Οι πολύ μεγάλες διακυμάνσεις που παρατηρούνται στις διεθνείς τιμές των
καυσίμων τους τελευταίους 18 μήνες δεν φαίνεται ότι θα σταματήσουν
εύκολα. Πλέον, οι τιμές του μαύρου χρυσού έχουν διπλασιαστεί από την
αρχή του έτους, παρά την κρίση που διέρχεται η οικονομία.
Η
αστάθεια στις τιμές του πετρελαίου- και κατ΄ επέκταση των καυσίμων,
όπως είναι η αμόλυβδη κ.λπ.- προκαλεί έντονο προβληματισμό σε
κυβερνητικά στελέχη και πολιτικούς αναλυτές, που φοβούνται ότι το
φαινόμενο αυτό μπορεί να αποτελέσει νάρκη για την παγκόσμια ανάκαμψη.
Πλήττει επίσης τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές οι οποίοι
βρίσκονται ήδη αντιμέτωποι με την ύφεση και τώρα προσπαθούν- άδικα- να
μαντέψουν πώς θα διαμορφωθούν οι τιμές, όχι στο τέλος του έτους, αλλά
ακόμη και τον επόμενο μήνα.
Το τελευταίο δωδεκάμηνο οι τιμές
του μαύρου χρυσού θύμισαν ασανσέρ. Το περυσινό καλοκαίρι εκτοξεύτηκαν
στα 145 δολάρια, οδηγώντας στα ύψη τις τιμές της αμόλυβδης (στην Ελλάδα
τότε η μέση τιμή της απλής αμόλυβδης είχε φτάσει στα 1,271 ευρώ το
λίτρο). Όταν η παγκόσμια οικονομία φρέναρε, το πετρέλαιο βυθίστηκε στα
33 δολάρια. Αυτό συνέβη τον Δεκέμβριο. Από τότε, όμως, οι τιμές
αυξήθηκαν κατά 55% φτάνοντας στα 70 δολάρια το βαρέλι, εκτοξεύοντας
ξανά στα ύψη τις τιμές των καυσίμων (στην Ελλάδα, η μέση τιμή της
αμόλυβδης έφτασε τα 1,077 ευρώ). Δεν έχει προηγούμενο
Η
οικονομική διευθύντρια της Southwest Αirlines, Laura Wright, θεωρεί ότι
το ασανσέρ στις τιμές του πετρελαίου τους τελευταίους 15-18 μήνες δεν
έχει προηγούμενο και δεν μπορεί να εξηγηθεί. Η αμερικανική αεροπορική
εταιρεία, της οποίας το ένα τρίτο όλων των λειτουργικών εξόδων
προέρχεται από τα καύσιμα, προσπαθεί τώρα να «κλειδώσει» πιο χαμηλές
τιμές κλείνοντας μακροπρόθεσμα συμβόλαια παράδοσης καυσίμων.
Όπως αναφέρει η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών (ΙΑΤΑ), οι αεροπορικές
εταιρείες αναμένεται να χάσουν 9 δισ. δολάρια φέτος έπειτα από απώλειες
10,4 δισ. δολαρίων το 2008: «Οι αεροπορικές εταιρείες δεν έχουν νιώσει
ακόμη την πλήρη επίδραση από τις αυξήσεις των τιμών του πετρελαίου»,
αναφέρει στην έκθεσή της η ΙΑΤΑ.
Όπως λέει η αναλύτρια της
Βarclays Costanza Jacazio, τέτοια αστάθεια στις αγορές πετρελαίου έχει
να καταγραφεί από τα ενεργειακά σοκ στα τέλη του ΄70 και τις αρχές του
΄80.
Όμως, οι έντονες διακυμάνσεις στις τιμές έχουν πλήξει
και άλλους κλάδους της οικονομίας. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες Τζένεραλ
Μότορς και Κράισλερ οδηγήθηκαν στη χρεοκοπία, επειδή οι πελάτες τους
σταμάτησαν να αγοράζουν οχήματα με μεγάλη κατανάλωση.
Τα ίδια
τα νοικοκυριά, που ήδη βρίσκονται στο «κόκκινο» λόγω της πτώσης στις
τιμές των ακινήτων και τον υψηλό δανεισμό τους, αναγκάζονται ξανά να
βάλουν πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη για καύσιμα λόγω της νέας ανόδου
των τιμών. «Οι τιμές του πετρελαίου έχουν αποσυνδεθεί από τα θεμελιώδη
της ασθενούς ζήτησης, της μεγάλης επάρκειας και των υψηλών αποθεμάτων»,
έγραψε πρόσφατα σε έκθεσή της η Deutsche Βank. «Σε κανέναν δεν αρέσει η
διακύμανση στις τιμές. Όλοι θέλουν να ξέρουν πού θα διαμορφωθεί το
κόστος τους», αναφέρει ο επικεφαλής οικονομολόγος του Εconomic Οutlook
group, Βernard Βaumohl.
Οι βασικές αιτίες του ράλι
Το
νέο ράλι των τιμών του πετρελαίου φέρνει ξανά στο προσκήνιο τον ρόλο
των κερδοσκόπων στις αγορές εμπορευμάτων. Οι κυβερνήσεις ανησυχούν
πλέον ότι κερδοσκοπικές κινήσεις μπορεί να εκτοξεύσουν ξανά στα ύψη τις
τιμές. Όπως είπαν αξιωματούχοι από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον ΟΠΕΚ,
που συναντήθηκαν τον προηγούμενο μήνα στη Βιέννη, «το θέμα της
κερδοσκοπίας δεν έχει λυθεί ακόμη και η φούσκα του 2008 μπορεί να
επαναληφθεί».
Παράλληλα, έχουν κάνει την εμφάνισή τους και
άλλοι παράγοντες που οδηγούν σε άνοδο των τιμών. Στις αγορές
δημιουργούνται ξανά φόβοι για την επάρκεια αποθεμάτων, ιδιαίτερα καθώς
έχει ξεσπάσει νέος κύκλος βίας στη Νιγηρία που είναι η μεγαλύτερη
πετρελαιοπαραγωγός χώρα της Αφρικής. Την ίδια στιγμή στο Ιράν υπάρχει
πολιτική αστάθεια.
Ο ίδιος ο ΟΠΕΚ, επίσης, έχει προχωρήσει σε
μείωση της παραγωγής τους τελευταίους μήνες, σε μια προσπάθεια να
αναχαιτίσει την πτώση των τιμών. Ακόμη και τώρα, που το πετρέλαιο
ανέβηκε πάλι, τα μέλη του ΟΠΕΚ δεν δείχνουν πρόθυμα να αυξήσουν την
παραγωγή. Κορυφαίοι αξιωματούχοι θεωρούν ότι στόχος του ΟΠΕΚ είναι να
διατηρήσει τις τιμές στα 75 δολάρια το βαρέλι φέτος, κάτι που έχει
εγκρίνει και η Σαουδική Αραβία.
Το ασανσέρ των τιμών
(από την εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ", 11/07/2009)