναλωτής πετρελαίου στον
κόσμο και μάλιστα με ρυθμούς διαρκώς αυξανόμενους.
Όσον αφορά το Ιράκ, η χρονική συγκυρία δεν είναι διόλου
τυχαία. Η δημοπράτηση των κοιτασμάτων συνέπεσε με την απόσυρση των αμερικανικών
στρατευμάτων από τα αστικά κέντρα της χώρας. Οι δύο αυτές ενέργειες σημαίνουν
εξελίξεις που θα σφραγίσουν το μέλλον του νέου ανεξάρτητου Ιράκ και έχουν
συμβολική σημασία για τον πολιτικό κόσμο της αραβικής χώρας.
Τα κοιτάσματα του Ιράκ που είναι τα τρίτα μεγαλύτερα του
κόσμου (μετά το Ιράν και τη Σαουδική Αραβία) ήταν κλειστά για τις ξένες
εταιρείες κάτω από το καθεστώς του Σαντάμ Χουσσεϊν και μόλις για πρώτη φορά
μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες έγιναν διαθέσιμα για εκμετάλλευση. Οι Ιρακινοί
βασίζουν την ανοικοδόμηση της χώρας τους πάνω στα συμβόλαια που ελπίζουν πως θα
συμφωνηθούν με τις ξένες πετρελαϊκές εταιρείες.
Οι συμφωνίες που προσφέρθηκαν την Τρίτη στο τραπέζι των
διαπραγματεύσεων προέβλεπαν εικοσαετή διάρκεια εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων.
Οι συμβαλλόμενες εταιρείες θα πλήρωναν στο ιρακινό δημόσιο ένα ποσό για κάθε
βαρέλι που θα παρήγαγαν πάνω από τον ελάχιστο στόχο παραγωγής.
Οι διαπραγματεύσεις όμως τελικά δεν πέτυχαν διότι υπήρχε
μεγάλη διαφορά ανάμεσα στην τιμή που ζητούσε το Υπουργείο και την τιμή που
προσέφεραν οι ενδιαφερόμενοι. Τα ποσά που ζητούσε το Υπουργείο ήταν από
διπλάσια έως και δεκαπλάσια από αυτά που ήταν διατεθειμένες να πληρώσουν οι
ξένες εταιρείες που πήραν μέρος στη διαδικασία.
Οι συγκριτικά υψηλές τιμές που ζήτησαν οι Ιρακινοί
ερμηνεύονται ως προσπάθεια για την αποφυγή δημιουργίας αρνητικών εντυπώσεων
σχετικά με το «ξεπούλημα» των εθνικών ενεργειακών πόρων.
Το μόνο κοίτασμα για το οποίο δεν έγινε καμία προσφορά ήταν αυτό της Μανσουρίγια στην επαρχία της
Ντιγιάλα εξαιτίας της αστάθειας που επικρατεί στην ευαίσθητη αυτή περιοχή.
Συνολικά, άκαρπες αναδείχτηκαν οι προσπάθειες για συμφωνία στα κοιτάσματα της
Δυτικής Κόυρνα, του Μισσάν, του Κιρκούκ, του Μπάι Χασσάν, του Ζουμπαίρ, καθώς
και του Ακκάς που περιέχει φυσικό αέριο.
Καθώς η διαδικασία πλησίαζε στο τέλος της, οι ξένες
επιχειρήσεις κατέθεσαν ανανεωμένες προσφορές τις οποίες το Υπουργείο δεσμεύτηκε
να προωθήσει στην κυβέρνηση προς μελέτη.
Μετά από πολυετή αμερικανική παρουσία στο Ιράκ λίγοι θα
περίμεναν πως το Πεκίνο θα έκανε μια τόσο εντατική προσπάθεια στη συγκεκριμένη
περιοχή. Είναι φανερό πως η ενεργειακή πολιτική της Κίνας έχει πλέον ως σαφή
στόχο της την εκμετάλλευση των διεθνών κοιτασμάτων πετρελαίου. Αυτό φανερώνεται
και από την προσφορά της Sinopec για την αγορά της ελβετο-καναδικής Addax Petroleum προς 7,22 δις.
δολάρια. Η συγκεκριμένη εταιρεία δραστηριοποιείται στην περιοχή του Κουρδιστάν,
καθώς και στη Δυτική Αφρική. Αν η συμφωνία ολοκληρωθεί θα σηματοδοτήσει τη
μεγαλύτερη κινεζική εξαγορά στον χώρο της ενέργειας.
Οι αποφάσεις αυτές ερμηνεύονται από τις γενικές τάσεις της
παγκόσμιας ενεργειακής αγοράς. Είναι άλλωστε γνωστή η εξάρτηση της κινεζικής
βιομηχανίας από τις τιμές των πρώτων υλών. Όταν η τιμή του πετρελαίου μειώθηκε
δραστικά σε σχέση με τα περσινά επίπεδα, η Κίνα έσπευσε να αγοράσει τεράστιες
ποσότητες ξένου πετρελαίου οδηγώντας έτσι εν μέρει σε μια νέα άνοδο της τιμής.
Παράλληλα με την τιμή του βαρελιού έπεσε και η τιμή των κοιτασμάτων δίνοντας
έτσι το έναυσμα για το έντονο ενδιαφέρον των μεγάλων διεθνών εταιρειών.
Η διαφορά της Κίνας σε σχέση με τους άλλους «παίκτες» στην
αγορά της ενέργειας είναι ότι οι κινεζικές εταιρείες είναι διατεθειμένες να
ρισκάρουν περισσότερο σε ασταθείς περιοχές όπως το Ιράκ ή η Αφρική. Αυτό δεν
σημαίνει ότι είναι πιο ικανές να διαχειριστούν τυχόν επικίνδυνες καταστάσεις,
όμως εκφράζει μια τάση που σίγουρα θα φανεί και σε μελλοντικές κινήσεις τους
στον χώρο του πετρελαίου.