Του Κ. Κόλμερ
Μαζικές εκροές κεφαλαίων, από επενδύσεις και εκτεταμένος δανεισμός του δημοσίου στο εξωτερικό είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών εφέτος, με αποτέλεσμα ξένοι οίκοι αξιολογήσεως του Ελληνικού πιστωτικού κινδύνου να ανησυχούν για την πιστοληπτική επάρκεια της οικονομίας μας, σε εποχή άκρως ασταθή διεθνώς.
Συμφώνως προς την στατιστική της Τραπέζης της Ελλάδος του πρώτου 7 μήνου (Ιανουάριος-Ιούλιος), η αποεπένδυση κεφαλαίων, κατοίκων και ξένων στην Ελλάδα αυξήθηκε εφέτος 74% έναντι της ιδίας περυσινής περιόδου κι έφθασε περίπου τα 580 εκατ. ευρώ.
Οι εκροές κεφαλαίων από Τράπεζες, θεσμικούς επενδυτές και ιδιώτες ανήλθαν στο ποσόν των 8,9 δις. ευρώ, ενώ οι πωλήσεις Ελληνικών κρατικών ομολόγων στο εξωτερικό υπερδιπλασιάσθηκαν, στο πρωτοφανές ύψος των 15,8 δις. ευρώ. Το δημόσιο εδανείσθη απ’ ευθείας άλλα 4,4 δις. ευρώ, για την αποπληρωμή ληξιπροθέσμων δανείων και δαπάνησε τέσσερα περίπου δισεκατομμύρια ευρώ από το συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας, που μειώθηκαν στα 5,1 δις. ευρώ –όσον περίπου το εμπορικό έλλειμμα δυόμισυ μηνών.
Με τον πρωτοφανή δανεισμό εκαλύφθη αφ’ ενός μεν, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου, που αυξήθηκε εφέτος 18% στα 5,8 δις. ευρώ, αφ’ ετέρου δε, οι μεγάλες εκροές στο ισοζύγιο χρηματικών συναλλαγών, λόγω της ραγδαίας μειώσεως των καταθέσεων των Ελληνικών Τραπεζών και της ανατοποθετήσεως συμφωνιών επαναγοράς (ρέπος) στο εξωτερικό, μετά την φορολόγηση των στο εσωτερικόν.
Το αίτιο της διαρροής τόσο μεγάλο ποσού κεφαλαίων στην αλλοδαπή αποδίδεται στα ισχύοντα αρνητικά επιτόκια (κάτω του επισήμου πληθωρισμού, υπερδιπλασίου λ.χ. του αντιστοίχου γερμανικού) και βεβαίως, στους δισταγμούς ξένων αξιολογήσεων του Ελληνικού πιστωτικού κινδύνου, εν όψει της επιδεινώσεως του «διπλού» Ελληνικού ελλείμματος: Του μεν δημοσίου χρέους, που ανέρχεται επισήμως στα 16- δις. ευρώ (και στην πραγματικότητα στα 200 δις. ευρώ), του δε ισοζυγίου εξωτερικών πληρωμών, που πλησιάζει –αν δεν υπερβαίνει- το 6% του ακ. Εθνικού προϊόντος.
Υποτίθεται ότι όταν το εξωτερικό έλλειμμα (που είναι αποτέλεσμα του μεγάλου αλλ' αποκρυπτομένου ανοίγματος στον κρατικό προϋπολογισμό) υπερβεί το 5% του ΑΕΠ, οιαδήποτε χώρα πλησιάζει την επικίνδυνη ζώνη της συναλλαγματικής κρίσεως.
Επειδή όμως, με την καθιέρωση του ευρώ, δεν υπάρχει περίπτωση υποτιμήσεως του νομίσματος και «είναι αδύνατον να επικρατούν διαφορετικά επιτόκια χρηματαγοράς σε μια συμμετέχουσα χώρα απ' ό,τι σε όλα τα άλλα κράτη-μέλη της (Ευρωπαϊκής) Νομισματικής «Ενωσης» (βλ. σχ. Τράπεζα της Ελλάδος, τεύχος 20, Ιαν. 2003) η χαλάρωση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, λόγω και των (προ)εκλογικών παροχών, μεταφέρεται αυτουσία στα συναλλαγματικά αποθέματα, που τοιουτοτρόπως οδηγούνται σε κρίση, με απρόβλεπτα αναμενόμενα.
Το ενδεχόμενο αυτό άρχισε ν' ανησυχεί τους ξένους οίκους αξιολογήσεως του Ελληνικού πιστωτικού κινδύνου, όπως τον Moody's που διαβαθμίζει δυσμενώς όχι μόνον τον δημόσιο δανεισμό της Ελλάδος αλλά και τις Ελληνικές, εμπορικές Τράπεζες και τις εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών επιχειρήσεις, εξ αιτίας της απουσίας συστήματος πληροφορήσεως, για την ποιότητα των χορηγήσεων και των οφειλών, αντιστοίχως.
Ως αποτέλεσμα της σταθεράς χειροτερεύσεως του δανεισμού του δημοσίου, των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών εν Ελλάδι, παρατηρείται τελευταίως μείωση των τιμών των κρατικών ομολόγων, πτώση των μετοχών και κάμψη της ανόδου των Τραπεζικών πιστώσεων στην αγορά. Πρόσθετοι παράγοντες που επηρεάζουν το Ελληνικό ισοζύγιο πληρωμών είναι η ανατίμηση διεθνώς του ευρώ, οι απώλειες της εγχωρίου ανταγωνιστικότητας, και τα αφανή δημοσιονομικά ελλείμματα, που επαυξάνουν την συνολική ζήτηση, χωρίς αναγκαίως την βελτίωση του εθνικού προϊόντος.
Ετσι, ο κ. Σημίτης και το ΠΑΣΟΚ παρασκευάζει ασυνειδήτως «καμένη γη», που είπε θα κληρονομήσει η Νέα Δημοκρατία είτε ο ίδιος, εάν το ετοιμαζόμενον εκλογικό πραξικόπημα επιτύχει του σκοπού του, δηλ. της διακρατήσεως της εξουσίας. Εν τούτοις και στις δύο εκδοχές, η κρίση στις εξωτερικές συναλλαγές της χώρας θεωρείται αναπόφευκτος, το προσεχές έτος.
(Από την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ 24/09/03)